GOSPODARKA ŚWIATOWA Wykład wstępny.

Prezentacja na temat: "GOSPODARKA ŚWIATOWA Wykład wstępny."— Zapis prezentacji:

1 GOSPODARKA ŚWIATOWA Wykład wstępny

2 Kontakt Jacek KOCHANOWICZ http://coin.wne.uw.edu.pl/kochanowicz/
(i tam strona zajęć) lub: Kochanowicz->strona własna Dyżur: poniedziałek, , WNE pok. 305, po uprzednim umówieniu przez

3 CHARAKTER ZAJĘĆ SŁUCHACZE
Studenci WNE, II rok Wykład ogólnouniwersytecki Zajęcia wymagają elementarnej tylko znajomości ekonomii Celem jest przedstawienie etapów kształtowania się gospodarki światowej Wykład ma charakter historyczny

4 WYMAGANIA Egzamin końcowy pisemny, pięć pytań otwartych
pierwsze – odpowiedź „esej” ok. 2 stron pozostałe każde ok. ½ strony. Zakres materiału: treść wykładów oraz lektury. Obecność na wykładzie nieobowiązkowa, lecz premiowana (dodatkowe 15% oceny)

5 LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Cameron R. i Neale L., Historia gospodarcza świata, Warszawa 2004, r. 6, 12, 13. Landes, D.S., Bogactwo i nędza narodów, Warszawa 2000, r. 5-12, 25-29

6 LITERATURA ZALECANA Findley R., O'Rourke K. H., Power and Plenty: Trade, War, and the World Economy in the Second Millennium, Princeton 2007. Foreman-Peck J. A, History of the World Economy: International Economic Relations since 1850, Penguin 1995.

7 EKONOMIA A HISTORIA (1) Metody ekonomii i historii różnią się
Ekonomia: modele formalne (matematyka) i ekonometria Rozumowanie jest abstrakcyjne i celowo wyjęte z kontekstu Założenia ekonomii neoklasycznej (użyteczność, ograniczenia) Nowa ekonomia instytucjonalna uzupełnieniem

8 EKONOMIA A HISTORIA (2) Historia rekonstruuje i wyjaśnia konkretne zdarzenia i procesy Odwołuje się każdorazowo do kontekstu Ale nowoczesna historia gospodarcza korzysta z dorobku ekonomii neoklasycznej i instytucjonalnej w procesie wyjaśniania zjawisk i procesów

9 POJĘCIE GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
Trudne do jednoznacznego zdefiniowania Współcześnie, związane z procesem globalizacji Najogólniej, chodzi o powiązania i współzależności gospodarcze w skali globu

10 POWIĄZANIA GOSPODARCZE
Handel surowcami, półfabrykatami, gotowymi produktami (służącymi do dalszej produkcji lub do konsumpcji) Handel usługami Przepływy kapitału (FDI, portfelowe) Transakcje walutami Migracje (okresowe i trwałe) Turystyka

11 HISTORIA POWIĄZAŃ GOSPODARCZYCH
Dlaczego zakres i intensywność powiązań się zmienia? Podział pracy, jego przyczyny i konsekwencje Szerzej, rozwój i wzrost gospodarczy Techniczne i instytucjonalne warunki wymiany (transport, pieniądz i kredyt, bezpieczeństwo transakcji, itd.) Rola przemocy i władzy publicznej

12 PODZIAŁ PRACY Technologiczny i społeczny podział pracy
Podział pracy w społeczeństwach pierwotnych, rolniczych i przemysłowych Podział pracy wymaga koordynacji. Zwyczaj, nakaz, rynek. Adam Smith: specjalizacja i podział pracy źródłem „bogactwa narodów” Podział pracy nie ogranicza się do jednego kraju

13 SKALA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (i podziału pracy)
Układy względnie izolowane Gospodarstwo domowe („gospodarka naturalna”) Gospodarka wsi Gospodarka lokalna (np. w średniowieczu) Gospodarka „narodowa” (jeden kraj) Gospodarka regionalna (np. EWG) Gospodarka światowa

14 GOSPODARKA NARODOWA (1)
Pojęcie XIX-wieczne Co to jest „państwo narodowe” (nation state) Co to jest „państwo” Co to jest „naród” Typ idealny: jedna kultura, jeden język, poczucie tożsamości narodowej, w pełni suwerenna władza, odrębny system prawny, odrębna waluta,

15 GOSPODARKA NARODOWA (2)
Narzędzia kształtowania „gospodarki narodowej” Granice fizyczne System prawny Język i kultura Waluta Cła i kontrola handlu System podatkowy System krajowej regulacji gospodarczej

16 GOSPODARKA NARODOWA (3)
Etapy jej historii w Europie 1648 pokój westfalski i „państwa narodowe” Rewolucja Francuska Konsolidacja państw narodowych poprzez wiek XIX i pierwszą połowę XX w. Integracja europejska po II wojnie światowej jako proces (częściowo) przeciwstawny

17 HANDEL MIĘDZYNARODOWY
Co to znaczy „handel międzynarodowy”? Występuje wtedy, gdy są „kraje” i „państwa” Podwaliny: David Ricardo i teoria korzyści komparatywnych Współczesna „ekonomia międzynarodowa” rozwija ten kierunek rozumowania, budując coraz bardziej skomplikowane modele

18 A JAK NIE BYŁO PAŃSTW NARODOWYCH?
Przykłady organizacji władzy Miasta-państwa Księstwa, królestwa Włości feudalne, lenna Imperia

19 CO KSZTAŁTUJE SPECJALIZACJĘ MIĘDZYNARODOWĄ?
Warunki naturalne Korzyści (przewagi) komparatywne Na ich wytworzenie można wpływać…

20 WZROST I ROZWÓJ GOSPODARCZY
Podstawowe pytania: Dlaczego kraje (regiony) bogacą się? Dlaczego jedne się bogacą, a inne nie? Ekonomiści starają się mierzyć „bogactwo”, powszechną dziś miarą jest PKB. Ale wstecz? Teorie wzrostu starają się odpowiedzieć na pytanie, jakie są czynniki wzrostu (kapital, siła robocza…) W długiej skali czasu, decydują innowacje

21 PRZEMOC I WŁADZA Stosunki gospodarcze kształtowane są nie tylko przez grę ekonomiczną Wielką rolę odgrywa przemoc Przemoc legalna: państwo. Przymus i wojny. Podbój. Niewolnictwo. Wojny mają często przyczyny ekonomiczne, więc są „egzogeniczne” Przemoc nielegalna. Mafie, piraci, narkotyki itd.