Prawo ochrony konsumentów

Prezentacja na temat: "Prawo ochrony konsumentów"— Zapis prezentacji:

1 Prawo ochrony konsumentów
Wykład 1

2 Geneza ochrony konsumentów
Początki rozwoju prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej przypadają na koniec lat pięćdziesiątych XX wieku. U podstaw idei ochrony konsumentów leżało przekonanie o potrzebie podniesienia standardu życia i ochrony zdrowia obywateli Wspólnoty. Cel ten został określony już w preambule Traktatu Założycielskiego EWG z 1957 r. oraz art. 2 Traktatu o Wspólnotach Europejskich.

3 Geneza ochrony konsumentów
Początkowo sprawy konsumenckie pozostawały na drugim planie. Głównymi celami polityki integracyjnej było zapewnienie przepływu towarów, usług, siły roboczej i ochrona konkurencyjności. Zakładano, iż beneficjentem dobrze działającego rynku i walki między konkurującymi przedsiębiorstwami będzie konsument i nie jest w tym zakresie konieczne tworzenie odrębnych, prokonsumenckich regulacji prawnych. Dopiero z czasem następowało usamodzielnienie ochrony konsumenta jako całkowicie odrębnej polityki wspólnotowej.

4 Geneza ochrony konsumentów
Pierwszy program polityki konsumenckiej został opracowany w 1975 r. i był realizowany do 1980 r. Najistotniejszym jego elementem było zdefiniowanie podstawowego katalogu praw konsumentów, który mimo upływu czasu, po dzień dzisiejszy zachował swoją aktualność. Obejmuje on prawo do: ochrony życia i bezpieczeństwa, ochrony interesów ekonomicznych, naprawienia doznanej szkody, informacji i edukacji oraz prawo do reprezentacji interesów konsumentów

5 Geneza ochrony konsumentów
Do programu dołączono listę środków, które Wspólnota Europejska powinna podjąć w celu jego realizacji, takich jak: przeciwdziałanie nieuczciwej albo wprowadzającej w błąd reklamie, ochrona klienta przed nieuczciwymi praktykami handlowymi w warunkach umów (zwłaszcza w sprzedaży wysyłkowej i domokrążnej).

6 Geneza ochrony konsumentów
Drugi plan pięcioletni obejmował lata  1985. W tym okresie zwrócono szczególną uwagę na problematykę ceny i jakości oraz rolę dialogu między konsumentami a przedsiębiorcami. Podjęto również prace nad przygotowaniem pierwszych dyrektyw dotyczących ochrony konsumenta. W ich efekcie przyjęto w 1984 r. dyrektywę 84/450 o reklamie, a rok później dyrektywę 85/374 o produkcie niebezpiecznym i dyrektywę 85/577 o sprzedaży poza miejscem handlu.

7 Geneza ochrony konsumentów
W ramach trzeciego programu, który obejmował lata r., przyjęto dyrektywę 87/102 o kredycie konsumenckim i dyrektywę 90/314 o podróżach turystycznych. W istotny sposób zmieniło się również nastawienie Wspólnoty Europejskiej do problematyki ochrony konsumenta. Dotychczas stanowiła ona realizację art. 2 Traktatu Rzymskiego, który stanowił jedynie o potrzebie "podnoszenia jakości życia". Od 1987 r. na podstawie art. 100a Jednolitego Aktu Europejskiego działania Wspólnoty mają już na celu "wysoki poziom ochrony konsumenta".

8 Geneza ochrony konsumentów
Kolejne plany obejmowały już okresy trzyletnie. W ramach planu przyjętego na lata uchwalono dyrektywę 92/59 o ogólnym bezpieczeństwie towarów. W kolejnym okresie, który przypada na lata skupiono uwagę nad ochroną interesów konsumentów na europejskim wspólnym rynku. W ramach tego planu przyjęto dyrektywę 93/13 o klauzulach abuzywnych oraz dyrektywę 94/47 o timesharingu. Okres realizacji tego planu zbiegł się w czasie z przyjęciem Traktatu z Maastricht, który w istotny sposób podniósł poziom wymagań w zakresie ochrony konsumentów.

9 Geneza ochrony konsumentów
Wspólnota ma przyczyniać się do wysokiego poziomu ochrony zdrowia (art. 3a), przyczyniać się do polepszenia ochrony konsumenta (art. 3s), a ochrona konsumenta ma być uwzględniana przy określaniu i realizacji innych polityk Wspólnoty (art. 129a). Traktat ten zdefiniował po raz pierwszy europejską politykę ochrony konsumenta jako samodzielną dziedzinę polityki unijnej. W ten sposób po Maastricht polityka konsumencka stałą się jednym ze składników katalogu polityk Wspólnoty, co znalazło wyraz w art. 3 lit. t Traktatu. Dodatkowo art. 129a Traktatu z Maastricht (po Traktacie z Amsterdamu jest to art. 153) stanowi o wysokim poziomie zdrowia, bezpieczeństwa i ekonomicznych interesach konsumentów, a także ich prawa do informacji, edukacji i samorealizacji.

