POSTĘPOWANIE CYWILNE Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Prezentacja na temat: "POSTĘPOWANIE CYWILNE Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii"— Zapis prezentacji:

1 POSTĘPOWANIE CYWILNE Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 POSTĘPOWANIE CYWILNE Postępowanie klauzulowe Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii mgr Monika Bocheńska

2 Postępowanie zabezpieczające cd - roszczenie odszkodowawcze
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie zabezpieczające cd - roszczenie odszkodowawcze Art.  746. [Roszczenie o naprawienie szkody] § 1. Jeżeli uprawniony nie wniósł pisma wszczynającego postępowanie w wyznaczonym terminie albo cofnął pozew lub wniosek, jak również gdy pozew lub wniosek zwrócono albo odrzucono albo powództwo bądź wniosek oddalono lub postępowanie umorzono, a także w przypadkach wskazanych w art. 744 przesłanki upadku zabezpieczenia, § 2, obowiązanemu przysługuje przeciwko uprawnionemu roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od dnia jego powstania. § 11. W przypadku wniesienia skargi kasacyjnej termin, o którym mowa w § 1, rozpoczyna bieg w dniu prawomocnego zakończenia postępowania wywołanego jej wniesieniem. § 2. Uprawnieni, którzy łącznie uzyskali zabezpieczenie, ponoszą solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę. § 3. Jeżeli w terminie miesiąca od rozpoczęcia biegu terminu, o którym mowa w § 1 lub 11, obowiązany nie wytoczył powództwa, sąd zwraca uprawnionemu, na jego wniosek, kaucję złożoną na zabezpieczenie roszczenia. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

3 Postępowanie zabezpieczające cd - roszczenie odszkodowawcze
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie zabezpieczające cd - roszczenie odszkodowawcze Z roszczeniem odszkodowawczym o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia obowiązany może wystąpić przeciwko uprawnionemu. Odpowiedzialność uprawnionego za wynik postępowania rozpoznawczego jest niezależna od winy (wyr. SN z r., V CSK 293/09, OSNC 2010, NR 11, POZ. 148) (…) Zgodnie z art. 746 § 1 KPC, jeżeli powództwo oddalono, obowiązanemu przysługuje przeciwko uprawnionemu roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia. Według poglądu jednolicie reprezentowanego w orzecznictwie oraz przeważającego zdecydowanie w piśmiennictwie, wskazany przepis określa samodzielnie i wyczerpująco przesłanki odpowiedzialności uprawnionego za szkodę wyrządzoną obowiązanemu wykonaniem zabezpieczenia (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia r., III CRN 419/68, OSNCP 1969, nr 12, poz. 231, i z dnia r., III CZP 53/72, OSNCP 1973, nr 10, poz. 164). W myśl tego poglądu, odpowiedzialność przewidziana w wymienionym przepisie jest więc odpowiedzialnością niezależną od winy uprawnionego - za sam wynik procesu, na którego potrzeby ustanowiono zabezpieczenie. Uzależnienie omawianej odpowiedzialności od winy uprawnionego podważałoby sens ustanowienia regulacji zawartej w art. 746 § 1 KPC. - Roszczenie odszkodowawcze wygasa, jeśli nie będzie dochodzone w ciągu roku od dnia jego powstania. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

4 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Wniosek o udzielenie zabezpieczenia - przykład Szczecin, 13 października 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny ul. Kaszubska 42 Szczecin Uprawniony: Gwidon Anielski PESEL: ul. Liliowa 1 Szczecin Obowiązany: Beniamin Budzikowski ul. Budzikowska 1 Wartość przedmiotu zabezpieczenia: ,00 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) WNIOSEK o udzielenie zabezpieczenia Działając w imieniu własnym, na podstawie art. 730 w zw. z art. 747 pkt 2 k.p.c., niniejszym wnoszę o: 1) udzielenie uprawnionemu zabezpieczenia roszczenia o zapłatę kwoty ,00 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) przez ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości obowiązanego położonej w Szczecinie przy ul. Budzikowskiej 1, Szczecin, dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, Wydział X Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr SZ1S/ /2; 2) wyznaczenie uprawnionemu 2-tygodniowego terminu do wniesienia pozwu przeciwko obowiązanemu. UZASADNIENIE Uprawniony w dniu 15 sierpnia 2015 r. sprzedał obowiązanemu samochód osobowy marki Skoda Fabia, nr rej. PO 123 KZ. Strony tej umowy ustaliły cenę na kwotę ,00 zł (słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100), która miała być zapłacona w terminie miesiąca od dnia wydania obowiązanemu przedmiotu umowy. W dniu 18 sierpnia 2015 r. obowiązany odebrał od uprawnionego niniejszy samochód, co potwierdził podpisem na protokole zdawczo-odbiorczym. Dowody: - umowa sprzedaży z dnia 15 sierpnia 2015 r., - protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 18 sierpnia 2015 r. Ponieważ w ustalonym terminie obowiązany nie zapłacił na rzecz uprawnionego ceny sprzedaży, uprawniony pismem z dnia 12 września 2015 r. wezwał obowiązanego do zapłaty tej kwoty w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty. Przedmiotowe wezwanie zostało przez obowiązanego odebrane w dniu 15 września 2015 r., a zatem termin wyznaczony przez uprawnionego upłynął w dniu 22 września 2015 r. Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 12 września 2015 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia. Szczecin, dnia 13 listopada 2015 r. Z informacji posiadanych przez uprawnionego wynika, iż obowiązany nigdzie nie pracuje, nie pobiera żadnych świadczeń i utrzymuje się jedynie z pieniędzy przekazywanych mu przez małżonkę, zaś zakupiony samochód zbył na aukcji internetowej za cenę znacznie niższą niż rynkowa. Co więcej, obowiązany posiada wiele zobowiązań, z których część została już skierowana na drogę postępowania sądowego. Ponadto jedynym składnikiem majątkowym obowiązanego jest nieruchomość położona w Szczecinie przy ul. Budzikowskiej 1, Szczecin, dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, Wydział X Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr SZ1S/ /2. - zeznania świadka Dawida Diabelskiego, na okoliczność sytuacji majątkowej obowiązanego, składników jego majątku i źródeł utrzymania; wezwanie na adres ul. Kwiatowa 12, Szczecin, - pisemne oświadczenie świadka Dawida Diabelskiego, na okoliczność sytuacji majątkowej obowiązanego, składników jego majątku i źródeł utrzymania, - wydruk z aukcji internetowej dotyczący pojazdu będącego przedmiotem umowy sprzedaży z dnia 15 sierpnia 2015 r. Z powyższego wynika, iż obowiązany nie posiada prawie żadnych składników majątkowych, a w krótkim czasie może zostać wszczętych wobec niego wiele sporów sądowych i - w konsekwencji - egzekucji sądowych. Tym samym uprawnionemu przysługuje interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, w razie bowiem jego braku poważnie utrudnione lub wręcz uniemożliwione będzie wykonanie ewentualnego wyroku zasądzającego na rzecz uprawionego dochodzoną kwotę. Mając na względzie powyższe, wnoszę jak na wstępie. Gwidon Anielski Załączniki: 1) umowa sprzedaży z dnia 15 sierpnia 2015 r., 2) protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 18 sierpnia 2015 r., 3) wezwanie do zapłaty z dnia 12 września 2015 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia, 4) pisemne oświadczenie świadka Dawida Diabelskiego na okoliczność sytuacji majątkowej obowiązanego, składników jego majątku i źródeł utrzymania, 5) wydruk z aukcji internetowej dotyczący pojazdu będącego przedmiotem umowy sprzedaży z dnia 15 sierpnia 2015 r., 6) dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 40,00 zł. . Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

5 Postępowanie egzekucyjne Postępowanie klauzulowe
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie egzekucyjne Postępowanie klauzulowe Art.  776. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Postępowanie klauzulowe jest specyficznym postępowaniem sądowym, samodzielnym (choć pomocniczym), w ramach którego sąd ocenia możliwość realizacji roszczenia stwierdzonego w tytule egzekucyjnym w drodze przymusu – tj. poprzez wszczęcie egzekucji przeciwko podmiotowi wskazanemu we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. W literaturze charakter postępowania klauzulowego nie jest jednolicie ujmowany. Wątpliwości dotyczą zwłaszcza tego, czy jest ono elementem postępowania egzekucyjnego, czy też ma charakter samodzielny. Należy uznać, że charakter ten jest samodzielny, albowiem zgodnie z art. 796 wszczęcie postępowania egzekucyjnego następuje poprzez złożenie wniosku w tym przedmiocie – a zatem postępowanie klauzulowe nie inicjuje a poprzedza postępowanie egzekucyjne. Jest postępowaniem, które umożliwia wszczęcie i prowadzenie egzekucji. Na samodzielność wskazuje również to, iż sąd nadając klauzulę jest organem procesowym, a nie egzekucyjnym. Można stwierdzić, iż postępowanie klauzulowe jest swoistym pomostem, łączącym postępowanie rozpoznawcze z egzekucyjnym. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

6 Postępowanie klauzulowe Tytuły egzekucyjne
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tytuły egzekucyjne Art.  777§  1. Tytułami egzekucyjnymi są: 1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem; 11) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu; 3) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej; 4) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie; 5) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności; 6) akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi. §  2. Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone także w odrębnym akcie notarialnym. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

7 Postępowanie klauzulowe Tytuły egzekucyjne
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tytuły egzekucyjne Do innego rodzaju orzeczeń, ugód i aktów prawnych stanowiących tytuły egzekucyjne, wymienionych w art. 777 § 1 pkt 3 należą w szczególności: –wyciągi z listy wierzytelności ustalone w postępowaniu upadłościowym łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ (art. 296 p.u.n.), –wyciągi z list wierzytelności związane z zawarciem układu w postępowaniu naprawczym (art. 516 ust. 2 p.u.n.), –ugody zawarte w postępowaniu rozgraniczeniowym (art. 30–31 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne), –ugody zawarte przed komisją pojednawczą rozpoznającą spory o roszczenia pracowników ze stosunku pracy (art. 255 k.p.), –bankowe tytuły egzekucyjne (!!), –administracyjne tytuły egzekucyjne podlegające wykonaniu w drodze egzekucji sądowej. Szczególne uwarunkowania dotyczące niektórych tytułów egzekucyjnych: Art.  7761 – dłużnik w związku małżeńskim (41, 42, 33 KRO) Art.  778 – wspólny majątek wspólników spółki cywilnej (864 KC) Art.  7781 – wspólnicy spółek osobowych Art. 779 – spadkobiercy Art. 780 – zarządca, kurator spadku Art Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

8 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności Klauzula wykonalności jest aktem sądowym zawierającym stwierdzenie sądu, iż tytuł egzekucyjny określający przysługujące wierzycielowi roszczenie uprawnia do prowadzenia egzekucji i oznaczającym w razie potrzeby jej zakres. Klauzula wykonalności sama w sobie nie jest rozstrzygnięciem – takim co do zasady jest postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności. Art.  783 §  1. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia także tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, tytułowi egzekucyjnemu opiewającemu na świadczenie pieniężne w walucie obcej sąd nada klauzulę wykonalności ze zobowiązaniem komornika do przeliczenia tej kwoty na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez NBP nadzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu podziału nie sporządza się - na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

9 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności Treść klauzuli została określona przez rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności: §  Ustala się następujące brzmienie klauzuli wykonalności: "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia r. Sąd w / Referendarz sądowy w Sądzie stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.". 2. Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na wyroku, opuszcza się wyrazy: "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej". 3. Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na orzeczeniu, w treści klauzuli należy zaznaczyć, czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

10 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności §  2. Jeżeli sąd lub referendarz sądowy, nadając klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, który opiewa na świadczenie pieniężne w walucie obcej, zobowiązuje komornika do przeliczenia tego świadczenia na walutę polską, klauzula wykonalności zawiera ponadto następującą treść: "Sąd/Referendarz sądowy zobowiązuje komornika do przeliczenia świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządza się - na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.”. §  3. W przypadku, o którym mowa w art § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, klauzula wykonalności zawiera ponadto następującą treść: "Koszty postępowania klauzulowego należne wierzycielowi od dłużnika wynoszą ". §  4. W treści klauzuli wykonalności ponadto wskazuje się:1) numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika będących osobami fizycznymi, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania lub posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub 2) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika niebędących osobami fizycznymi, którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania. §  5. Przepisu § 4 nie stosuje się do klauzul wykonalności nadawanych orzeczeniom sądów lub referendarzy sądowych, które wydano w postępowaniach wszczętych przed dniem 7 lipca 2013 r., oraz ugodom sądowym zawartym w postępowaniach wszczętych przed tym dniem. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

