CISIECKIE KAPLICZKI (Praca przedstawia 12 z 37 cisieckich kapliczek, w tym dwie kamienne, najstarsze kapliczki. ) 4.10.2014 r. Opracowanie: Zofia.

Prezentacja na temat: "CISIECKIE KAPLICZKI (Praca przedstawia 12 z 37 cisieckich kapliczek, w tym dwie kamienne, najstarsze kapliczki. ) 4.10.2014 r. Opracowanie: Zofia."— Zapis prezentacji:

1 CISIECKIE KAPLICZKI (Praca przedstawia 12 z 37 cisieckich kapliczek, w tym dwie kamienne, najstarsze kapliczki. ) r. Opracowanie: Zofia Pajestka-Jurasz Marcin Jurasz Helena Śleziak

2 KAMIENNA KAPLICZKA Z KRZYŻEM - druga połowa XVIII w
KAMIENNA KAPLICZKA Z KRZYŻEM - druga połowa XVIII w. Najstarsza kapliczka w Ciścu - ul Cisowa, Mały Cisiec Fundator: Mateusz Pajestka z żoną Anną

3 2009 r. Fot. M. Jurasz

4 2014 r.

5 2014 r.

6 Kapliczka wykonana jest z kamienia skalnego z kamieniołomu w Kamesznicy. Mały Cisiec jest oddalony o 2 km od kamieniołomu, a droga „cesarka” stanowiła dobry szlak komunikacyjny dla powozów konnych. Opis kapliczki znajduje się w książce Jerzego Szablowskiego („Zabytki Sztuki w Polsce. Powiat Żywiecki” Warszawa 1948): „Przy drodze gromadzkiej w Małym Ciścu. Kamienna. W kształcie kolumny toskańskiej, ustawionej na oprofilowanym cokole, dźwigającej czworościenną kapliczkę. Od frontu kapliczki głęboka wnęka z nowym obrazkiem; daszek siodłowy, ponad którym kamienny krucyfiks. Na cokole napis nie dający się odczytać, czytelne tylko nazwisko fundatora: Mateusz Pajestka Typ barokowy. Zapewne 2. połowa XVIII w.”

7 W rodzinie Pajestków mówi się, że została ufundowana, by chronić Mały Cisiec przed powodziami. Inne przekazy mówią, że została wykonana przez fundatora z powodu śmierci córki Wiktorii a przed kapliczką fundator modlił się do Boga . Pierwotne usytuowanie kapliczki było nad rzeką i dopiero w wyniku obsunięcia terenu przeniesiono ją w obecne miejsce. Wykuty napis brzmi: „MATEUS PAYESTKA Z ŻONĄ ANNĄ / PROSI O WESTHNIENIE ZA DUSZE ZMARŁYCH KTO… i tu urywa się gdyż prawdopodobnie kapliczka częściowo została uszkodzona.

8 KAMIENNA FIGURA JEZUSA NAZAREŃSKIEGO – 1850 r. ul
KAMIENNA FIGURA JEZUSA NAZAREŃSKIEGO – 1850 r. ul. Prymasa Wyszyńskiego (obok sklepu P.Kąkolów) Fundator – Marcin Tondytko z żoną

9 2009 r. M. Jurasz

10 Ciekawa, staropolska pisownia na cokole kapliczki.

11 Znajdująca się przy ul. Prymasa St
Znajdująca się przy ul. Prymasa St. Wyszyńskiego kapliczka , jako druga znalazła się we wspomnianej już książce dr Jerzego Szablowskiego. W 2009r. staraniem „Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej” ukazało się jej wznowienie, gdzie czytamy: „Przy drodze wojewódzkiej. Kamienna. Na cokole czworobocznym o ścianach trapezowych kolumna, dźwigająca posąg Jezusa Nazareńskiego pod blaszanym daszkiem. Według napisu ufundowana w roku 1850 przez Marcina i Katarzynę Tondytków.”

12 Tradycja mówi, że Marcin i Katarzyna Tondytkowie, po panującej w latach epidemii tyfusu i czerwonki, udali się z dziękczynną pielgrzymką do Kalwarii Zebrzydowskiej. W drodze powrotnej zamówili u kamieniarza w Suchej figurę Jezusa. Inny przekaz mówi, że kapliczka była wotum dziękczynnym za to, iż urodził się fundatorom syn o imieniu Józef.