10 Geneza ochrony konsumentów
Szósty plan ochrony konsumentów, realizowany w latach , koncentrował uwagę na zagadnieniu poprawy informacji w zakresie usług publicznych, finansowych i bezpieczeństwa towarów. Efektem pracy było wydanie dyrektywy 97/7 o umowach zawieranych na odległość oraz dyrektywy 98/27 o ochronie interesów zbiorowych. Celem kolejnego planu, obejmującego lata , było wywieranie nacisku na upowszechnienie kodeksów dobrych praktyk, informatyzacja, pomoc dla państw przystępujących do UE, zwiększenie zaufania do produktów żywieniowych oraz zwrócenie uwagi na problem usług publicznych.

11 Geneza ochrony konsumentów
Nową jakość w zakresie ochrony konsumentów wprowadził Traktat z Amsterdamu. Postanowienia Traktatu nałożyły na Wspólnotę: obowiązek przyczyniania się do polepszenia ochrony konsumentów (art. 3t), przyznaje kompetencję do podejmowania środków w zakresie współpracy sądowej (art. 65), przewiduje nie tylko wysoki poziom ochrony konsumentów, ale także promocję interesów konsumentów środkami zarówno ustawodawczymi, jak organizacyjnymi (art. 153, dawny art. 129a), nakazuje uwzględnianie ochrony konsumentów w działaniach innych polityk i działań Wspólnoty (art. 153 ust. 2), wspieranie i uzupełnianie polityki państw członkowskich oraz zapewnienie ich kontynuacji.

12 Geneza ochrony konsumentów
Obok działalności ustawodawczej i organizacyjnej Wspólnoty w dziedzinie ochrony konsumentów nie należy zapominać o doniosłej roli jaką spełnia na tym polu Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS). Problematyka ochrony konsumenta jest obecna w orzeczeniach Trybunały od ponad 20 lat. Od czasu wydania wiodącego orzeczenia w sprawie Cassis de Dijon uznaje się, że w razie braku wspólnotowej harmonizacji, wolność przepływu towarów na terenie UE może zostać jednostronnie ograniczona przez państwo członkowskie z uwagi na ochronę konsumenta

13 Cassis de Dijon orzeczenie Trybunału Europejskiego zapadłe 20 lutego 1979 roku, zgodnie z którym ogólną zasadą jest, że towar legalnie wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w jednym państwie Unii Europejskiej powinien być dopuszczony na rynki pozostałych państw członkowskich. Sprawa dotyczyła wprowadzenia na niemiecki rynek likieru o nazwie Cassis de Dijon. ETS w orzeczeniu stwierdził, iż zakazane są środki o podobnym działaniu jak ograniczenia ilościowe. Wymienił także wymogi imperatywne, tzn. przypadki, gdy przeszkody w swobodzie przepływu towarów będą tolerowane. Ma to miejsce, gdy państwo członkowskie w sposób uzasadniony powołuje się na: skuteczność kontroli podatkowej ochronę zdrowia publicznego rzetelność obrotu handlowego ochronę konsumentów.

14 Zakupy według własnego uznania i w wybranym przez siebie miejscu
Podstawowe zasady ochrony konsumenta w UE Zakupy według własnego uznania i w wybranym przez siebie miejscu Jeżeli towar jest wadliwy, zwróć go Wysokie normy bezpieczeństwa żywności i innych towarów konsumpcyjnych

15 Podstawowe zasady ochrony konsumenta w UE
Dowiedz się co spożywasz Warunki umów muszą być uczciwe dla konsumentów Czasem konsument może zmienić zdanie Ułatwione porównywanie cen

16 Konsument nie może być wprowadzany w błąd
Podstawowe zasady ochrony konsumenta w UE Konsument nie może być wprowadzany w błąd Ochrona podczas urlopu Pomoc w skutecznym rozstrzyganiu sporów transgranicznych

17 Ustawa o prawach konsumenta , wejście w życie – 25 grudnia 2014 r.
Źródła prawa ochrony konsumentów w Polsce Ustawa o prawach konsumenta , wejście w życie – 25 grudnia 2014 r.

18 Źródła prawa ochrony konsumentów w Polsce
Ustawa o prawach konsumenta , wejście w życie – 25 grudnia 2014 r. Kodeks cywilny, Art. 384 [Związanie wzorcem, konsument] Tytuł VI1. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

19 Źródła prawa ochrony konsumentów w Polsce
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, Dział I. Przepisy ogólne. Dział IV. Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Art. 130 [Wysokość kary] Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym Ustawa o usługach turystycznych, Rozdział 3. Ochrona klienta. Ustawa o kredycie konsumenckim

20 Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów
Źródła prawa ochrony konsumentów w Polsce Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną