Gmina Męcinka.

Prezentacja na temat: "Gmina Męcinka."— Zapis prezentacji:

1 Gmina Męcinka

2 Charakter gminy : wiejska
Liczba ludności :4929 Powierzchnia : ha Stopień zalesienia : 37,6 % Stopień uprzymosłowienia : 3% Punkty odnawialnych źródeł energii : kolektory ciepła ilość szkół : Szkoła Podstawowa im.Piastów Śląskich w Piotrowicach Zespół Szkół im.Mikołaja Kopernika w Męcince

3 Historia Wieś na równinie Jawora. Pierwsze wzmianki datowane są na 1202 r. Męcinka jest prastarą chłopską wsią, która została założona przez mnichów cysterskiego klasztoru w Lubiążu   na miejscu słowiańskiej wsi Dobrowice. Mnisi sprawili, że tutejsza ziemia zaczęła być uprawiana przez nielicznych mieszkańców, którzy musieli odrabiać pańszczyznę. Przypuszcza się, że pierwsi mieszkańcy byli Frankami. W każdym razie Męcinka jest jedną z pierwszych niemieckich wiosek obok Chełmca, Pomocnego i Klein Helmsdorf. Niegdyś miała winne grono w herbie z racji upraw na stokach pobliskiej winnicy. To właśnie w Męcince urodził się Antoni Jungnitz, znany profesor astronomii i pierwszy dyrektor powstałego 1791 r. Wrocławskiego Obserwatorium. We wsi znajdują się XIX wieczne kapliczki umieszczone jako droga krzyżowa na górze Kalwaria. Również Urząd Gminy ma tutaj swoją siedzibę. Obecnie liczba mieszkańców Męcinki wynosi 736 osób.

4 Męcinka została założona na płd
Męcinka została założona na płd. zachód od góry Górzec, w odległości 1 km od niej. Górzec otaczał Las Mnichów. Góra (400 m wysokości) zapewniała kiedyś mieszkańcom schronienie przed napadami rabunkowymi, ponieważ była zabezpieczona kamiennym wałem. Wcześniej Górzec był świętym miejscem Illyrier (Illyryjczyków?), a później Germanów. Fakt ten potwierdza droga krzyżowa i kaplica na szczycie góry. Istniejąca droga krzyżowa pochodzi z 1740 r. Kaplicę zniszczyło uderzenie pioruna, na jej miejscu zbudowano jako ostatnią stację małą kapliczkę. Po likwidacji klasztoru na początku 19 wieku poniżej kaplicy znajdowała się cela pustelnika, mnicha z Lubiąża. Około 1800 las sięgał, aż do górnej części wsi. Na górze Górzec znaleziono krótko przed I. wojną światową podczas prac leśnych złoty naszyjnik pochodzenia illyryjskiego.Jego kopia znajduje się w muzeum w Jaworze. O Górzcu krąży wiele legend. Opowiada się o białej damie i wężu, który trzyma w paszczy klucz. Kobieta ukazuje się co 100 lat, ma zostać uwolniona przez człowieka, który ten klucz odbierze i pójdzie za nią. Las Mnichów został przekazany gminie Męcinka do sprzedaży po likwidacji klasztoru za mniej niż 6000 talarów. Znajdowała się wieża widokowa, wybudowana również przez Związek Karkonoski. A innym punktem widokowym był Kantenstein, stromy blok skalny.  Poniżej szczytu Górzca Związek Karkonoski wybudował schronisko Cesarza Wilhelma. Obecnie we wsi znajduje się 3 sklepy spożywcze, masarnia, kopalnia odkrywkowa bazaltu oraz zakład produkcji opakowań, szkoła podstawowa, gimnazjum, biblioteka oraz ochotnica straż pożarna.

5 Powierzchnia Gmina Męcinka położona jest w centralnej części województwa dolnośląskiego w powiecie jaworskim. Obszar gminy obejmuje ha, z czego użytki rolne stanowią ha, lasy ha ogólnej powierzchni. W 14 sołectwach i 4 przysiółkach zamieszkuje ogółem mieszkańców. Atrakcyjność turystyczną zawdzięczamy korzystnemu usytuowaniu na Równinie Jaworskiej i Pogórzu Kaczawskim oraz położeniu na terenie utworzonego w 1992 roku Parku Krajobrazowego „Chełmy”. W części nizinnej terenu gminy położony jest sztuczny zbiornik wody Słup. Południową część gminy charakteryzuje górzysty krajobraz oraz znaczne zalesienie. Trzy z dziewięciu wyższych wzniesień byłego województwa legnickiego położone są na terenie naszej gminy: Rosocha (464 m.n.p.m.), Czartowska Skała (463 m.n.p.m.) oraz Górzec (445 m.n.p.m.). Na zboczu wzgórza Górzec atrakcją turystyczną są XIX w. słupowe kapliczki – stacje Drogi Krzyżowej z kaplicą pielgrzymkową na szczycie. Liczne znaleziska archeologiczne oraz relikty dawnego górnictwa i hutnictwa metali w pobliżu miejscowości Chełmiec, Męcinka i Stanisławów świadczą o bogatej przeszłości historycznej gminy. Wsie i osady położone u podnóży wzniesień oraz nad ciekami wodnymi powstały w okresie średniowiecza. Osadnictwo miało związek nie tylko z występującymi bogactwami, lecz także z dużym obszarem urodzajnej ziemi.

6 Urząd Gminy Męcinka

7 Herb Mały Gminy Męcinka stanowią:
tarcza o kształcie tarczy gotyckiej – podzielona w pas (w połowie) – poziomo – na dwie części. W górnym polu tarczy barwy złota sierp czarnego półksiężyca z wyrastającym z jego środka krzyżem w takiejże barwie. (Z mocnymi „szeryfami” u końców ramion). W dolnym szachowym (szacowanym) polu tarczy czerwonosrebrnym – trójrzędowy w pięć cegieł (lub gontów).

8

9 Sąsiadujące gminy Bolków Jawor Krotoszyce Legnickie Pole Mściwojów
Paszowice Świerzawa Złotoryja

10 Chełmiec Pierwsza wzmianka pochodzi z 1202 roku jako „Chelmecz". Jest to nazwa topograficzna pochodząca od cech charakterystycznych terenów, na których wieś jest położona. W starosłowiańszczyźnie słowo „chełm" oznaczało wzgórze lub wzniesienie.Wieś u podnóża pasma Chełmów nad potokiem Starucha, oddalona 6 km na zachód od Jawora. W centrum miejscowości położony był pałac, zniszczony po 1945 r. Na wschód od niego rozciągał się majdan gospodarczy. Jeden z budynków mieszkalno-gospodarczych, okalających go od północy, pełnił być może funkcję pierwotnej siedziby dóbr. Obecnie bardzo ciekawym miejscem we wsi jest odrestaurowany park z zabytkowym starodrzewem. We wsi znajdują się dwa sklepy spożywcze, Leśniczówka.

11 Chroślice Wieś znajduje się na równinie Jawora i oddalona jest od niego o 9 km. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1240 roku. Pomimo tego, że została założona przez zakon cystersów z klasztoru w Lubiążu, zachowała plan słowiańskiej okolicy. W środku wsi na małym placyku stoi bardzo ciekawa kapliczka z 1888 roku połączona z dzwonnicą, a przy niej zabytkowy obelisk. Przez wieś przechodzi żółty szlak turystyczny. Znajduje się w niej jedyna na terenie gminy hodowla strusi.

12 Kondratów Wzmianka pochodzi z 1268r. jako Conradeswald, której nazwa wywodzi się od imienia własnego Konrad ( tu w znaczeniu las Konrada). Duża wieś na Pogórzu Kaczawskim, ciągnąca się na przeszło 4 km, w dolinie potoku Wilcza. Jest to rozległa wieś o układzie łańcuchowym położona w dolinie strumienia z czytelnym układem łanów leśnych i rozłogami pól. Na strumieniu zachowany jest układ grobli i śladów po młynach.

13 Zabytki a)Kościół filialny pw. Św. Jerzego, wzmiankowany w 1311 i 1396 r. wraz  z cmentarzem, b)Pałac z folwarkiem, VI, XVII w. (ruiny), c)Zabudowa wsi ( Domy mieszkalno - gospodarcze, Szkoła, Zagrody ) Do ciekawych zabytków wsi zalicza się kościół gotycki z interesującymi malowidłami i przedmiotami sakralnymi.

14 Małuszów Wieś położona na równinie Jawora, na wysokości około 160 m n.p.m. Znana już od 1202 roku jako Malut Parwum, a 1217 r. jako Maluce. W XVII wieku była posiadłością rodziny Stoszów, o czym świadczy nagrobek z 1676 r. W angielskim parku znajduje się dwór z XVII wieku, jednak po licznych przeróbkach nie uznawany jest za zabytek.

15 Muchów Muchów to rozległa osada o zabudowie rozproszonej na dużym odcinku wzdłuż drogi z Chełmca do Świerzawy. W centrum wsi przy skrzyżowaniu lokalnych dróg wznosi się gospoda należąca niegdyś do rodziny Wandelów . Folwark o zachowanej częściowo zabudowie zajmuje północny kraniec wsi. Poza zabudową wsi, na zachód od głównej drogi, wznosi się otoczony wielkim parkiem dom wypoczynkowy z towarzyszącą oficyną mieszkalną. We wsi znajduje się pałac z pocz. XX wieku, obecnie ośrodek wypoczynkowy, stary park z pięknymi bukami. W centrum wsi wznosi się budynek dawnej gospody należącej od 1728 r. do 1945 r. do rodziny Wandelów. W Muchowskich dąbrowach spotkać możemy muflony - zwierzęta sprowadzone do Polski na początku XX stulecia. Interesującym zjawiskiem przyrodniczym są Łąki Muchowskie położone na południowy zachód od wsi Muchów to rozległy kompleks (około (90 ha) z najciekawszym florystycznie zespołem łąki trzęślicowej i zespołem ostrożnia. Obecnie liczba mieszkańców Muchowa wynosi 166 osób.

16 Zabytki a) Zespół domu wypoczynkowego, ok.1920 r.
b) Folwark - Dom zarządcy folwarku, nr 2, koniec XVIII w., 1 poł. XIX w. c) Zabudowa wsi ( Zajazd, domy mieszkalne i mieszkalno - gospodarcze, zagrody ) d) Zabytki archeologiczne - osada z XVIII w. We wsi obecnie znajduje się sklep spożywczy, zakład przerobu drewna (tartak), ośrodek zdrowia, oraz odrestaurowana przez mieszkańców, należąca niegdyś do pałacu lodownia.

17 Myślinów Wieś położona w sporej dolinie, na wschodnim skraju Pogórza Kaczawskiego, 9 km na południowy zachód od Jawora. Wieś jest złożona z trzech rozdzielnych i oddalonych części położonych przy drodze do Muślinowa. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1278 roku jako Jegerdorf z racji założenia wsi przez mnichów z Lubiąża. Pierwszymi właścicielami tutejszych trzech folwarków (górnego, środkowego i dolnego) byli panowie von Schweinichen . Nawet niemieckie źródła podają, że jednak była wsią słowiańską i nosiła nazwę Jaglana. Przez dłuższy czas należała do rodu Świnków, których pałac miał stać  w miejscu byłego majątku. W przeszłości Myślinów (Jegerdorf) słynął z produkcji specjalnego wina robionego z owoców głogu. Z uwagi na fakt, iż Myślinów należał  do najulubieńszych miejsc wycieczkowych mieszkańców Jawora, funkcjonowały  we wsi dwie gospody. Jedna położona na wzgórzu na wysokości kościoła i dominium (folwark średni) o nazwie „Zum Preu-Mischen Hause" (naprzeciw niej, po drugiej stronie drogi do Jawora znajdował się wiatrak).

18 Zabytki a) Kościół filialny pw. Wniebowzięcia NMP, XV, XVII, XX w. wraz z cmentarzem, b)Folwark środkowy, XVIII, IXI w. C) Zabudowa wsi ( Domy mieszkalne, budynki gospodarcze, Kuźnia, domy mieszkalno - gospodarcze, stodoła, zagrody ) Obecnie liczba mieszkańców Myślinowa wynosi 205 osób.  We wsi znajduje się zakład przerobu drewna oraz Gospodarstwo rolne AWRSP. Niedaleko Myślinowa znajduje się wyjście z rezerwatu Wąwóz Myśliborski.

19 Piotrowice Wieś położona 3 km na zachód od Jawora. Pierwsza wzmianka z 1250r. Znajduje się tu wczesnogotycki kościół p.w. NMP z XIII w. Do niedawna można było podziwiać zabytkowy, barokowy pałac z XVII w. Obecnie są jeszcze ruiny tego pałacu. Pod względem ludności i obszaru jest to największa miejscowość na terenie naszej gminy. We wsi znajdują się między innymi: sklepy spożywcze, Warsztat samochodowy, zakłady ślusarskie, Szkoła Podstawowa oraz kopalnia odkrywkowa bazaltu.

20 Pomocne Wieś położona na Pogórzu Kaczawskim oddalona 14 km od Jawora. Rozległa wieś  o układzie łańcuchowym, położona w dolinie strumienia, z czytelnym układem łanów leśnych i rozłogami pól, podzielona jest na dwie części. Na strumieniu zachowany jest układ stawów i grobli po stawach. W 1335 r. Pojawiła się wzmianka o kościele „Ecclesia de Poczin". Kościół ewangelicki stanął  na sąsiednim wzgórzu w 1765 roku. Ze wzgórz przy wsi są znakomite widoki na Park Krajobrazowy Chełmy .  Dzieje wsi związane są z osadnictwem klasztornym. Istnieją w tej kwestii dwie wersje. Jedna z nich głosi jakoby teren obecnej wsi zajmowali od XIII w. polscy poddani klasztoru w Lubiążu, bądź też związani  z cystersami ze Słupa. Wg innej przypuszcza się, że cystersi (lubiąscy) sprowadzili na te tereny osadników z Frankonii lub Bawarii. W XIV w. powstała w Pomocnem grangia klasztorna wymieniona w dokumencie z 1335 r.  w wykazie dziesięcin nuncjusza Galharda.

21 Zabytki Kościół Parafialny pw. Św. Marcina, IV w. - Cmentarz przykościelny, VIII, IXI w. - Plebania kościoła parafialnego z zabudowaniami gospodarczymi, - Pastorówka wraz z budynkiem gospodarczym, XIX, XX w. - Cmentarz ewangelicki, 1850 r. - Trzy księgi ławnicze w oprawach, ok r. - obecny los nieznany - Zabudowa wsi ( Zagrody, domy mieszkalne, domy mieszkalno - gospodarcze, stodoła, słup graniczny dawnych okręgów jeleniogórskiego i legnickiego). - Zabytki archeologiczne - zamek z poł. XIII - XIV w, trzy nowożytne osady pochodzące z XV - XVIII w. - Zamek - góra Górzec, poł. XIII-XIV w. Wieloczłonowe założenie obronne, aktualnie kalwaria. We wsi znajdują się trzy sklepy spożywcze, plebania Rzymsko-Katolicka, Szkoła Podstawowa  i Ośrodek Zdrowia. 

22 Przybyłowice Wieś położona na równinie Jawora, na wysokości 165 m n.p.m., 11 kilometrów od Jawora. Niewiele jest historycznych informacji dotyczących wsi. Pierwsza natomiast wzmianka pochodzi z 1217 roku, gdzie widnieje nazwa „Pribilovici".

23 Sichów Wieś o średniowiecznej proweniencji. Najstarsze nazwy to Sychovici r., Sychowa 1223 r., Sychowe r. Sichów to wieś ulicowa położona nad strumieniem z wydłużonym poprzecinanym drogami nawisem, w którego zachodniej części wznosi się kościół parafialny otoczony cmentarzem przykościelnym. Wieś wzmiankowana w 1202 roku, w przeszłości była własnością zakonu cystersów. Wiadomo, iż w 1223 r. książę Henryk I Brodaty podarował ją (Sychowa) klasztorowi cysterskiemu w Lubiążu. W 1249 r. klasztor sprzedał wieś. Do 1945 r. Sichów był dostatnią rozwiniętą wsią rolniczą. Główną uprawą był burak cukrowy. Dobrze postawiona hodowla bydła dostarczała surowca tutejszej mleczarni. W czasie ostatniej wojny wieś została zniszczona w około 60%

24 Zabytki - Zespół dworski, XVII, XVIII, XIX w.
- Kościół parafialny Niepokalanego Poczęcia NMP, XV, XVI, XVII w. wraz z cmentarzem i plebanią, - Zespół dworski, XVII, XVIII, XIX w. - Zabudowa wsi ( Dawna szkoła katolicka, domy mieszkalne, domy mieszkalno -gospodarcze), - Zabytki archeologiczne - ślady osadnictwa datowane na epokę kamienia i wczesną epokę brązu, relikty osadnictwa ( fragmenty ceramiki) z późnego średniowiecza i XVII oraz VIII w. - Grodzisko zlokalizowane w obrębie założenia pałacowo - parkowego.

25 Sichówek Wioska na przedgórzu sudeckim , oddalona 15 km od Jawora. Znana jest historykom od 1217 roku jako „Alii Sychovici". Znajdował się tu dwór opatów lubiąskich, a nazwa, stopniowo zatracając słowiańskie brzmienie, przybrała na koniec formę Arnoldshof (Dwór Arnolda) . Pochodzi od imienia kolejnego opata lubiąskiego, budowniczego ostatniego dworu Arnolda Freibergera, pełniącego swoją funkcję w latach Obecnie liczba mieszkańców Sichówka wynosi 86 osób.

26 Słup Nazwa często występująca na terenie Słowiańszczyzny. Tak nazywano nieraz słupy - wieże strażnicze . Według legendy nazwa wsi wywodzi się od wysokiego słupa usytuowanego na kościelnym wzgórzu, z którego mieszkańcy obserwowali okolicę w obawie przed napaściami. Wieś położona wśród pagórków Przedgórza Sudeckiego, na wysokości m n.p.m., nad Nysą Szaloną, dopływem Kaczawy. Na Pd.-wsch. Od wsi w górze rzeki znajduje się sztuczny zbiornik wody o pow. ok. 300 ha, zbudowany w I poł. Lat siedemdziesiątych XX w. na terenie wsi Żarek. Znana jest od 1177r. Była tzw. „stolicą dóbr klasztoru lubiąskiego", której w 1202 roku Henryk Brodaty nadał prawa targowe. Odbywał się tu doroczny jarmark targowy do czasów ostatniej wojny. Stare podania mówią o kościele z X wieku.

27 Zabytki Kościół parafialny, późne średniowiecze
- Kapliczka pokutna i 4 kamienne krzyże pokutne, - Ruina dworu zarządu dóbr Cystersów z XVIII w., - Pawilon ogrodowy, - Budynki gospodarcze, XVIII w.

28 Stanisławów Stanisławów posiada układ wielodrożny, wykształcony w wyniku lokowania zagród kmiecych na zboczach doliny, a zagród komorniczych w nieregularnym nawisu położonym pośrodku doliny. Na wschodnim krańcu wsi zlokalizowana jest rozległa zagroda dawnego folwarku sołtysiego. Przy głównej drodze wznosi się otoczony lipami obelisk upamiętniający poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi. Była to nieduża wieś należąca do klasztoru cysterskiego w Lubiążu. W wymienionym po raz pierwszy w 1381 r. Stanisławowie już wówczas wydobywano wapień. Wydobycie oraz przerób wapienia trwały w Stanisławowie nieprzerwanie od czasów najnowszych. We wsi istniało dziedziczne sołectwo o średniowiecznej proweniencji, na terenie którego funkcjonowała wapniarnia z piecami do wyplania. Poczawszy od końca XVIII w. źródła wymieniają we wsi młyn wodny. W okresie dwudziestolecia międzywojennego zainstalowano tu transformator elektryczny. Istniała również szkoła ludowa.