13 KAPLICZKA MUROWANA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – XIX w - (1810/1870 r
KAPLICZKA MUROWANA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – XIX w - (1810/1870 r.) ul. Prymasa Wyszyńskiego ( w placu Bacmanów) Fundator – Mieszkańcy Ciśca/Rodzina Fułatów

14 Data budowy kapliczki – 1870 r (lub 1810 r. Wł. Skowron, J
Data budowy kapliczki – 1870 r (lub 1810 r. Wł. Skowron, J. Żyrek)- została odkryta na tablicy kamiennej przed progiem, podczas przeprowadzonej 8 lat temu renowacji. Zrzucono wówczas grubą na 5 cm warstwę tynku ze ścian zewnętrznych, a dach pokryto blachą miedzianą. Kamień prawdopodobnie pochodzi z potoków cisieckich. Rzut kapliczki jest prostokątny, z zaokrąglonymi od tyłu narożnikami, z dzwonnicą, wewnątrz obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Na uwagę zasługuje kamienna kropielnica przy wejściu do kaplicy. Wykonana jest z tak twardego kamienia, że podczas wypadku samochodowego, nie doznała żadnego pęknięcia, a samochód młodych ludzi, którzy nim jechali miał ścięty dach. Historię tę opowiada Pani Maria Śleziak, która za opiekę nad kapliczką dostała przed laty 5 arów ziemi. Piaskowiec jest relatywnie łatwy w obróbce po wydobyciu, lecz po wyschnięciu staje się twardy.

15 Kaplica przy ul. Prym. St. Wyszyńskiego – wejście. 2009 r. M. Jurasz

16 Widok kaplicy z tyłu. 2009 r. M. Jurasz

17 2014 r.

18 2014 r. Rzeźba M. Bożej z pierwszej kapliczki

19 KAPLICZKA Z FIGURĄ ŚW. JANA NEPOMUCENA - XIX w. (1817/1877 r
KAPLICZKA Z FIGURĄ ŚW. JANA NEPOMUCENA - XIX w. (1817/1877 r.) Fundatorzy: Michał Motyka i Maciej Skowron

20 W 1817 roku Michał Motyka i Maciej Skowron dwaj mieszkańcy Ciśca po trzynastoletnim pobycie w wojsku austriackim spełnili swoje śluby jakie złożyli w koszarach w Wadowicach, że jeśli wrócą cało do domów - postawią kapliczkę. Wrócili bez jednej rany i postawili właśnie tę kapliczkę jako wotum dziękczynne . 2014 r.

21 Szkic kapliczki z 1977r. wyk. Zuzanna Wojciuch .

22 To figura św. Jana Nepomucena : święty w ubraniu księdza z krzyżem w rękach . Św. Jan Nepomucen jest orędownikiem dobrej spowiedzi , opiekunem życia rodzinnego , patronem mostów i przepraw . Według wierzeń ludowych chroni pola i uprawy przed powodzią i suszą .

23 W 1910 r. na kaplicy dobudowano wieżyczkę, w której umieszczono dzwon
W 1910 r. na kaplicy dobudowano wieżyczkę, w której umieszczono dzwon. Ponoć, podczas poświęcenia tego dzwonu padły prorocze słowa: „ten dzwon zadzwoni kiedyś na kościele w Ciścu”. I tak się stało. Podczas działań wojennych dzwony były przetapiane na broń ale dzwon św. Nepomucena przetrwał dwie wojny światowe. W czasie pierwszej wojny światowej zakopano dzwon w pobliżu torów a na lata drugiej wojny światowej ukryto dzwon w starej studni u pana Lacha. Po wysiedleniu mieszkańców Ciśca w jego domu mieszkał osadnik niemiecki. Zamierzał remontować studnię ale Władysław Skowron odwiódł go od tego zamiaru.

24 Do „Kościoła Jednej Nocy”, wybudowanego w pod kierunkiem księdza Wł. Nowobilsiego, dzwon przyniosły cisieckie kobiety r.