11 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności Art.  783. §  11. Niezwłocznie po ogłoszeniu postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, a gdy ogłoszenia nie było niezwłocznie po jego wydaniu, klauzulę wykonalności umieszcza się na tytule egzekucyjnym, a w przypadkach, o których mowa w art. 781 § 12, na zweryfikowanym przez sąd dokumencie uzyskanym z systemu teleinformatycznego potwierdzającym istnienie i treść tytułu egzekucyjnego. Klauzula wykonalności zawiera stwierdzenie, że tytuł egzekucyjny uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby - także informacje wskazane w § 1. Klauzulę wykonalności podpisuje sędzia albo referendarz sądowy. §  3. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11, jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, przez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności i opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie. Na oryginale orzeczenia umieszcza się wzmiankę o nadaniu klauzuli wykonalności. §  31. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11, wydanym w postaci elektronicznej, jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, poprzez umieszczenie klauzuli wykonalności w systemie teleinformatycznym i opatrzenie jej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie. §  32. Przepisów § 3 i 31 nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 7781, art. 787, art. 7871, art. 788 oraz art. 789. §  4. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11, wydanym w postaci elektronicznej pozostawia się wyłącznie w systemie teleinformatycznym, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 7781, art. 787, art. 7871, art. 788 oraz art. 789. §  5. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, czynności sądu związane z nadawaniem klauzuli wykonalności, o której mowa w § 31, oraz sposób przechowywania tytułów wykonawczych i posługiwania się tytułami wykonawczymi, o których mowa w § 4, przy uwzględnieniu potrzeby usprawnienia postępowania oraz zapewnienia bezpieczeństwa korzystania z elektronicznych tytułów wykonawczych. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

12 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

13 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula wykonalności Sposób sporządzenia klauzuli określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 czerwca 2015 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych: §  Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności łączy się trwale z tytułem egzekucyjnym. Jeżeli na tytule egzekucyjnym nie można zapisać klauzuli wykonalności z powodu braku miejsca, klauzulę zamieszcza się na karcie trwale połączonej z tytułem egzekucyjnym, z tym że początek tekstu klauzuli powinien być umieszczony na tytule egzekucyjnym. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku określonym w art. 783 § 3 K.p.c. §  Klauzulę wykonalności umieszcza się na wypisie orzeczenia sądu pierwszej instancji. Jeżeli jednak w postępowaniu odwoławczym orzeczenie to zostało zmienione lub zasądzono dalsze koszty postępowania, wypis orzeczenia sądu pierwszej instancji powinien obejmować także treść rozstrzygnięcia w drugiej instancji. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy sąd rozpoznawał sprzeciw od wyroku zaocznego lub zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu nakazowym. §  195. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest ugoda zawarta przed sądem lub innym organem, klauzulę wykonalności umieszcza się na wypisie protokołu obejmującego treść ugody. §  Wzmianka o nadaniu klauzuli wykonalności umieszczona na oryginale orzeczenia lub protokołu ugody zawiera wskazanie osoby, której wydano tytuł wykonawczy, z podpisem kierownika sekretariatu i datę wydania. 2. Wzmiankę o wydaniu tytułu wykonawczego zamieszcza się na oryginale orzeczenia sądu pierwszej instancji, jednakże w razie gdy orzeczenie sądu pierwszej instancji zostało zmienione przez sąd odwoławczy, wzmiankę o wydaniu tytułu wykonawczego zamieszcza się również na oryginale orzeczenia sądu odwoławczego, a gdy sądem tym był Sąd Najwyższy - na dołączonym do akt sprawy odpisie orzeczenia tego sądu. 3. W razie nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu przez sąd z urzędu we wzmiance zamieszcza się wyrazy: "z urzędu". Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

14 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania Właściwość sądu w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności została określona w sposób szczegółowy w art Może nim być sąd pierwszej lub drugiej instancji, a także referendarz sądowy. -> art 781 §  11 Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1, może wykonywać referendarz sądowy. (dot. wszystkich tytułów egzekucyjnych) Art.  Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. Art.  782 §  1. Klauzulę wykonalności nadaje sąd w składzie jednego sędziego, na wniosek wierzyciela. Sąd z urzędu nadaje klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, a także innemu tytułowi egzekucyjnemu w części, w jakiej obejmuje grzywnę lub karę pieniężną orzeczoną w postępowaniu cywilnym lub koszty sądowe w sprawach cywilnych przysługujące Skarbowi Państwa. §  2. Nakazowi zapłaty wydanemu w elektronicznym postępowaniu upominawczym nadaje się klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