29 Zabytki sakralne

30   Droga krzyżowa na Górze Górzec wraz z kapliczką na szczycie

31 Kościół parafialny p.w. Św. Andrzeja Ap. w Męcince

32 Ruiny pałacu barokowego w Piotrowicach

33 Dawna lodownia w Muchowie

34 Szlak cysterski w Gminie Męcinka

35 Dolnośląski Szlak Cysterski jest fragmentem Europejskiego Szlaku Cystersów, którego utworzenie zainicjowała Rada Europy. Bierze on swój początek w Portugalii, a kończy się w Polsce. Szlak ten przebiega również przez teren gminy Męcinka. Rada Europy powołując w 1990 roku szlak cysterski chciała ożywić lokalne społeczności oraz zainteresować je wartościami, jakie płyną z przynależenia do wielkiej Rodziny Narodów Europy. Kulturalne Szlaki Rady Europy niosą ze sobą takie wartości, jak tolerancja, poszanowanie różnorodności etnicznej, kulturowej i religijnej, promocję wartości kultury łacińskiej, niwelowanie barier i uprzedzeń wynikających często z niewiedzy lub uprzedzeń.

36 Skarb Lasu Mnichów Czyli zabytkowe kapliczki drogi krzyżowej rozsiane wokół góry Górzec należące do Europejskich Szlaków Kulturowych Rady Europy są jednym z istotnych elementów Szlaku Cysterskiego w Polsce. Historia tego miejsca sięga średniowiecza, kiedy powstał tu niewielki zameczek. W jego ruinach w XVII wieku wzniesiono kaplicę pielgrzymkową. Dzięki Cystersom, którzy byli gospodarzami tych ziem od średniowiecza aż do 1810 roku góra Górzec stała się miejscem pielgrzymkowym. W 1740 roku wzdłuż drogi na szczyt ustawiono Stacje Męki Pańskiej - 14 kapliczek wykutych w piaskowcu z niemieckimi napisami wyrytymi pismem gotyckim. Dzięki staraniom władz Gminy Męcinka oraz Parafii św. Andrzeja Apostoła miejsce to nabiera nowego blasku, ukazując cenny skarb dziedzictwa kulturowego naszego regionu.

37 Walory przyrodnicze Atrakcyjność turystyczną zawdzięcza dzięki położeniu na terenie utworzonego w 1992 roku Parku Krajobrazowego „Chełmy". 2/3 powierzchni gminy leży w granicach parku, co korzystnie wpływa na środowisko naturalne, ponieważ ogranicza rozwój przemysłu na tym terenie. Walory wypoczynkowe podnosi również zróżnicowany krajobraz: jeziora, rzeki, lasy, pagórki, łąki i pastwiska. W Muchowskim Lesie znajduje się przecięcie współrzędnych geograficznych '' N i '' E, oznaczone bazaltowym słupem. Najciekawszą atrakcją miejscowości Sichów jest zabytkowy park podworski, w którym rośnie tulipanowiec Liriodendron tulipifera, parkowe drzewo z rodziny magnoliowatych o wysokości do 60 m. Jest to najgrubszy okaz tego gatunku w Polsce. Obwód drzewa wynosi 460 cm. Park urządzono w 1889 roku według projektu Edwarda Petzolda. Znajdują się w nim też inne drzewa, uznane za pomniki przyrody: cisy pospolite, platany, lipy i kasztanowce. Ozdobą parku w Sichowie jest aleja lipowo - kasztanowa, składająca się z 83 lip i 68 kasztanowców.