25 KAPLICZKA KAMIENNA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – 1906 r ul
KAPLICZKA KAMIENNA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – 1906 r ul. Trakt Cesarski w ul. Pod Górę FUNDATORZY: z inicjatywy i przy udziale Anny i Michała Strzałkowów

26 Kapliczka była dwa razy remontowana (1981, 2009). W 1939 r
Kapliczka była dwa razy remontowana (1981, 2009). W 1939 r. w kapliczkę trafił pocisk ale nie spowodował żadnej szkody. Pocisk , kaliber 100 mm, na pamiątkę tego wydarzenia, został wmurowany w ścianę. „Na Grapce,” każdego roku w maju, jest odprawiana Msza św. z okazji Święta Matki Bożej Królowej Polski (3 maja) r.

27 Widok od frontu i z tyłu.

28 Obraz MB z wotami (odnowiony w 2009r.)

29 Źródło wody

30 KAPLICZKA „ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH” p. w. MATKI BOSKIEJ ANIELSKIEJ I ŚW
KAPLICZKA „ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH” p.w. MATKI BOSKIEJ ANIELSKIEJ I ŚW. ANDRZEJA BOBOLI W BARANI CISIECKIEJ r. Fundatorzy: Ludwik Słowik, Franciszek Piwowar, Andrzej Szczotka i Ludwik Maślanka

31 Od paru lat w ostatnią niedzielę lipca w kaplicy jest Msza odpustowa, w której biorą udział przedstawiciele Narodowych Sił Zbrojnych.  Dla uczczenia pamięci, modlących się tutaj a później  poległych  partyzantów, odczytywany jest apel  poległych. 

32 Pierwotnie w tym miejscu znajdował się obrazek na drzewie
Pierwotnie w tym miejscu znajdował się obrazek na drzewie. Przed II wojną światową okoliczni mieszkańcy wybudowali tutaj kamienną kapliczkę. Z inicjatywy proboszcza milowskiego ks. Grzegorza Czartoryskiego ( ) do kapliczki dobudowano drewnianą dzwonnicę z małym dzwonem. W latach 80 XX w. z inicjatywy ks. proboszcza Wł. Nowobilskiego przystąpiono do budowy nowej kaplicy według projektu architekta Jacka Wiewióry (stan obecny). Z tego okresu pochodzi też płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Bożą i św. A. Bobolę.

33

34 FIGURA MATKI BOŻEJ RÓŻAŃCOWEJ Z DZIECIĄTKIEM - 1905 r
FIGURA MATKI BOŻEJ RÓŻAŃCOWEJ Z DZIECIĄTKIEM r. Fundator: Michał Strzałka z żoną (wykonanie: mistrz kamieniarski Jan Miksa z Targanic)

35 Kapliczka została odrestaurowana i otoczona płotem w ~2011 r
Kapliczka została odrestaurowana i otoczona płotem w ~2011 r. W kosztach oprócz Rodziny P. Strzałków partycypowali mieszkańcy Małego Ciśca. Na postawionych wówczas ławeczkach modlą się miejscowe Koła Różańcowe. Kapliczka na stopniu czworobocznym, dwukondygnacyjna, oddzielona gzymsem z cherubinkami .Daszek blaszany.

36 Dominik (XIII w.)jest przedstawiany jako klęczący przed Matką Boską z Dzieciątkiem, od której otrzymuje Różaniec.

37 Podpisane płaskorzeźby: św. Dominik i z boku patroni fundatorów – św
Podpisane płaskorzeźby: św. Dominik i z boku patroni fundatorów – św. Michał Archanioł triumfujący nad szatanem i św. Anna z córką Marią.

38 KAPLICZKI MĘKI PAŃSKIEJ (wybrane)

39 Ul. Prymasa Wyszyńskiego (obok P. Tyrlika)

40 Ul. Cisowa (obok P. Miłkowskich)

41 Ul. Cisowa 84 (obok P. Lalików)

42 Zbliżenie; widoczna data - 1878

43 Ul. Cisowa – Kaplicza w ścianie domu P. Sikorów

44 Literatura: 1. Ficoń Wawrzyniec – „Historia krzyżami i kapliczkami znaczona”, „Nasza Gazeta – Nowiny Gminy” - Urząd Gminy Węgierska Górka – Ośrodek Promocji w Węgierskiej – Górce, 2009r. 3. Szablowski Jerzy - „Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny III. Powiat Żywiecki. Województwo Krakowskie” Warszawa 1948, Wydawnictwo Państwowego Instytutu Historii Sztuki.(wznowienie Żywiec Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej).