ELEMENTY PRAWA GOSPODARCZEGO

Prezentacja na temat: "ELEMENTY PRAWA GOSPODARCZEGO"— Zapis prezentacji:

1 ELEMENTY PRAWA GOSPODARCZEGO
Dr. Jakub Drobnik

2 ZALICZENIE: forma zaliczenia: test obejmujący pytania otwarte, jak również zamknięte (30min); podstwą uzyskania zaliczenia jest udzielenie poprawnej odpowiedzi na ponad połowę z postawionych pytań (czyli 51%); terminy zajęć: 5.03/19.03/16.04/30.04/14.05/28.05/11.06 termin zaliczenia: odbędzie się na ostatnich zajęciach tj r. MATERIAŁY DYDAKTYCZNE: Podstawę stanowi wykład, a NIE (!) wyświetlana prezentaja R. Blicharz (red): Publiczne prawo gospodarcze. Zarys wykładu, Warszawa 2017; Z. Snażyk/A. Szafrański: Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2017; K. Czajkowska-Matosiuk/J. Ablewicz: Prawo gospodarcze i spółek, Warszawa 2017; A. Powałowski (red.): Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2017; M. Stec/T. Mróz: Prawo gospodace prywatne, Warszawa 2016; M. Bidziński/D. Jagiełło (red.): Prawo gospodarcze. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2016; A. Kidyba: Prawo handlowe, Warszawa 2016; A. Kidyba: Handlowe spółki osobowe, Warszawa 2013; J. Olszewski (red.): Publiczne prwo gospodarcze, Warzawa 2015; A. Koch/J. Napierała: Prawo spółek handlowych, Warzawa 2017; K. Bilewska/A. Chłopecki: Prawo handlowe, Warszawa 2016; P. Kostański/Ł. Żelechowski: Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2014; J. Bieniak (red.): Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2017; Z. Jara (red.): Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2017.

3 prawo gospodarcze prywatne prawo gospodarcze publiczne
Prawo gospodarcze: to zbiór norm odnoszących się do szeroko rozumianej działalności gospodarczej. Literatura przedmiotu dzieli je na dwie kategorie: a) publiczne prawo gospodarcze i prywatne prawo gospodarcze. Publiczne prawo gospodarcze: reguluje funkcje organów państwowych w gospodarce i określa problemy obrotu gospodarczego na linii państwo – przedsiębiorca. Publiczne prawo gopodarcze określane bywa również administracyjnym prawem gospodarczym, a określa zakres możliwej interwencji prawa i organów państwowych w gospodarkę. Głównymi zagadnieniami, którymi zajmuje się publiczne prawo gospodarcze, są przepisy normujące warunki rozpoczęcia, prowadzenia i zakończenia działalności gospodarczej. Rónie istotne dla gałęzi prawa są regulacje dotyczące rodzajów działalności gospodarczej wymagających uzyskania konceji, zezwoleń, licencji bądź ograniczonej w jakiś inny sposób. Prywatne prawo gospodarcze: zajmuje się z kolei regulacją stosunków zachodzących pomiędzy samymi przedsiębiorcami lub pomiędzy pomiędzy przedsiebiorcą a konsumentem. Do przepisów wchodzących w skład prywatnego prawa gospodarczego należą przede wszystkim regulacje normujące ustrój i formę organizacji przedsiębiorstw, czynności handlowe, prawo papierów wartościowych oraz regulacje określające przesłanki i skutki ogłoszenia przez przedsiębiorstwo stanu upadłości

4 Podstawy prawne PH Kodeks Spółek Handlowych; Kodeks Cywilny; Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej; Ustawa o krajowym rejestrze sądowym; Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych; Ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego; Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji; Ustawa prawo spółdzielcze; Ustawa o gospodarce komunalnej; Ustawa o szczególnych uprawnieniach SP oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego; Rozporządzenie Rady UE WE nr 2157 w prawie statusu spółki europejskiej; Rozporządzenie Rady EWG nr 2137/85 w sprawie europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych; Ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej; Rozporządzenie Rady WE nr 1425/2003 w sprawie statutu spółdzielni europejskiej; Ustawa o spółdzielni europejskiej;

5 1. Pojęcie działalności gospodarczej według USDG (art. 2)
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Cechy działalności gospodarczej: 1) zarobkowy charakter 2) zorganizowanie 3) ciągłość 2. Wyłączenia spod przepisów USDG Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego [rolnictwo in generi], a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów [agroturystyka in generi]. 3. Pojęcie prawa handlowego To ogól norm prawnych, które regulują ustrój prawny przedsiębiorców (zasady tworzenia, organizacji, funkcjonowania, rozwiązywania, łączenia, podziału i przekształcania przedsiębiorstw), a także stosunki prawne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

6 I. Osoba prawna Atrybuty osoby prawnej:
posiadanie zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych ; działanie przez swoje organy ; wyłączenie odpowiedzialności osób tworzących daną osobę prawną za zobowiązania samej tej osoby prawnej 2. Odpowiedzialność: Wspólnicy/akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki; Wyjątki: a) członkowie zarządu sp. z o.o. odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna (odpowiadają subsydiarnie ze spółką); b) odpowiedzialność członków zarządu obu spółek kapitałowych (sp. z o.o. i sp. S.A.) wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, w sytuacji gdy umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane do wniosku o rejestrację spółki lub rejestrację podwyższenia kapitału zakładowego spółki, a dotyczą one kwestii zgromadzenia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, jest (owa odpowiedzialność) solidarna ze spółką; c) ordynacja podatkowa – odpowiedzialność członków zarządu sp. z o.o. czy sp. S.A. solidarna, za zaległości podatkowe spółki

7 3. Organy osoby prawnej Przesłanki istnienia i prawidłowego funkcjonowania organów: 1) powołanie; 2) działanie w ramach kompetencji organu; 3) działanie w/w osób musi być zgodne ze sposobem działania organu, który to sposób został określony w ustawie i w opartym o ustawę statucie (art. 38 KC) Biorąc pod uwagę charakter więzi łączącej członka osoby prawnej z samą osobą prawną możemy mówić o: 1) osobie prawnej o charakterze korporacyjnym (zrzeszeniowym); 2) osobie prawnej o charakterze fundacyjnym (zakładowym). Z punktu widzenia relacji pomiędzy posiadającymi osobowość prawną przedsiębiorstwami możemy wyróżnić: 1) osoby prawne zależne ; 2) osoby prawne niezależne (dominujące) II. Jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną - należą do takich jednostek wszystkie osobowe spółki handlowe (sp. jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna) jak również spółki kapitałowe w organizacji (to spółki istniejące od momentu ich zawiązania do momentu ich rejestracji). - dla działalności przedsiębiorców ustawodawca przewidział formę 1) oddziału lub 2) przedstawicielstwa.

8 III. Pojęcie przedsiębiorcy w polskim prawie
Z USTAWY O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. (art. 2 i 4 ustawy z dnia r.)) Z KODEKSU CYWILNEGO: Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331§ 1 (ułomne osoby prawne), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 431) Wykaz przedsiębiorców w tym znaczeniu funkcjonujących na naszym rynku: - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub zawodową: ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej; - spółki handlowe: prawo polskie zna ich 6 rodzajów (4 rodzaje spółek osobowych – sp.jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna – i 2 rodzaje spółek kapitałowych – spółka akcyjna i spółka z o.o.: ustawa z r. Kodeks Spółek Handlowych; - europejskie zgrupowania interesów gospodarczych i spółki europejskie: ustawa z r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej - spółdzielnie: ustawa z r. prawo spółdzielcze - spółdzielnie europejskie: ustawa z r. o spółdzielni europejskiej

9 - przedsiębiorstwa państwowe: ustawa z 25. 09. 1981r
- przedsiębiorstwa państwowe: ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych; - jednostki badawczo-rozwojowe: ustawa z r. o jednostkach badawczo rozwojowych; - towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnej, główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń, główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji: ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej; - instytucje gospodarki budżetowej: ustawa z r. o finansach publicznych - inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą. Z USTAWY O ZWALCZANIU NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI (art. 2 ustawy z r.): Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej. Z USTAWY PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ: Przedsiębiorcą jest osoba prowadząca w celach zarobkowych działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub usługową (art. 3 ust. 1 pkt. 3 ustawy z r.) art. 5 ust. 2 ustawy z r. prawo upadłościowe i naprawcze (to def. taka jak w art. 431 kc Z USTAWY O CENACH: Przedsiębiorca – podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego (art. 3 ust. 1 pkt 8 Ustawy z 5 lipca 2001 r.)

10 Z USTAWY O OCHRONIE KONKURENCJI I KONSUMENTÓW: rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także: a)  osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, b)  osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu, c)  osobę fizyczną, która posiada kontrolę, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, d)  związek przedsiębiorców - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (art. 4 pkt 1 ustawy z r.)

11 Ustawowa klasyfikacja przedsiębiorców:
Klasyfikacje przedsiębiorców: Podział przedsiębiorców ze względu na: cel lokalizację (domicyl): rodzaj wykonywanej działalności podmioty wykonujące forma organizacyjna forma własności kapitału niezależność Ustawowa klasyfikacja przedsiębiorców: a) mikroprzedsiębiorców b) małych przedsiębiorców c) średnich przedsiębiorców

12 Przedsiębiorstwo Trojakie znaczenie: podmiotowe funkcjonalne
przedmiotowe Wyróżnienie przedsiębiorstwa w sensie przedmiotowym ma na celu zadysponowanie całym tym zespołem składników w drodze jednej czynności prawnej (uno actum). Czynność prawna, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z przepisu szczególnego lub treści czynności prawnej - ma to umożliwić obrót przedsiębiorstwa w drodze jednej czynności prawnej. Wyróżnienie przedmiotu ma umożliwić prywatyzację. Według uchwały SN z 6 lipca 2005 roku nabycie przedsiębiorstwa może nastąpić także w wyniku zawarcia kilku umów Forma czynności związanych z przedsiębiorstwem: forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi; formy aktu notarialnego strony umówią się co do formy czynności – pactum de forma

13 Ewidencja i rejestracja przedsiębiorców
1) Ewidencja i rejestracja przedsiębiorców spełnia 2 funkcje: a) informacyjną; b) legalizacyjną 2) Ostatecznie funkcjonują obecnie: a) rejestr przedsiębiorców w ramach KRS – to jeden z trzech rejestrów w KRS; - ze względu na obowiązek dokonania wpisu lub jego brak wyróżniamy wpisy o charakterze: a) fakultatywnym (dowolnym); b) obligatoryjnym jeżeli wpis ma charakter obowiązkowy, a zainteresowany podmiot nie spełnia obowiązku, to organ rejestrowy dysponuje środkami, które mają na celu przymuszenie do złożenia wniosku o wpis

14 sąd może z urzędu dokonać wykreślenia wpisu niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy
w przypadku przedsiębiorców będących osobami prawnymi sąd rejestrowy może ustanowić kuratora osoby prawnej na czas nie przekraczający 1 roku, który to czas może być przedłużony b) ewidencja działalności gospodarczej prowadzona przez gminy; Ze względu na podstawę dokonania wpisu możemy z kolei wyróżnić: a) wpisy dokonywane na wniosek zainteresowanego podmiotu; b) wpisy dokonywane z urzędu (przez sąd rejestrowy); Należy podkreślić, że wpisem jest również wykreślenie – sąd z urzędu wykreśla wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy lub wpis niedopuszczalny ze względu na obowiązujące przepisy prawa. Ponadto sąd z urzędu dokonuje: a) sprostowania wpisu zawierającego oczywiste błędy lub niezgodnego z treścią postanowienia sądu; b) wpisu w dziale V rejestru (informacje o powołaniu o odwołaniu kuratora) Ze względu na skutki prawne związane z wpisem możemy mówić o: a) wpisach deklaratywnych b) wpisach konstytutywnych c) wpisach konwalidacyjnych (sanacyjnych)

15 Według przepisów, organ w sprawie wpisu wydaje decyzję
Aby rejestr, pełniąc funkcję informacyjną, realizował zasadę bezpieczeństwa i pewności obrotu musi korzystać z cechy jawności: a) cecha jawności w aspekcie formalnym ; b) cecha jawności w aspekcie materialnym – opiera się na dwóch zasadach: - zasada zupełności rejestru – realizowana jest w oparciu o dwa domniemania: 1) domniemanie nieznajomości; 2) domniemanie znajomości - zasada prawdziwości danych wpisanych do rejestru Ewidencja działalności gospodarczej: Organem ewidencyjnym jest wójt/burmistrz/prezydent miasta. Ewidencję prowadzi gmina właściwa według miejsca zamieszkania przedsiębiorcy (miejscowość, w której przebywa z zamiarem stałego pobytu). Ewidencja działalności gospodarczej ma następujące cechy: jawność pod względem formalnym (pełna jawność) jawność materialna Według przepisów, organ w sprawie wpisu wydaje decyzję

16 Firma Firma to oznaczenie przedsiębiorcy uregulowane w KC oraz przepisach szczególnych dotyczących przedsiębiorcy (np. KSH). Firmą więc nazywamy oznaczenie przedsiębiorcy, które indywidualizuje i identyfikuje przedsiębiorcę; jest to konieczny element każdej umowy, statutu, aktu założycielskiego. Brak firmy jest przesłanką rozwiązania spółki przez sąd. Podkreślić należy, że firma to oznaczenie przedsiębiorcy, a nazwa – oznaczenie przedsiębiorstwa art KC – obecnie punkt 1 wskazuje, że oznaczeniem indywidualizującym przedsiębiorstwo jest nazwa przedsiębiorstwa. Człon tworzący przedsiębiorcę (firmę) może być użyty do tworzenia członu nazwy. W przypadku zbycia przedsiębiorstwa wraz z jego nazwą należy zmodyfikować firmę jako oznaczenie przedsiębiorcy. Zasady prawa firmowego: a) zasada jedności b) zasada prawdziwości c) zasada wyłączności d) zasada jawności

17 W firmie wyróżniamy 2 zasadnicze elementy:
corpus (rdzeń, trzon) firmy; dodatki – mog mieć dwojaki charakter: obligatoryjny Fakultatywny Przepisy szczególne dotyczące firmy: spółka jawna spółka partnerska spółka komandytowa spółka komandytowo – akcyjna spółka kapitałowa w prawie spółdzielczym - nazwa spółdzielni w statucie z oznaczeniem „spółdzielnia” lub „spółdzielczy”; nie ma przepisów dotyczących obierania firmy przedsiębiorstw państwowych Według art KC firma nie może być zbyta – przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania z firmy, o ile nie wprowadza to w błąd co do tożsamości tego przedsiębiorcy.

18 Ochronę prawa do firmy Prawo przewiduje następujące środki ochrony prawnej: a) prawo do firmy zagrożone cudzym działaniem b) gdy nastąpiło naruszenie prawa do firmy W przypadku zagrożenia, nawet jeżeli nie było ono działaniem bezprawnym, istnieje domniemanie bezprawności działania – podmiot musi wykazać przyczynę takiego działania i jego zgodność z prawem strona podmiotowa strona przedmiotowa W sposób podobny chroniona jest nazwa przedsiębiorstwa (patrz ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). UoZNK jako czyn nieuczciwej konkurencji kwalifikuje takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które przez używanie nazwy, godła etc. może wprowadzić w błąd co do tożsamości. Przewidywane tutaj są następujące środki ochrony: a) żądanie zaniechania niedozwolonych działań; b) usunięcie skutków; c) złożenie oświadczenia w odpowiedniej formie i treści; d) naprawienie szkody na zasadach ogólnych; e) wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści; f) zapłata sumy na cel społeczny, jeśli czyn był zawiniony; Ciężar dowodu spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji.

