Nowotwory szyjki macicy: profilaktyka diagnostyka epidemiologia.

Prezentacja na temat: "Nowotwory szyjki macicy: profilaktyka diagnostyka epidemiologia."— Zapis prezentacji:

1 Nowotwory szyjki macicy: profilaktyka diagnostyka epidemiologia.
Katedra Ginekologii i Położnictwa Klinika Onkologii Ginekologicznej Akademii Medycznej w Poznaniu Kierownik Kliniki i Katedry prof. dr hab. Marek Spaczyński

2 Wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus) HPV
rodzina Papova rodzaj Papilloma podwójna nić DNA (7900 par zasad) - nukleokapsyd złożony z 72 kapsomerów - kapsomer pentametryczny

3 HPV - charakterystyka:
Pierwotna przyczyna raka szyjki macicy Journal of National Cancer Institute WHO, 1996 NIH Consensus Conference, 1996

4 Zakażenie HPV powoduje:
kłykciny kończyste (condylomata acuminata) kobiety: srom, pochwa, szyjka macicy, odbyt, krocze mężczyźni: prącie, ujście cewki moczowej, odbyt U większości kobiet zakażonych układ immunologiczny eliminuje zakażenie wirusowe po upływie od 8-24 miesięcy.

5 Częstość występowania raka szyjki macicy
80% nowych zachorowań na raka szyjki macicy występuje w krajach rozwijających się Ilość na

6 Wirus HPV wykazuje również działanie onkogenne.
aktualnie rozróżniamy ponad 100 typów HPV 99,8% raków szyjki macicy zawiera w swoich komórkach DNA HPV 16, 18 lub innych typów wysoko onkogennych około 50% zmian patologicznych szyjki macicy wywołana jest obecnością HPV 6, 11, 16, 18 ponad 90% łagodnych zmian brodawkowatych narządów płciowych wywołana jest przez zakażenia HPV 6 i 11

7 Czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy
Czynniki główne Czynniki prawdopodobne zakażenie HPV 16/18 i innymi typami onkogennymi wczesne rozpoczęcie współżycia duża liczba partnerów płciowych duża liczba porodów palenie papierosów niski status socjoekonomiczny CIN 2 i CIN 3 w wywiadzie wieloletnie stosowanie leków antykoncepcyjnych dieta uboga w antyoxydanty częste stany zapalne pochwy wywołane przez: * Chlamydia trachomatis * Neisseria gonorhoeae * HSV 2

8 Stadia rozwoju raka szyjki macicy indukowanego zakażeniem HPV
zakażenieHPV Przetrwałe zakażenie HPV Zaburzenia funkcjonowania komórki CIN III Rak inwa-zyjny Czynniki immunologi- czne Kokarcinogeny

9 Rak szyjki macicy drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy u kobiet pierwszy nowotwór złośliwy narządów płciowych u kobiet co do którego udowodniono etiologię wirusową w 100% wyleczalny przy wykryciu zmiany przednowotworowej skuteczność leczenia obniża się znacznie powyżej I stopnia zaawansowania klinicznego

10 Postacie histologiczne raka szyjki macicy
Rak płaskonablonkowy 60-80% Gruczolakorak 15-20% Pochodzenia neuroendokrynnego 5-10%

11 Stany przedrakowe w raku szyjki macicy
Dysplazja stopnia: małego (CIN I) średniego (CIN II) dużego (CIN III) = carcinoma in situ

12 Nieprawidłowe wyniki cytologiczne należy weryfikować korzystając z:
 Kolposkopii  Biopsji celowanej  Skrobania kanału szyjki

13 Profilaktyka raka szyjki macicy
Unikanie czynników ryzyka Badania przesiewowe Szczepienie

14 Badania przesiewowe w raku szyjki macicy
Badanie cytologiczne - według PAPANICOLAU - według BETHESDA

15 Powszechność skriningu
50% kobiet chorujących na raka szyjki macicy nigdy nie miało wykonanego wymazu cytologicznego 10% nie miało wymazu w trakcie ostatnich 5 lat przed rozpoznaniem choroby. Każdego roku 30% kobiet z rakiem szyjki macicy jest błędnie oceniana na podstawie fałszywie negatywnego wyniku wymazu cytologicznego.

16 Wpływ badań przesiewowych na umieralność z powodu raka szyjki macicy w Polsce i Szwecji
POLSKA SZWECJA

17 SYSTEM BETHESDA Najbardziej rozpowszechnionym systemem oceny cytologicznej wymazów jest The Bethesda System. Został wprowadzony w 1988 roku. Zmiany przeprowadzono w roku 1991 i 2001. Największe zmiany w systemie Bethesda zaszły w roku 2001.

18 „Nowe zalecenia” W 1980 roku wprowadzono obok kwaczy z watą, nowe szczoteczki cyto-brush do pobierania wymazów cytologicznych. Zaletą szczoteczki jest większa zawartość komórek pochodzących ze strefy przekształceń w wymazie. W roku 1996 Komisja Leków i Żywności dopuściła do zastosowania diagnostycznego Liquid Base Cytology. Rekomenduje się użycie technik automatycznych, komputerowych do wybiórczej weryfikacji preparatów negatywnych.

19 Szczepionki profilaktyczne
MSD Gardasil GSK Cervarix