Kredyt bankowy Dr hab. Marcin spyra.

Prezentacja na temat: "Kredyt bankowy Dr hab. Marcin spyra."— Zapis prezentacji:

1 Kredyt bankowy Dr hab. Marcin spyra

2 Definicja umowy kredytu bankowego art. 69 ust. 1 pr bank
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

3 Treść umowy kredytu bankowego art. 69 ust. 2 pr. bank.
1) strony umowy; 5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany; 2) kwotę i walutę kredytu; 6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu; 3) cel, na który kredyt został udzielony; 7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu; 4) zasady i termin spłaty kredytu; 4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu; 8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych; 9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje; 10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

4 Essentialia negotii umowy kredytu
Wyrok SA w Szczecinie z , I ACa 633/17 Postanowienia objęte dyspozycją art. 69 ust. 2 ustawy z 1997 r. Prawo bankowe, w szczególności dotyczące zasad spłaty kredytu - w tym wysokość rat kredytu i sposób ich obliczania - stanowią elementy przedmiotowo istotne umowy kredytu, a zatem takie, bez uzgodnienia których nie dochodzi do skutecznego zawarcia umowy.

5 WALUTA KREDYTU Wyrok SN z dnia 14 lipca 2017 r., II CSK 803/16 Dopuszczalne jest zaciągnięcie zobowiązania w walucie obcej z równoczesnym zastrzeżeniem, że wypłata i spłata kredytu (pożyczki) będzie dokonywana w pieniądzu krajowym; zastrzeżenie takie dotyczy wyłącznie sposobu wykonania zobowiązania, przez co nie powoduje zmiany waluty wierzytelności.

6 Waluta kredytu Wyrok SA w Białymstoku z , I ACa 674/17 Przyjmując, że umowa między stronami była umową kredytu walutowego, nie spełnia ona wymogów umowy kredytu bankowego zdefiniowanej w art. 69 prawa bankowego, bowiem bank nie oddał do dyspozycji kredytobiorcy wskazanej w umowie kwoty CHF lecz kwotę w złotych polskich. Z uwagi na charakter art. 69 prawa bankowego jako przepisu bezwzględnie obowiązującego, w takiej sytuacji umowa kredytu jest nieważna już tylko z wyżej wskazanej przyczyny.

7 Kredyty walutowe Zasady obliczania świadczenia
Wyrok SA w Szczecinie z , I ACa 16/15 Abuzywny charakter mają postanowienia umowy, z których wynika, że przeliczenia kredytu (ze złotych na franki szwajcarskie) oraz raty kredytu (z franków szwajcarskich na złote) mają następować według tabeli kursowej Banku (w konkretnej dacie oraz godzinie). Bank, redagując wskazane postanowienia, przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem CHF poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wartości spreadu walutowego (rozumianego jako różnica pomiędzy kursem sprzedaży a kursem zakupu waluty obcej). Na mocy wskazanego postanowienia Bankowi zostało przyznane uprawnienie do określania wysokości kursu sprzedaży (kupna) CHF, które nie doznawało żadnych ograniczeń.

8 Klauzula oprocentowania
Wyrok SN z , I CSK 46/11 Klauzula zmiennego oprocentowania nie może mieć charakteru blankietowego, lecz powinna dokładnie wskazywać czynniki (okoliczności faktyczne) usprawiedliwiające zmianę oprocentowania oraz relację między zmianą tych czynników, a rozmiarem zmiany stopy oprocentowania kredytu, określając precyzyjnie wpływ zmiany wskazanych okoliczności na zmianę stopy procentowej, a więc kierunek, skalę, proporcję tych zmian.

9 Klauzula oprocentowania
Wyrok SN z , III CZP 50/92 Postanowienie umowy kredytu bankowego, w którym przyjęto, że kredytodawca jest uprawniony do zmiany stawek oprocentowania, jest bezskuteczne, jeżeli w umowie nie określono jednocześnie konkretnych okoliczności, od jakich zmiana ta jest uzależniona.

10 Skutki wadliwości klauzul modyfikacyjnej/waloryzacyjnej
Kredyt oprocentowany stopą zmienną, który w razie skutecznego zakwestionowania mechanizmu zmienności stopy, jest oprocentowany stopą stałą, natomiast kredyt indeksowany do waluty obcej, w razie skutecznego zakwestionowania mechanizmu zmienności waluty, należy uznać za kredyt nieindeksowany to jest spłacany w kwocie nominalnej. Por. Wyrok SO w Łodzi z r., III Ca 1427/15, wyrok SR w Warszawie z r., VI C 1713/15

11 Skutki wadliwości klauzul modyfikacyjnej/waloryzacyjnej
Wyrok TS z , Árpád Kásler,Hajnalka Káslerné Rábai v. OTP Jelzálogbank Zrt, pkt 80 Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której umowa zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem nie może dalej obowiązywać po wyłączeniu z niej nieuczciwego warunku, przepis ten nie sprzeciwia się uregulowaniu krajowemu, które pozwala sądowi krajowemu zaradzić skutkom nieważności tego warunku poprzez zastąpienie go przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym.

12 Skutki wadliwości klauzul modyfikacyjnej/waloryzacyjnej
Z art. 359 § 2 k.c. (z zakresu zmienności odsetek ustawowych) można zdekodować normę określającą sam zakres, kierunek, chwilę i metodę zmiany oprocentowania kapitałowego, jeżeli strony nie określiły tych elementów w umowie. Norma ta nie przenosi więc do umowy samej wysokości odsetek kapitałowych, ale jedynie – stosowana do pierwotnej wysokości odsetek umownych – określa zakres i sposób ich zmiany. Gdy abuzywne jest tylko postanowienie określające metodę indeksacji konieczne jest zastosowanie przepisu dyspozytywnego pozwalającego na utrzymanie umowy w mocy. Przepisem takim jest art. 358 § 2 k.c. odsyłający do przeliczeń opartych o kurs średni ogłaszany przez NBP I. Karasek- Wojciechowicz w: M. Romanowski red., Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE. Warszawa 2017

13 Skutki wadliwości klauzul modyfikacyjnej/waloryzacyjnej
W przypadku uznania klauzuli walutowej za niedozwoloną w umowie o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej do dalszych spłat takiego kredytu dokonywanych w walucie polskiej nie jest możliwe stosowanie stawki LIBOR, ponieważ jest ona powiązana z walutami obcymi, a nie z walutą polską. Ewentualne spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, wynikających z umowy, w której zastosowano niedozwoloną klauzulę walutową, powinny być dokonywane z uwzględnieniem stawki WIBOR. Z. Kuniewicz, Z. Ofiarski w: M. Romanowski red., Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE. Warszawa 2017

14 Skutki wadliwości klauzul modyfikacyjnej/waloryzacyjnej
Wyrok SA w Białymstoku z , I ACa 674/17 W okolicznościach przedmiotowej sprawy możliwe jest pierwsze rozwiązanie bowiem w ust. 3 załącznika nr 7 kredytobiorca wyraził zgodę na wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego w złotych polskich przy zastosowaniu do przeliczenia kwoty waluty kursu średniego NBP waluty kredytu. Skoro bowiem strony zgodnie przyjęły owe postanowienie umowne, to przy konieczności pominięcia niedozwolonych klauzul waloryzacyjnych, w miejsce tych klauzul posługujących się kursem (...) obowiązującym w kredytującym banku należy zastosować kurs średni NBP.

15 Spłata kredytu denominowanego art. 69 ust. 3 pr.bank.
W przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku.

16 Spłata kredytu denominowanego art. 75b pr. bank.
1.  Wykonanie uprawnienia, o którym mowa w art. 69 ust. 3, nie może wiązać się z poniesieniem przez kredytobiorcę dodatkowych kosztów. 2.  Bank nie może uzależnić wykonania przez kredytobiorcę uprawnienia, o którym mowa w art. 69 ust. 3, od wprowadzenia dodatkowych ograniczeń, w szczególności nie może zobowiązać kredytobiorcy do nabywania waluty przeznaczonej na spłatę rat kredytu, jego całości lub części, od określonego podmiotu. 3.  Otwarcie i prowadzenie rachunku, o którym mowa w art. 69 ust. 3, jest wolne od opłat w przypadku, gdy kredytobiorcą jest konsument w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. 4.  Przepisy ust. 1-3, art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

17 Termin spłaty kredytu art. 75a ust. 1 pr. bank.
O ile umowa kredytu nie stanowi inaczej, termin spłaty kredytu jest terminem zastrzeżonym na rzecz obu stron.

18 Wypowiedzenie kredytu
Wyrok SN z r., V CSK 698/14 Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że elementy nadużycia prawa podmiotowego przez Bank Sąd dostrzega w dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, wypowiedzenie to nastąpiło, mimo że powodowie nie uregulowali w terminie niewielkich odsetek od istniejącego zadłużenia przeterminowanego, a zapłata także tych odsetek mogła doprowadzić - zgodnie z treścią oświadczenia o wypowiedzeniu - do ustania skutków wypowiedzenia. Po drugie, pracownik pozwanego Banku, odpowiedzialny za kontakty z powodami, nie poinformował ich o kwocie odsetek, a wymagała tego jednak lojalność Banku wobec kredytobiorców. Brak współdziałania banku w rozumieniu art. 354 § 2 k.c. nie oznacza nadużycia prawa podmiotowego, o którym mowa w art. 5 k.c.

19 Restrukturyzacja zadłużenia art. 75c pr. bank.
1. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. 2. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. 3. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. 4. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. 5. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

20 Wypowiedzenie kredytu
Wyrok SO w Warszawie z , XXV C 1088/17 Powód nie udowodnił już pierwszej okoliczności uzasadniającej żądanie pozwu, tj. wypowiedzenia umowy, poprzestając jedynie na gołosłownym twierdzeniu, że umowa kredytu została skutecznie wypowiedziana w związku z nieterminowością zapłaty rat przez pozwanego. Co prawda powód podniósł dodatkowo, że złożone powództwo zastępuje wypowiedzenie umowy kredytu, jednakże, jeśli nawet przyjąć możliwość złożenia wypowiedzenia umowy kredytu w ten sposób, to powód nie udowodnił spełnienia ustawowych przesłanek do wypowiedzenia umowy kredytu wynikających z art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe.

21 prowizje Wyrok SN z , I CSK 540/16 Nie ma zamkniętego katalogu postaci prowizji kredytowych (art. 69 ust. 2 Pr.bank.), co nie znaczy, że poza ujęciem danej postaci prowizji w umowie kredytowej nie podlega ona prawnej weryfikacji z punktu widzenia określonego świadczenia instytucji bankowej lub przynajmniej poniesienia określonych kosztów związanych z zawarciem umowy kredytowej

22 Prowizje windykacyjne
Wyrok SO w Warszawie SOKIK z , XVIII AmC 3004/15 Niedozwolone są klauzule: wysłanie pocztą do Kredytobiorcy lub poręczyciela monitu – 15 PLN, wysłanie pocztą do Kredytobiorcy lub poręczyciela wezwania do zapłaty – 30 PLN, wysłanie pocztą do Kredytobiorcy lub poręczyciela monitu w formie SMS – 1,99 PLN, przeprowadzenie wizyty terenowej w Kredytobiorcy lub poręczyciela – 110 PLN.”;