Prawne aspekty powstawania organizacji pozarządowych

Prezentacja na temat: "Prawne aspekty powstawania organizacji pozarządowych"— Zapis prezentacji:

1 Prawne aspekty powstawania organizacji pozarządowych
Aneta Guza-Wójtowicz

2 Akty prawne Najważniejsze akty prawne regulujące powstawanie i funkcjonowanie organizacji pozarządowych: Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989r. – Prawo o stowarzyszeniach: zasady powoływania, funkcjonowania oraz likwidacji i rozwiązywania stowarzyszeń (rejestrowanych w KRS i zwykłych) Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984r. o fundacjach: zasady tworzenia, funkcjonowania i likwidowania fundacji oraz cele powoływania fundacji Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: definicja organizacji pozarządowej, definicja organizacji pożytku publicznego, zasady współpracy tych organizacji z administracją publiczną

3 Pojęcie ‚organizacja pozarządowa’
Art. 3 ust. 2 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Organizacjami pozarządowymi są: 1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, 2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku - osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

4 STOWARZYSZENIE Definicja: Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach) Jak utworzyć stowarzyszenie: min. 15 osób (członkowie – założyciele), wypełnienie warunków formalnych: przygotowanie statutu, przeprowadzenie zebrania założycielskiego, podjęcie stosownych uchwał: - o powołaniu stowarzyszenia, - o wyborze komitetu założycielskiego, - o uchwaleniu statutu dokonanie zgłoszenia w KRS

5 Założyciele i członkowie stowarzyszenia
Założyciele: obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione), nie pozbawione praw publicznych, a także cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania w Polsce Członkowie: obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione), nie pozbawione praw publicznych małoletni poniżej 16 lat, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice) cudzoziemiec nie posiadający miejsca zamieszkania w Polsce osoba prawna (członek wspierający) Rodzaje członków stowarzyszenia Prawa i obowiązki członków stowarzyszenia Utrata statusu członka stowarzyszenia

6 Statut stowarzyszenia
MUSI zawierać: 1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji, 2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia, 3) cele i sposoby ich realizacji, 4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, 5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje, 6) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał, 7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich, 8) zasady dokonywania zmian statutu, 9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

7 Cele stowarzyszenia Niezarobkowy charakter Szerokie ujęcie celu
Przykładowy katalog – art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: 1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; 2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; 3) działalności charytatywnej; 4) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego; 5) ochrony i promocji zdrowia; 6) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy i inne

8 Cele stowarzyszenia a profity
Zwolnienie od podatku dochodowego: „Wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele” (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT) Odliczenie darowizny na rzecz stowarzyszenia od podatku: „Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot: darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu” (art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT)

9 Władze stowarzyszenia
Władza uchwałodawcza: Walne Zgromadzenie Członków Władza wykonawcza: Zarząd Władza nadzorująca: Komisja Rewizyjna

10 Majątek stowarzyszenia
Art. 33. 1. Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. 2. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej. Art. 34. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Art. 35. Stowarzyszenie może otrzymywać dotację według zasad określonych w odrębnych przepisach

11 FUNDACJA Definicja: Art. 1. (1) Fundacja to organizacja pozarządowa, która może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

12 Fundacja cd. Charakterystyczny sposób powstania: akt fundacyjny, sporządzenie statutu, rejestracja Cel powołania fundacji i wysokość funduszu założycielskiego: Art. 3 ust. 2 ustawy o fundacjach: „Składnikami majątkowymi, o których mowa w ust. 2, mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości” Art. 5 ust. 5: „Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1000 złotych” Rola fundatora: Art. 2. 1. ”Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą” Fundator aktywny i pasywny Władze fundacji

13 Statut fundacji Statut fundacji określa:
Art. 5. 1. Fundator ustala statut fundacji, określający (MUSI OKREŚLAĆ) jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut MOŻE ZAWIERAĆ również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

14 STOWARZYSZENIE ZWYKŁE elementy wyróżniające
Ilość członków założycieli Podstawa funkcjonowania: regulamin Organ właściwy do rejestracji Brak osobowości prawnej Źródła finansowania Ograniczenie uprawnień: Stowarzyszenie zwykłe nie może: 1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, 2) łączyć się w związki stowarzyszeń, 3) zrzeszać osób prawnych, 4) prowadzić działalności gospodarczej, 5) przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.

15 Organizacje z sukcesem
Stowarzyszenie "Budujemy Przystań" w Radomiu - powstało w 2011 roku i prowadzi działalność na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej: w roku 2012 otworzyło Zespół Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych w Radomiu, w nowo wyremontowanym budynku dawnego internatu Szkół Agrotechnicznych, przy ulicy Wośnickiej 125, Fundacja „Dobry Duszek” w Radomiu: prowadzi działalność na rzecz rozwiązywania problemu niedożywienia wśród dzieci oraz młodzieży poprzez: dożywianie, organizowanie wyjazdów wakacyjnych, przekazuje swoim podopiecznym naturalne suplementy, które zawierają komplet mikro i makroelementów potrzebnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka oraz gwarantują poprawę odporności. Fundacja nawiązała kontakt z Janem Kulczykiem i Joanną Przetakiewicz, którzy ufundowali np. pojazd do przewozu posiłków, organizują zabawy i wyjazdy dla dzieci, corocznie przekazują słodycze dla ponad 100 dzieci Stowarzyszenie zwykle Bractwo Rowerowe z siedzibą w Radomiu: organizuje wyprawy rowerowe m.in. do Jerozolimy, Dalmacji, Szwajcarii, Słowenii, czy Rzymu.