19 Prokura - Prokura jest pełnomocnictwem, którego może udzielić jedynie przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru. Nie każdy przedsiębiorca może udzielić prokury - Wyjątek od możliwości udzielenia prokury jest spółka kapitałowa w organizacji, która nie może udzielić prokury. Nie może również udzielić prokury przedsiębiorca, który jest spółką handlową (osobową, kapitałową) znajdującą się w stadium likwidacji, o czym stanowi art. 79 KSH (odnosi się do spółki jawnej i pozostałych osobowych) oraz art. 284 § 2 KSH (odnosi się do spółki z o.o.) i art. 470 § 2 KSH (odnosi się do S.A.). - Istnieje również uchwała SN z 21 lipca 2006 roku, mówiąca, iż z chwilą ogłoszenia upadłości prokura wygasa, a nowa nie może być ustanowiona (art § 2 KC) - Prokura może być udzielona osobie fizycznej mającej pełną zdolność do czynności prawnych. - Można udzielić prokury wspólnikowi lub akcjonariuszowi spółki. Forma udzielenia prokury Powinna być udzielona pod rygorem nieważności na piśmie

20 Zakres umocowania: Spośród trzech typów pełnomocnictw prokura charakteryzuje się najszerszym zakresem umocowania, zawiera umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa (czynności prawne, czynności procesowe, czynności przed innymi podmiotami i instytucjami rządowymi lub samorządowymi), wiążącym się z przedmiotem działania przedsiębiorstwa, czy z mocodawcą. Wyłączone z prokury są pewne działania – czynności nie związane z działaniem przedsiębiorstwa, a więc zmierzające do jego likwidacji: 1) zbycie przedsiębiorstwa; 2) dokonanie czynności prawnej oddającej do czasowego korzystania przedsiębiorstwa; 3) zbycie i obciążenie nieruchomości; 4) dokonanie substytucji prokury; Zakres umocowania prokurenta nie może być ograniczony ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej Ograniczenie może dotyczyć zakresu: 1) czasowego; 2) terytorialnego; 3) przedmiotowego; 4) podmiotowego;

21 Prokura może być dzielona jednej lub kilku osobom, jeżeli udzielona jest jednej osobie jest to prokura samoistna (oddzielna), jeżeli kilku – to każda z tych osób może działać samodzielnie lub mocodawca może upoważnić je do łącznego działania. Nie można łączyć prokury samoistnej z inną.

22 Łączne działanie prokurenta może być wykonywane także w postaci tzw
Łączne działanie prokurenta może być wykonywane także w postaci tzw. reprezentacji mieszanej tzn. prokurent upoważniony do łącznego działania może współdziałać z drugim prokurentem lub uprawnionym do łącznej reprezentacji członkiem zarządu spółki kapitałowej albo wspólnikiem spółki handlowej osobowej. Prokurent nie może udzielić dalszej prokury, a jedynie pełnomocnictwa do czynności szczególnych. Wygaśnięcie prokury następuje gdy: a) odwołano prokurę (jednostronna czynność prawna, której skutki powstają z chwila dotarcia wiadomości do adresata, mocodawca nie może zrzec się prawa do odwołania prokury); b) prokurent umarł; c) wykreślono przedsiębiorcę z rejestru; d) otworzono likwidację; e) ogłoszono upadłość; f) nastąpiło przekształcenie przedsiębiorcy; g) prokurent utracił pełną zdolność do czynności prawnych; h) prokurent zrzekł się prokury (to środek istniejący w doktrynie a nie w przepisach); Zarówno wygaśnięcie prokury, jak i fakt jej udzielenia wymaga wpisu do rejestru; wpis ma charakter deklaratywny.

23 Spółka cywilna 1. Z punktu widzenia źródeł regulacji spółki dzielimy na: a) spółkę cywilną (uregulowana w KC); b) spółki handlowe (uregulowane w KSH); Spółka cywilna jest umową między wspólnikami, która to umowa nie tworzy nowego podmiotu prawa. Jest to spółka osobowa, co oznacza, że głównym elementem decydującym o powstaniu i istnieniu spółki są osoby wspólników, a nie kapitał spółki. 2. Istotnymi elementami umowy spółki cywilnej są: 1) wspólny cel gospodarczy wspólników (cel nie zarobkowy); 2) zobowiązanie wspólników do określonego działania, które może polegać w szczególności na wniesieniu wkładu do spółki; Elementy treści umowy spółki cywilnej: 1) obligatoryjne: 2) fakultatywne: Umowa spółki cywilnej 1) minimum 2 podmioty 2) forma obowiązkowo pisemna 3) umowa konsensualna 4) umowa spółki cywilnej nie jest umową wzajemną

24 3. Wkłady wspólników do spółki cywilnej
Przedmiotem wkładu mogą być: 1) środki pieniężne; 2) wkłady rzeczowe bądź majątkowe 3) inne prawa – prawa o charakterze względnym i bezwzględnym 4) wykonywana praca 4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki Spółka nie ma podmiotowości prawnej, stąd odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy solidarnie (art. 864 KC). Jest to odpowiedzialność dwojaka: 1) osobista – odpowiada się całym majątkiem (czyli ma charakter majątkowy); 2) nieograniczona – wynika to z osobistego charakteru odpowiedzialności, chyba że statut ogranicza odpowiedzialność, może to robić na dwa sposoby: a) pro viribus patrimonii (do wysokości pewnej sumy – art. 40 § 2 KC); b) cum viribus patrimonii (ograniczenie tego, czym się odpowiada – art KC);

25 5. Reprezentacja spółki cywilnej
- W spółce cywilnej nie występują organy, w związku z tym prawo do jej reprezentacji należy do wspólników. Może ono być wykonywane przez wspólników lub być przyznane pełnomocnikowi (pełnomocnikom). - Spółka cywilna nie może być reprezentowana przez prokurenta. - W drodze umowy można powierzyć reprezentację tylko niektórym wspólnikom, nie jest jednak możliwe całkowite wyłączenie wspólników od reprezentacji. Możliwe jednak jest ukształtowanie zakresu umocowania wspólnika. 6. Stosunki wewnętrzne – zarządzanie spółką Prowadzenie spraw spółki jest prawem i obowiązkiem każdego wspólnika, dotyczy to sfery stosunków wewnętrznych (decyzje, które nie wywołują skutków na zewnątrz). Prowadzenie spraw spółki cywilnej może być powierzone osobie trzeciej (osobom trzecim), i nie ma tutaj bezwzględnego zakazu takiego jaki wynika z art. 38 § 1 KSH (nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników). 7. Stosunki wewnętrzne – udział w zyskach i stratach Osoba może przystąpić lub odstąpić od umowy spółki.

26 Wystąpienie wspólnika może nastąpić w następujący sposób:
a) przy umowie spółki na czas nieoznaczony wspólnik może wypowiedzieć udziały poprzez 3 – miesięczne wypowiedzenie na koniec roku obrachunkowego; b) nastąpiła śmierć lub ustanie podmiotowości prawnej wspólnika; c) jeżeli zaistnieją ważne powody ; d) uprawnienie do wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce cywilnej przysługuje jego wierzycielowi osobistemu, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi ze spółki, jeżeli w ciągu ostatnich 6 miesięcy prowadzona byłą bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika; e) w przypadku śmierci wspólnika lub ustania jego podmiotowości umowa spółki może przewidywać, iż na jego miejsce wejdą jego spadkobiercy; - Istnieje możliwość przystąpienia do istniejącej spółki, wymaga to jednak zmiany umowy spółki cywilnej. Należy wtedy wziąć pod uwagę odpowiedzialność za zobowiązania spółki oraz formę przystąpienia. Jeżeli umowa spółki ma formę pisemną, przystąpienie również powinno mieć taką formę Rozliczenie wspólników Wspólnikowi występującemu zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do używania; Nie podlega zwrotowi wartość wkładu wspólnika, polegająca na świadczeniu usług lub na używaniu rzeczy

27 Istnieją w tej materii dwa poglądy:
8. Przyczyny rozwiązania spółki cywilnej Można tutaj wymienić następujące zdarzenia: 1) zdarzenia i okoliczności wskazane w umowie: a) realizacja celu gospodarczego dla którego spółka powstała; b) nadejście terminu rozwiązującego umowę spółki; 2) orzeczenie sądowe; 3) ogłoszenie upadłości wspólnika; 4) zgodna uchwała wspólników; 5) w spółce cywilnej pozostaje jeden wspólnik; 9. Spółka cywilna a spółka jawna Istnieją w tej materii dwa poglądy: 1) skoro w definicji spółki jawnej (art. 75 KH) jest odwołanie się do przedsiębiorstwa w większych rozmiarach, a uchylono art. 4 KH, należy nadal stosować rozporządzenie wydane na podstawie nie obowiązującego już art. 4 KH; 2) skoro odpadła podstawa prawna aktu wykonawczego, nie powinno się rezerwować pojęcia przedsiębiorstwa większych rozmiarów jedynie dla spółki jawnej, co zacierało istotną różnicę między spółką jawną a spółką cywilną; KSH – spółka cywilna może być zawsze przekształcona w spółkę jawną, natomiast istnieje obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną, jeżeli przychody netto spółki cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość powodującą w świetle przepisów o rachunkowości obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych

28 Spółki handlowe Spółki handlowe uregulowane są w KSH, ogólna definicja spółki handlowej to: Umowa na podstawie której wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz – jeżeli umowa lub statut tak stanowi – przez współdziałanie w inny określony sposób. W każdej spółce handlowej wspólnik jest zobowiązany do wniesienia wkładu, a cel określony jako wspólny nie musi mieć charakteru gospodarczego. Wśród spółek handlowych rozróżniamy: 1) spółki osobowe; 2) spółki kapitałowe; W spółkach osobowych, które nie są osobami prawnymi ustawodawca przewiduje możliwość funkcjonowania organów – dotyczy to spółki partnerskiej oraz komandytowo – akcyjnej.

29 Spółka jawna Spółka jawna uregulowana jest w KSH. Ustawodawca w odniesieniu do pozostałych spółek odsyła do przepisów spółki jawnej. 1. Definicja – art. 22 Ksh 2. Przesłanki powstania sp. j.: a) zawarcie umowy spółki; b) wpis do rejestru; c) majątek Spółka jawna nie jest osobą prawną, w stosunkach zewnętrznych prawo do jej reprezentacji należy do wspólników (nie ma ona organów). Wspólnicy wg KC to przedstawiciele ustawowi spółki, z tym, że umowa spółki może te zasadę modyfikować 3. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki Ustawodawca nie określił minimalnej wartości wkładów czy nagromadzonego z tego tytułu majątku. Odpowiedzialność za zobowiązania ponosi każdy wspólnik bez ograniczenia, całym swym majątkiem solidarnie z innymi wspólnikami i spółką; Odpowiedzialność wspólnika ma ona charakter odpowiedzialności subsydiarnej; Odpowiedzialność subsydiarna jest odpowiedzialnością wtórną, pomocnicza, drugorzędną.

30 Ograniczenie odpowiedzialności subsydiarnej wspólnika:
1) odpowiedzialność nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisaniem spółki do rejestru, wtedy mamy do czynienia z odpowiedzialnością solidarną spółki i wspólników; 2) odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki 3) odpowiedzialność przy przystąpieniu wspólnika do spółki 4) osoba zawierająca umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo Zarządzanie spółką – prowadzenie spraw prowadzenie spraw spółki jest prawem i obowiązkiem wspólników; W drodze umowy spółki można powierzyć prowadzenie spraw spółki niektórym wspólnikom; wspólnik może być pozbawiony prowadzenia spraw spółki na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, jeżeli przemawiają za tym ważne powody. prowadzenie spraw spółki osobom trzecim; nie można ograniczyć prawa wspólników do osobistego zasięgania informacji co do stanu majątku i interesów spółki, a także prawa do przeglądania ksiąg i rachunków spółki. wspólnicy mogą określić zakres spraw, które mogą być podejmowane przez wspólników W przypadku, gdy jest potrzebna uchwała: 1) jednomyślność wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki (sprawy nie przekraczające zwykłych czynności; 2) jednogłośność wszystkich wspólników – w sprawach przekraczająych zwykły zakres

31 Zarządzanie spółką – udział w zyskach i stratach
Wspólnicy w drodze umowy spółki mogą określić zasady od udziału w zyskach i w stratach spółki Rozwiązanie spółki jawnej Przyczyny rozwiązania spółki jawnej: 1) określone w umowie spółki; 2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników 3) ogłoszenie upadłości 4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości 5) wypowiedzenie umowy spółki dokonane przez wspólnika lub jego wierzyciela; 6) prawomocne orzeczenie sądu; Jeżeli natomiast prowadzona jest likwidacja to: 1) wspólnicy powołują likwidatorów/ sąd może powołać likwidatorów sam, z ważnych powodów; 2) następuje otwarcie likwidacji; 3) firma spółki zawiera zwrot „w likwidacji”; 4) następuje zmiana sposobu reprezentacji spółki Likwidator kończy bieżące interesy spółki, ściąga wierzytelności, wykonuje zobowiązania oraz upłynnia majątek spółki.

32 Spółka partnerska Spółka partnerska to spółka osobowa, utworzona przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Brak jest definicji wolnego zawodu czy zamkniętego katalogu takich zawodów, wyróżnia się jednak cechy wolnego zawodu:  osobiste świadczenie usług;  osoba nie podlega niczyim wskazówkom ani poleceniom;  usługa jest świadczona na podstawie stosunku prawnego opartego na zaufaniu;  wolny zawód wymaga specjalnej wiedzy i kwalifikacji;

33 Stworzenie spółki partnerskiej
Odpowiedzialność partnera w spółce partnerskiej Sposób reprezentacji Rozwiązanie spółki partnerskiej

34 Spółka komandytowa Według KSH sp.k. to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego jest ograniczona (komandytariusz).

35 Komplementariusz Komandytariusz Przesłanki powstania spółki komandytowej Elementy charakterystyczne spółki komandytowej Prawa i obowiązki komandytariusza w stosunkach wewnętrznych spółki Przyczyny rozwiązania spółki komandytowej

36 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z o.o. to typ spółki kapitałowej, posiada ona osobowość prawną, wobec czego działa przez swoje organy. Wyłączona jest w niej odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Spółka z o.o. posiada zarówno cechy spółki kapitałowej jak i spółki osobowej. Kapitałowy charakter spółki z o.o. Elementy charakterystyczne dla spółek osobowych

37 Przesłanki powstania spółki z o.o.
Spółka z o.o. w organizacji Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z .o.o. w organizacji Kapitał zakładowy w spółce z o.o. Charakter wkładów wspólników do spółki z o.o. 7.1. Kryteria zdolności aportowej.

38 Zmiana kapitału zakładowego spółki – podwyższenie kapitału zakładowego
Zmiana kapitału zakładowego spółki – obniżenie kapitału zakładowego Prawa i obowiązki wspólników o charakterze majątkowym Prawa i obowiązki wspólników o charakterze korporacyjnym

39 Rozporządzanie udziałami
Zbycie części udziału i zbycie ułamkowej części udziału Umorzenie udziału Organy w spółce z o.o. – Zarząd

40 15.1. Przyczyny wygaśnięcia mandatu przed upływem czasu kadencji
15.2. Sposób działania Zarządu 15.3. Przypadki wyłączonej dopuszczalności reprezentacji przez Zarząd 15.4. Zgoda Zgromadzenia Wspólników do podjęcia czynności przez Zarząd 15.5. Odpowiedzialność członków Zarządu

41 16. Organy w spółce z o.o. – Zgromadzenie Wspólników
16.1. Formy podejmowania uchwał 16.2. Przesłanki do ważności uchwał 16.3. Zaskarżalność uchwał

42 17. Organy w spółce z o.o. – Komisja Rewizyjna/Rada Nadzorcza
17.1. Kto może być członkiem 17.2. Przyczyny wygaśnięcia mandatu 17.3. Kompetencje