15 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania Do wniosku należy dołączyć: 1) tytuł egzekucyjny, jeżeli nie pochodzi on od sądu, 2) zaświadczenie, że tytuł egzekucyjny podlega wykonaniu, jeżeli jest to tytuł pochodzący od organu administracji publicznej (art. 784), 3) dokument urzędowy lub prywatny z podpisem urzędowo poświadczonym, jako dowód wystąpienia okoliczności, od której zależy wykonanie tytułu egzekucyjnego, z wyjątkiem określonym w art. 786 § 1 zd. drugie (nie dotyczy wypadku, gdy świadczenie jest uzależnione od równoczesnego świadczenia wzajemnego, chyba że świadczenie dłużnika polega na oświadczeniu woli), 4) dokument urzędowy lub prywatny wskazujący na przejście uprawnienia lub obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym na inną osobę w razie takiego przejścia (art. 788), 5) inny dokument lub zaświadczenie, które według ustawy organy państwowe obowiązane są wydać, a które są potrzebne do uzyskania klauzuli wykonalności, 6) dokumenty wymienione w art § 1 i 2 oraz zaświadczenie, o którym mowa w art § 2, w przypadku wniosku o nadanie klauzuli wykonalności zagranicznemu tytułowi egzekucyjnemu. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

16 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania Nadanie klauzuli wykonalności następuje na posiedzeniu niejawnym. Sąd może uznać, że przed rozstrzygnięciem dotyczącym nadania klauzuli wykonalności zachodzi potrzeba wyznaczenia posiedzenia jawnego niebędącego rozprawą, w szczególności w celu wysłuchania stron lub innych osób albo odbycia rozprawy, jeżeli uzna, że zachodzi potrzeba jej wyznaczenia (art. 766). Obowiązek wyznaczenia rozprawy wynika z art.794, a obowiązek wysłuchania w sprawach klauzulowych przewiduje art Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

17 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Tryb postępowania Zakres kognicji sądu rozpoznającego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności jest ograniczony. Przed nadaniem klauzuli sąd bada, czy przedstawiony tytuł egzekucyjny jest nim w rozumieniu art. 777 oraz czy nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. Sąd nie jest natomiast uprawniony do oceny, czy roszczenie istnieje, a w szczególności nie może badać zasadności roszczenia i obowiązku świadczenia dłużnika wynikającego z tytułu egzekucyjnego ( postanowienie SN z 5 września 1967 r., I CZ 20/67). W postępowaniu klauzulowym dłużnik nie może wykazywać, że roszczenie nie istnieje oraz że zobowiązanie wygasło lub uległo przedawnieniu. Wykazanie tych okoliczności może nastąpić w powództwie opartym na art. 840 § 1 pkt 2 -> powództwo opozycyjne. Rozpoznając wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, sąd może wniosek odrzucić, oddalić lub uwzględnić w całości lub w części, oznaczając wówczas zakres, w jakim ten wniosek został uwzględniony. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

18 Postępowanie klauzulowe Zaskarżalność
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Zaskarżalność Zgodnie z art. 795 § 1 na postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym doręcza się tylko wierzycielowi (art. 7942§ 1 zd. pierwsze), natomiast postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności, o której mowa w art. 783 § 4, a więc sporządzone bez spisania odrębnej sentencji i dotyczące tytułów egzekucyjnych, o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11, doręcza się w sposób przewidziany w art. 1311, a więc za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Zgodnie z art § 2 w razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w sposób określony w art. 783 § 3 albo 31, a więc sporządzone bez spisania odrębnej sentencji, poprzez umieszczenie klauzuli wykonalności w systemie teleinformatycznym i opatrzenie jej bezpiecznym podpisem elektronicznym, uzasadnienie postanowienia sporządza się i doręcza wierzycielowi na jego wniosek zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia wydania mu tytułu wykonawczego albo doręczenia zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie teleinformatycznym. Dłużnik o treści tytułu wykonawczego z reguły dowiaduje się z zawiadomienia o wszczęciu egzekucji oraz doręczonego mu przez organ egzekucyjny odpisu tytułu wykonawczego (art. 805 § 1). Przepis art § 3 stanowi, że dłużnik może żądać sporządzenia uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jeżeli postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało wydane bez spisywania odrębnej sentencji, dłużnikowi doręcza się wyłącznie uzasadnienie postanowienia. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

19 Postępowanie klauzulowe Zaskarżalność
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Zaskarżalność Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od dnia wydania mu tytułu wykonawczego lub zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia postanowienia odmownego, a gdy ogłoszenia nie było - od doręczenia postanowienia. Dla dłużnika termin ten biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. W razie zgłoszenia wniosku, o którym mowa w art § 2 albo 3, termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie uzasadnienia postanowienia albo postanowienia z uzasadnieniem (art. 795 § 2). Reguły te stosuje się odpowiednio do biegu terminu do wniesienia skargi na postanowienie referendarza sądowego (art. 795 § 3). Legitymowanym do wniesienia zażalenia jest wierzyciel, zarządca masy majątkowej, kurator spadku lub wykonawca testamentu (art. 788 § 2) oraz dłużnik, którym jest każdy, przeciwko komu sąd nadał klauzulę wykonalności. Dłużnik nie jest uczestnikiem postępowania klauzulowego przeciwko małżonkowi dłużnika i nie przysługuje mu legitymacja do zaskarżenia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. Zbywca wierzytelności nie jest legitymowany do wniesienia zażalenia na postanowienie wydane na podstawie art. 788 § 1 o nadaniu klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności (uchwała SN z 20 maja 2003 r., III CZP 19/2003). Zażalenie wnosi się do sądu drugiej instancji za pośrednictwem sądu, który wydał postanowienie w przedmiocie klauzuli wykonalności. Zachowało aktualność postanowienie SN z 15 czerwca 1966 r. (I CZ 55/66) stwierdzające, że na postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie tylko wtedy, gdy nadaje ją lub odmawia jej wydania sąd pierwszej instancji, natomiast nie przysługuje zażalenie na postanowienie, jeżeli orzeczenie w przedmiocie klauzuli wydał sąd drugiej instancji. Z przytoczonych przepisów wynika, że termin tygodniowy do wniesienia zażalenia rozpoczyna bieg odrębnie dla wierzyciela i dłużnika. Celem takiego rozróżnienia w zakresie biegu terminu do zaskarżenia postanowienia w przedmiocie klauzuli wykonalności jest zaskoczenie dłużnika. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

20 Postępowanie klauzulowe Klauzula przeciwko małżonkowi dłużnika
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula przeciwko małżonkowi dłużnika Art.  787. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Art.  Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Art.  Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi przeszkody do nadania klauzuli wykonalności według przepisów art. 787 i art oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji do tych składników, które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto. Przepis niniejszy nie wyłącza obrony małżonków w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec wierzyciela. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

21 Postępowanie klauzulowe Klauzula przeciwko małżonkowi dłużnika
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula przeciwko małżonkowi dłużnika W postępowaniu klauzulowym sąd powinien ograniczyć się do wyjaśnienia trzech kwestii: 1) czy wskazana przez wierzyciela osoba jest małżonkiem dłużnika, 2) czy wierzytelność powstała za zgodą małżonka dłużnika [w sprawie o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika (art. 787) nie jest dopuszczalne stosowanie domniemania faktycznego przy ustalaniu, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała za zgodą małżonka dłużnika - uchwała SN z 18 marca 2011 r. (III CZP 117/2010,)], 3) czy wierzytelność ta powstała z czynności prawnej. Uzyskanie przez wierzyciela klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika umożliwia zajęcie przedmiotów objętych małżeńską wspólnością ustawową. Do zajęcia mienia ruchomego dłużnika, wchodzącego w skład majątku objętego wspólnością ustawową, wystarczy jednak tytuł wykonawczy wydany jedynie przeciwko dłużnikowi. Pogląd taki wyraził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 30 czerwca 1987 r. (III CZP 41/86), mającej moc zasady prawnej. Niedopuszczalne jest zajęcie przedmiotów stanowiących majątek osobisty małżonka dłużnika. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

22 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji Stronami postępowania egzekucyjnego są podmioty wymienione w tytule egzekucyjnym. Różne zdarzenia prawne powodują jednak konieczność wprowadzenia już do klauzuli wykonalności zamiast osób wymienionych w tytule egzekucyjnym innych lub dodatkowych podmiotów. Zdarzenia te mogą mieć miejsce w toku postępowania rozpoznawczego, a więc przed wydaniem tytułu egzekucyjnego, lecz także po powstaniu tytułu egzekucyjnego. Skutki takich zdarzeń powodujących zmiany w osobach wierzyciela lub dłużnika reguluje art Przepis ten obejmuje wszelkie wypadki następstw, a więc zależnych i niezależnych od woli stron, powstałych zarówno pod tytułem ogólnym, jak i szczególnym. Istotne jest, aby zmiana wierzyciela lub dłużnika nastąpiła najwcześniej po wszczęciu postępowania rozpoznawczego. Jeżeli uprawnienie lub obowiązek przeszły w toku postępowania rozpoznawczego, to może dojść już w tym postępowaniu do zmiany wierzyciela lub dłużnika na podstawie art. 192 pkt 3. Jeśli do takiej zmiany nie dojdzie (brak zezwolenia strony przeciwnej), sprawa zakończy się z udziałem dotychczasowych stron, a dopiero w postępowaniu klauzulowym na podstawie art. 788 zmiana podmiotowa zostanie dokonana przez nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności na rzecz lub przeciwko osobie, która stała się wierzycielem lub dłużnikiem. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

23 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji Do najczęstszych przypadków zmiany stron stosunku zobowiązaniowego należy zaliczyć: śmierć wierzyciela lub dłużnika, utratę bytu prawnego przez wierzyciela lub dłużnika niebędącego osobą fizyczną i przejęcie jego majątku przez następcę prawnego (np. art. 492 § 1 pkt 1 i 2 k.s.h.), przelew wierzytelności (art. 509 k.c.), wstąpienie w prawa wierzyciela (cessio legis) uregulowane w art. 518 k.c., przejęcie długu (art. 519 k.c.), nabycie spadku na podstawie umowy ze spadkobiercą (art i nast. k.c.), zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa objętego sporem (art. 192 pkt 3 k.p.c.). Poza ostatnim z wymienionych przypadków, który ma miejsce w toku rozpoznania sprawy, zmiana osoby wierzyciela lub dłużnika następuje po powstaniu tytułu egzekucyjnego. Zmiana nazwiska lub zmiana nazwy firmy nie stanowi przejścia praw i obowiązków na inną osobę. Jeśli zmiana osoby wierzyciela lub dłużnika, a także zmiana nazwiska lub nazwy firmy nastąpiła po wszczęciu właściwego postępowania egzekucyjnego, to nie ma podstaw do uwidaczniania takich zmian w klauzuli wykonalności, skoro egzekucja jest już prowadzona. Wystarczy wykazać organowi egzekucyjnemu odpowiednim dokumentem, że nastąpiło przejście prawa lub obowiązku albo nastąpiła zmiana nazwiska (nazwy osoby prawnej). Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

24 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE I EGZEKUCYJNE 2016/2017 Postępowanie klauzulowe Klauzula na wypadek sukcesji Art.  788. §  1. Jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu TE lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. §  2. Za przejście uprawnień lub obowiązków, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, uważa się również zmiany w prawie rozporządzania mieniem wywołane ustanowieniem zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku i wykonawcy testamentu, jak również wygaśnięciem funkcji tych osób. Art.  789. Przepis § 1 artykułu 788 stosuje się odpowiednio do nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli tytuł egzekucyjny stał się prawomocny przed nabyciem. Art.  Jeżeli wierzyciel nie może uzyskać dokumentu (…). Art.  §  1. TW wystawiony przeciwko zbywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest także podstawą egzekucji przeciwko nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie egzekucji w ciągu m-ca od dnia nabycia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. §  2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, gdy przejęcie obowiązków nastąpiło w wyniku podziału, połączenia lub innego przekształcenia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego albo w wyniku wniesienia do spółki przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części dokonanego w trybie komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. §  3. Przepisy § 1 i § 2 nie uchybiają przepisom o ograniczeniu odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego za zobowiązania zbywcy. Art.  792. Jeżeli następca ponosi odpowiedzialność tylko z określonych przedmiotów albo do wysokości ich wartości, należy w klauzuli wykonalności zastrzec mu prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczoną odpowiedzialność, o ile prawo to nie jest zastrzeżone już w TE. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii