Umowy o funkcji kredytowej

Prezentacja na temat: "Umowy o funkcji kredytowej"— Zapis prezentacji:

1 Umowy o funkcji kredytowej
Ich funkcją jest okresowe korzystanie z wartości gospodarczych innego podmiotu z obowiązkiem ich zwrotu. Umowa pożyczki Umowa kredytu Umowa depozytu nieprawidłowego Umowa rachunku bankowego

2 Umowa pożyczki Umowa konsensualna
 (dochodzi do jej zawarcia z chwilą złożenia przez strony oświadczeń woli, a nie – z chwilą wydania przedmiotu pożyczki) Dwustronnie zobowiązująca Odpłatna (w tym przypadku świadczenie biorącego pożyczkę polega zwykle na zapłacie odsetek, zob. art. 359 KC) lub nieodpłatna Nie ma cechy umowy wzajemnej! Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.  Forma ad probationem

3 Umowa pożyczki Art. 720 [Pojęcie; forma]
§ 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

4 Umowa pożyczki określone przedmioty stają się własnością biorącego pożyczkę majątek biorącego pożyczkę zasilony jest tylko przez pewien czas ; biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości od woli stron zależy czas korzystania  pożyczka : krótkoterminowa długoterminowa, na czas nieoznaczony

5 Umowa pożyczki -przedmiot umowy-
Pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku

6 Umowa pożyczki Art.721 Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

7 Art. 722 Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.

8 Umowa pożyczki Art. 723 Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Przedawnienie roszczenia o zwrot pożyczki -według art. 118 KC (dziesięć lat, a gdy roszczenie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata)

9 Art. 724 Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z łatwością wadę zauważyć. Pożyczkodawca odpowiada tylko wtedy, gdy wydając rzecz, wiedział o wadzie i nie poinformował o niej pożyczkobiorcy, chyba że ten mógł z łatwością zauważyć wady.

10 Pożyczka bankowa W praktyce bankowej istnieje także umowa pożyczki bankowej (zob. art. 78 ustawy prawo bankowe). Pożyczka uzyskuje status czynności bankowej, jeżeli jest udzielana przez bank. Ma charakter odpłatny i dotyczy pieniędzy.

11 Umowa kredytu Umowa: kauzalna, konsensualna, dwustronnie zobowiązująca
odpłatna wzajemna Umowa kwalifikowana podmiotowo – może ją zawrzeć podmiot, będący bankiem powinna być zawarta na piśmie (art. 69 ust. 2 prawa bankowego)

12  Celowość umowy kredytu
Umowa kredytu Art. 69 prawa bankowego Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. (…)  Celowość umowy kredytu

13 Umowa kredytu Wśród występujących w obrocie umów kredytu, wyróżnia się umowę o kredyt konsumencki (ustawa z r. o kredycie konsumenckim) Ustawa ta odnosi się do wszelkich form umów kredytowych, które udzielane są konsumentom, a więc : umowy pożyczki w rozumieniu art. 720 i nast. KC, umowy kredytu bankowego (art. 69 i nast. Prawa bankowego), innych umów, wymienionych w art. 3 ust. 1–3 tej ustawy.

14 Umowa kredytu -forma- Powinna być zawarta na piśmie
(forma ad probationem) Powinna określać w szczególności: 1)strony umowy; 2)kwotę i walutę kredytu; 3)cel, na który kredyt został udzielony; 4)zasady i termin spłaty kredytu; 4a)w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu; 5)wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany; 6)sposób zabezpieczenia spłaty kredytu; 7)zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu; 8)terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych; 9)wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje; 10)warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

15 Umowa rachunku bankowego
Umowa rachunku bankowego jest konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, ale nie jest umową wzajemną.

16 Umowa rachunku bankowego
Umowa nazwana o podwójnym źródle regulacji – regulują ją przepisy ustawy prawo bankowe i KC Art. 725 [Pojęcie] Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Zgodnie z definicją umowa ta obejmuje dwa zobowiązania banku wobec posiadacza rachunku: 1) po pierwsze, zobowiązanie do przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku oraz 2) po drugie, ale tylko jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

17 Umowa rachunku bankowego
Stronami umowy rachunku bankowego są bank oraz posiadacz rachunku.  umowa podmiotowo kwalifikowana – można ją zawrzeć tylko z bankiem (tzn. osobą prawną, utworzoną zgodnie z przepisami ustawowymi i działającą na podstawie stosownych pozwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych - art. 5 prawa bankowego).

18 Umowa rachunku bankowego
Zgodnie z prawem bankowym: (art. 49 ust. 2 PrBank) rachunki rozliczeniowe oraz rachunki lokat terminowych mogą być prowadzone wyłącznie dla: 1) osób prawnych; 2)jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawną; 3) osób fizycznych prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek, w tym dla osób będących przedsiębiorcami.

19 Umowa rachunku bankowego
Zgodnie z prawem bankowym: (art. 49 ust. 3) rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych mogą być prowadzone wyłącznie dla: 1) osób fizycznych; 2) szkolnych kas oszczędnościowych; 3) pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych.

20 Umowa rachunku bankowego
Umowa rachunku bankowego jest zawierana na piśmie  forma ad probationem (art. 52 ust. 1 PrBank)

21 Umowa rachunku bankowego
Umowa rachunku bankowego powinna określać w szczególności: 1)strony umowy; 2)rodzaj otwieranego rachunku; 3)walutę rachunku; 4)czas trwania umowy; 5)o ile strony zastrzegają oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku - wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalności jego zmiany przez bank, a także terminy wypłaty, postawienia do dyspozycji lub kapitalizacji należnych odsetek; 6)wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich zmiany przez bank; 7)formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji; 8)przesłanki i tryb dokonywania zmian umowy; 9)przesłanki i tryb rozwiązania umowy rachunku bankowego; 10)zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

22 Umowa rachunku bankowego
Środki zgromadzone na rachunku bankowym stanowią własność banku Posiadaczowi rachunku przysługuje roszczenie o zwrot środków zgromadzonych na rachunku bankowym

23 Umowa rachunku bankowego
Art. 726 [Rozporządzanie pieniędzmi] Bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym z obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia. Art. 728 [Wyciąg z rachunku] § 1. Przy umowie zawartej na czas nieoznaczony bank jest obowiązany informować posiadacza rachunku, w sposób określony w umowie, o każdej zmianie stanu rachunku bankowego. § 2. Bank jest obowiązany przesyłać posiadaczowi co najmniej raz w miesiącu bezpłatnie wyciąg z rachunku z informacją o zmianach stanu rachunku i ustaleniem salda, chyba że posiadacz wyraził pisemnie zgodę na inny sposób informowania o zmianach stanu rachunku i ustaleniu salda. § 3. Posiadacz rachunku bankowego jest obowiązany zgłosić bankowi niezgodność zmian stanu rachunku lub salda w ciągu czternastu dni od dnia otrzymania wyciągu z rachunku.

24 Umowa rachunku bankowego
Art. 730 [Wypowiedzenie] Rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nieoznaczony może nastąpić w każdym czasie wskutek wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron; jednakże bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów. Art. 731 [Przedawnienie] Roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem lat dwóch. Nie dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych. Art. 732 [Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe] Przepisy niniejszego tytułu stosuje się odpowiednio również do rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

25 Zabezpieczenia wierzytelności
Stosunek prawny, w którym dłużnik zabezpiecza wierzyciela na wypadek, gdyby wierzyciel nie otrzymał świadczenia ze stosunku zobowiązaniowego. Ich byt prawny wiąże się zawsze z istnieniem innego stosunku prawnego – stosunku podstawowego – którego wykonanie mają zabezpieczać. Zabezpieczenia osobiste i rzeczowe.

26 Zabezpieczenia wierzytelności
Zabezpieczenia osobiste Poręczenie Poręczenie wekslowe Gwarancja bankowa Weksel własny in blanco Przelew wierzytelności na zabezpieczenie Zabezpieczenia rzeczowe Hipoteka, Zastaw zwykły, Zastaw rejestrowy, Zastaw finansowy, Przewłaszczenie na zabezpieczenie, Kaucja Blokada środków na rachunku bankowym

27 Oświadczenie wierzyciela nie wymaga żadnej szczególnej formy
poręczenie Art. 876 [Pojęcie; forma] § 1. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. § 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. Oświadczenie wierzyciela nie wymaga żadnej szczególnej formy

28 poręczenie To kauzalna czynność prawna (causa cavendi)
Dla umowy poręczenia nie są przewidziane ograniczenia podmiotowe To umowa: Konsensualna Jednostronnie zobowiązująca Odpłatna lub nieodpłatna Odpłatna czy nieodpłatna, nie jest umową wzajemna Akcesoryjny charakter

29 poręczenie Umowa poręczenia nie powstanie, jeśli zabezpieczona umowa była nieważna wyjątek Art Poręczyciel jako dłużnik główny W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. W przypadku wygaśnięcia zobowiązania dłużnika głównego, wygasa również poręczenie.

30 poręczenie Art. 883 § 1. Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. § 2. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela. § 3. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego.

31 poręczenie O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela.

32 poręczenie Art. 878 § 1. Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej. § 2. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. Art Zawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu spełnienia świadczenia przez dłużnika Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela. Art Odpowiedzialność poręczyciela W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.

33 poręczenie Jeżeli: termin płatności długu nie jest oznaczony albo
jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, -poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły - od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia.  Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa.

34 poręczenie Art Zawiadomienie dłużnika o dochodzeniu roszczeń od poręczyciela § 1. Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie. § 2. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. Art Zawiadomienie dłużnika o zapłacie poręczonego długu Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze. Art Zawiadomienie poręczyciela o wykonaniu zobowiązania Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze.

35 poręczenie Art Odpowiedzialność wierzyciela za wyzbycie się zabezpieczenia wierzytelności Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.

36 Gwarancja bankowa Umowa: Jednostronnie zobowiązująca Konsensualna
Nie ma charakteru wzajemnego Ma abstrakcyjny charakter – jest niezależna od umowy zawartej między zleceniodawcą gwarancji a beneficjentem gwarancji. Roszczenia z tytułu gwarancji bankowych przedawniają się z upływem 6 lat. ustawa prawo bankowe zastrzega dla gwarancji bankowej formę pisemną pod rygorem nieważności.

37 Gwarancja bankowa Istota- zobowiązanie się gwaranta do przeciwdziałania niewykonaniu zobowiązania przez osobę trzecią Art. 81 prawa bankowego 1. Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. 2. Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności.

38 Gwarancja bankowa Umowa zawierana między bankiem (gwarantem) a beneficjentem gwarancji Bank zobowiązuje się do wypłaty beneficjentowi określonej sumy gwarancyjnej, jeśli beneficjent spełni warunki zapłaty (potwierdzone odpowiednimi dokumentami)

39 Gwarancja bankowa 3 stosunki prawne:
Umowa, z której wynika zabezpieczona gwarancją wierzytelność (stosunek między beneficjentem gwarancji a dłużnikiem) Umowa zlecenia udzielenia gwarancji (stosunek między bankiem a zleceniodawcą gwarancji) Umowa gwarancji (stosunek między bankiem a beneficjentem gwarancji)

40 Pozostałe formy zabezpieczeń osobistych
Weksel in blanco Poręczenie wekslowe Przelew na zabezpieczenie W obrocie bankowym: akredytywa zabezpieczająca

41 Pozostałe formy zabezpieczeń osobistych
Weksel in blanco: Dokument, który zawiera co najmniej podpis wystawcy, złożony w zamiarze zobowiązania wekslowego Składany jest na zabezpieczenie wierzytelności lub na zabezpieczenie roszczeń, które mogą powstać w przyszłości z tytułu szkód i strat, które może spowodować wystawca weksla Wystawca weksla może zabezpieczać swoje własne zobowiązanie, lub cudze zobowiązanie – ze stosunku podstawowego, w którym nie jest dłużnikiem

42 Pozostałe formy zabezpieczeń osobistych
Poręczenie wekslowe (awal) Umieszcza się je na wekslu lub na przedłużniku Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” (lub innym równoznacznym) Daje wierzycielowi „mocniejsze” zabezpieczenie niż umowa poręczenia – awal jest ważny, chociażby zobowiązanie wekslowe dłużnika było nieważne

43 Pozostałe formy zabezpieczeń osobistych
Przelew wierzytelności (cesja) Art Definicja przelewu § 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. § 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

44 Pozostałe formy zabezpieczeń osobistych
Przelew wierzytelności (cesja) Wierzytelność, czyli ogół uprawnień wierzyciela, polegających na możności żądania od dłużnika spełnienia świadczenia, może być przedmiotem obrotu. Przeniesienie wierzytelności (przelew, cesja) następuje co do zasady w drodze dwustronnej czynności prawnej wierzyciela (cedenta) – zbywcy wierzytelności z nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem). Poza wierzytelnościami: których zbywalność wyłączona jest ustawą, zastrzeżeniem umownym (pactum de non cedendo) lub przeciwko możliwości przelewu której przemawia właściwość zobowiązania, - ---każda wierzytelność cywilnoprawna jest zbywalna (przedmiotem przelewu mogą być wierzytelności jeszcze niewymagalne, przedawnione, przyszłe). Skutkiem cesji wierzytelności wynikającej ze stosunku dwustronnie zobowiązującego będzie przekształcenie tego stosunku w stosunek trójstronny. Cedent pozostanie zobowiązany do spełniania świadczenia na rzecz osoby, wobec której wierzytelność przeniósł na cesjonariusza.

45 Kazus 1 Lonign P. zawarł z Innocentym G. umowę, na mocy której Longin otrzymał od Innocentego zł, które miał zwrócić 1 czerwca. Jaka to umowa? W jakiej formie (i pod jakim rygorem)powinna być zawarta? Kto jest właścicielem zł, które Innocenty wydał Longinowi?

46 Kazus 2 Gniewomir Z. zawarł z Rozamundą G. umowę pożyczki. Strony umówiły się, że przedmiot pożyczki- tona ziemniaków – zostanie wydana Rozamundzie za dwa miesiące. W międzyczasie jednak plackarnia Rosamundy zbankrutowała, a kobieta była zmuszona sprzedać swój dom. Gniewomir wysłał do Rosamundy list polecony, w którym odstąpił od umowy pożyczki, na co rozgniewana Rosamunda odpisała mu, że przedmiot pożyczki nie został jej jeszcze wydany – tak więc umowa w ogóle nie została zawarta. Czy Gniewomir mógł odstąpić od umowy? Czy Rozamunda ma rację?

47 Kazus 3 Dwudziestojednoletnia Delfina O. ustanowiła swoim pełnomocnikiem swojego siedemnastoletniego brata, Kryspina O. Zawarła z nim umowę, na mocy której Kryspin zobowiązany został do zawarcia umowy pożyczki z Alfonsem Z. Alfons Z. miał wydać 1 czerwca Kryspinowi O zł, a Kryspin miał mu oddać pieniądze i umówione odsetki 1 lipca. Alfons Z. jednak nie wydał pieniędzy w umówionym dniu. Kiedy Kryspin zadzwonił do Alfonsa, Alfons oznajmił mu, że Kryspin nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, zatem Alfons nie czuje się związany umową. Czy Kryspin mógł zostać pełnomocnikiem Delfiny? Jaką umowę zawarła Delfina z Kryspinem? Czy ta umowa jest ważna? Gdyby Alfons Z. wydał Kryspinowi przedmiot pożyczki, kto został by jego właścicielem? Jaki jest termin przedawnienia roszczeni biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki?