Art. 1. Postępowanie grupowe jest przykładem postępowania cywilnego inicjowanego za pomocą tzw. powództwa zbiorowego, jako mechanizm wszczynający postępowanie,

Prezentacja na temat: "Art. 1. Postępowanie grupowe jest przykładem postępowania cywilnego inicjowanego za pomocą tzw. powództwa zbiorowego, jako mechanizm wszczynający postępowanie,"— Zapis prezentacji:

1 Art Postępowanie grupowe jest przykładem postępowania cywilnego inicjowanego za pomocą tzw. powództwa zbiorowego, jako mechanizm wszczynający postępowanie, w ramach którego zrealizowana ma zostać ochrona indywidualnych interesów wielu poszkodowanych na skutek jednakowego zdarzenia. Mechanizm ten funkcjonuje w dwóch modelach: opt-in: zakłada, że grupa kształtuje się przez wyraźne oświadczenia podmiotów, które mają cechy określone w akcie notyfikacji o chęci objęcia ich postępowaniem grupowym – jego skutkami procesowymi i materialnoprawnymi; orzeczenie, jakie zapadnie na skutek wniesionego powództwa, wiązać ma jedynie osobę, która w sposób jednoznaczny dała wyraz swojej woli uczestnictwa w takim postępowaniu. opt-out: zakłada formowanie grupy na podstawie oświadczenia podmiotu o niezaliczeniu go do postępowania, pomimo posiadania przez ten podmiot właściwości, które umożliwiają zaliczenie do grupy.

2 Postępowanie grupowe jest pozakodeksowym sądowym postępowaniem cywilnym, do którego w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy KPC (art. 24 ust. 1 PGrU), z wyłączeniem art. 7,8, , , 204,205, art. 207 § 3 i art W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu grupowym przepisów art. 100 ust. 2, art. 101—103, 105, 107 i KSGU nie stosuje się (art. 24 ust. 2 PGrU).

3 Do ustawowych warunków dopuszczalności powództwa grupowego należy zaliczyć: - liczebność grupy (co najmniej 10 osób) - jednorodzajowość roszczeń członków grupy - określony rodzaj sprawy (roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych) - tożsamość podstawy faktycznej roszczeń członków grupy - ujednolicenia wysokości roszczenia każdego członka grupy, przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy (jeżeli w postępowaniu grupowym dochodzone są roszczenia pieniężne)

4 Roszczenia muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Oznacza to, że w każdym przypadku musi zaistnieć zespół faktów i okoliczności faktycznych, wspólny dla określonych roszczeń i występujący w tej samej perspektywie czasowej lub też taki sam, ale w różnych perspektywach czasowych i uzasadniający istnienie określonych stosunków prawnych. Ta sama lub taka sama podstawa faktyczna nie musi oznaczać tego samego momentu dla zaistnienia roszczeń stanowiących podstawę powództwa zbiorowego. Widoczne to będzie w przypadku roszczeń konsumenckich.

5 Powództwo wytoczone przez reprezentanta grupy może dotyczyć spraw dotyczących np.: - roszczeń przysługujących konsumentom na podstawie ustawy z r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny - roszczenia przysługujące konsumentom związane ze stosowaniem wzorców umownych oraz niedozwolonych postanowień umownych - roszczenia z art. 415 ,417 ,417', 427, 433, 434, 435 KC.

6 Wszczęcie postępowania grupowego nie wyłącza możliwości dochodzenia swych roszczeń przez osoby, które nie przystąpiły do grupy lub z niej wystąpiły. Osoby te mogą więc niezależnie od toczącego się postępowania grupowego wszczynać sprawy o roszczenia wynikające z tej samej postawy faktycznej co członkowie grupy.

7 Art Dochodzenie roszczeń pieniężnych w postępowaniu grupowym powoduje określone konsekwencje dla członków grupy, w tym przypadku bowiem członkowie grupy będą musieli wyrazić zgodę na ryczałtowe określenie należnego im odszkodowania. Konsekwencjami ryczałtowego określenia odszkodowania należnego członkom grupy są: - brak możliwości indywidualnego dochodzenia roszczenia - rezygnacja z zaspokojenia roszczenia w szerszym zakresie. Jeśli nie zostanie dokonane ujednolicenie roszczeń to możliwość prowadzenia postępowania grupowego jest wyłączona.

8 Ujednolicenie oznacza, że wysokość roszczenia każdego z członków grupy zostaje określona w tej samej wysokości albo dochodzone są roszczenia o jednakowej wysokości co najmniej dwóch członków w ramach podgrupy (lub więcej podgrup). Jeśli nie może dojść do ujednolicenia wysokości roszczeń w ramach grup, możliwe staje się utworzenie podgrup liczących co najmniej 2 osoby. Z uwagi na skutki zdarzenia wywołującego szkodę należy zdawać sobie sprawę nie tylko z różnej wysokości szkód, ale i – co za tym idzie – z roszczeń o niejednakowej wysokości. W celu umożliwienia takim osobom dochodzenia roszczeń pieniężnych w postępowaniu grupowym dopuszczono ujednolicenie roszczeń w ramach podgrup (podgrupy) przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy.

9 Standaryzacja roszczeń pieniężnych wiąże się z wyrażeniem zgody przez członków grupy na dochodzenie roszczenia w określonej wysokości, oznacza również rezygnację przez członków grupy z ewentualnego dochodzenia roszczenia w szerszym zakresie, nawet w sytuacji, gdy jest taka możliwość. Postępowanie grupowe zmierza do przyspieszenia postępowania oraz do ułatwienia dochodzenia roszczeń. Członkowie grupy dochodzący roszczeń pieniężnych muszą zatem niejako zgodzić się na ich standaryzację. Oczywiście jest to wybór osoby, która przystępuje do grupy. Przystępując do grupy i stając się jej członkiem, osoba ta nie tylko rezygnuje z dochodzenia roszczenia indywidualnie, lecz także z jego zaspokojenia w szerszym zakresie. Ujednolicenie dotyczy jedynie roszczeń pieniężnych dochodzonych w postępowaniu grupowym

10 Art Właściwość Sądu Okręgowego nie jest zależna od wartości roszczeń dochodzonych przez poszczególnych członków grupy, ani ogólnej wartości przedmiotu sporu powstającej ze zliczeniu sumy tych roszczeń. Sąd Okręgowy rozpozna więc także sprawy, gdy wartość ta nie będzie przekraczać wartości określonych w art. 17 k.p.c. Badając właściwość miejscową sądu okręgowego wobec braku odmiennych regulacji w ustawie, należy w tym przedmiocie stosować przepisy kodeksu postępowania cywilnego o właściwości sądów w postępowaniu cywilnym (art. 27 – 36 k.p.c.).

11 Art W postępowaniu grupowym możemy mieć do czynienia z wielością sądów właściwych do rozpoznania sprawy. Wówczas wybór pomiędzy nimi należy - zgodnie z art. 43 § 1 k.p.c. - do powoda. Powodem w postępowaniu grupowym jest reprezentant grupy. Wówczas sądem właściwym przemiennie może być wyłącznie sąd właściwy dla reprezentanta grupy (jeżeli łącznik jest związany z osobą powoda). Zmiana reprezentanta w toku procesu nie wpływa na właściwość, gdyż znajdzie zastosowanie zasada utrwalenia właściwości

12 Art. 4 Grupa podmiotów występuje po stronie powodowej, z tym że nie zachodzi pomiędzy nimi żadne współuczestnictwo procesowe, ponieważ powództwo wytacza reprezentant grupy. Nie ma więc tu mowy o kumulacji podmiotowej po stronie procesowej, jaką jest powód, co oznacza, że współuczestnictwo jest wykluczone zarówno pomiędzy członkami grupy, jak i reprezentantami. Reprezentantem grupy może być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących im uprawnień.

13 Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy. Oznacza to, że mamy tu do czynienia ze szczególną sytuacją, w której reprezentant grupy jest jedyną stroną procesu, gdy chodzi o legitymację procesową czynną. Legitymacja jest przypisana do jednego podmiotu, pozbawieni są jej pozostali członkowie grupy, którzy nie uczestniczą w postępowaniu jako strona procesowa. Zgodnie z art. 4 ust. 3 PGrU reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy. Tego rodzaju rozwiązanie w nauce wiąże się z instytucją subrogacji, gdzie posiadanie legitymacji procesowej przez podmiot podstawiony wiąże się z utratą legitymacji przez podmiot będący adresatem przytoczonej w roszczeniu procesowym normy prawnej.

14 Reprezentant grupy jest powodem w postępowaniu grupowym
Reprezentant grupy jest powodem w postępowaniu grupowym. Ustawa przyznaje mu legitymację procesową czynną. Prowadzi on postępowanie we własnym imieniu, na rzecz wszystkich członków grupy. Jego zadaniem jest reprezentacja grupy przed sądem. Członkowie grupy mogą powierzyć funkcję reprezentanta grupy rzecznikowi konsumentów z dowolnego miasta lub powiatu na terenie kraju. Rzecznik konsumentów jest uprawniony, a nie zobowiązany do bycia reprezentantem grupy i jeżeli wyrazi zgodę na przyjęcie tej funkcji, to dla dalszego postępowania nie będzie miała znaczenia kwestia zakresu terytorialnego jego działania. Organizacje społeczne nie posiadają uprawnienia do wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym, ustawodawca nie przyznał im statusu reprezentanta.

15 Pomimo że pozostali członkowie grupy nie posiadają statusu strony procesowej, to jednak można im przypisać status strony w znaczeniu materialnoprawnym. Podstawa materialnoprawna powództwa znajduje uzasadnienie w sytuacji materialnoprawnej członka grupy i stanowi dla niej uzasadnienie. Członkowi grupy przysługują określone uprawnienia, do których zalicza się: - możność złożenia oświadczenia o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta (art. 6 ust. 2 PgrU) - oświadczenie członka grupy o wystąpieniu z grupy (art. 17 ust. 3 PgrU) - złożenie zeznań w charakterze strony (art. 20 PgrU) - możność wykorzystania tytułu egzekucyjnego (art. 22 PgrU) - możność złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (art. 23 PGrU).

16 Ustawa dodatkowo przewiduje możliwość utworzenia tzw. podgrupy
Ustawa dodatkowo przewiduje możliwość utworzenia tzw. podgrupy. Wiąże się to z przypadkiem i potrzebą ujednolicenia wysokości roszczeń pieniężnych (art. 2 ust. 2 PGrU). Z chwilą przedstawienia sądowi oświadczenia o przystąpieniu do grupy między członkiem grupy a pozwanym powstaje skutek sprawy w toku co do roszczenia objętego postępowaniem grupowym. Jednak osoba, która przed dniem wszczęcia postępowania grupowego wytoczyła przeciwko pozwanemu powództwo o roszczenie, które może być objęta postępowaniem grupowym, nie później niż do dnia zakończenia postępowania w I instancji, może złożyć oświadczenie o przystąpieniu do grupy. W takim przypadku sąd wydaje postanowienie o umorzenie postępowania (art. 13 PGrU).

17 Zdolność postulacyjna reprezentanta jest tu w istotny sposób ograniczona, ponieważ przymus adwokacko - radcowski jest niezależny ani od wysokości roszczenia, ani od rodzaju sprawy. Zgodnie z uchwałą SN z r. (III CZP 28/11, OSNC 2012, Nr 1, poz. 9): „Obowiązkowe zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, przewidziane w art. 4 ust. 4 PGrU, dotyczy także powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów, będącego reprezentantem grupy.

18 Pozew w postępowaniu grupowym, wniesiony bez zachowania obowiązkowego zastępstwa powoda przez adwokata lub radcę prawnego przewidzianego w art. 4 ust. 4 PGrU, podlega zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków (art. 130 p. 5 k.p.c.). Wyjątkiem może być sytuacja, w której sam reprezentant jest adwokatem lub radcą prawnym, wówczas przypisana jest do niego zdolność postulacyjna i nie jest ona ograniczona. Reprezentant grupy odpowiedzialny za kontakt z wykwalifikowanym pełnomocnikiem może zostać zmieniony na wniosek więcej niż połowy członków grupy. Zmiany dokonuje sąd, wydając postanowienie na posiedzeniu niejawnym. Zmiana reprezentanta nie powoduje wygaśnięcia pełnomocnictwa (art. 18 ust. 1 i 2 PGrU).

19 Odnosząc się w ramach zakresu podmiotowego postępowania grupowego do strony pozwanej, to ustawodawca nie przewiduje tu ograniczeń. Sytuacja strony pozwanej przedstawia się zupełnie inaczej niż w przypadku strony powodowej. Po stronie pozwanej nie można wykluczyć zaistnienia współuczestnictwa procesowego.

20 Art. 6 Postępowanie grupowe wszczęte zostaje poprzez wytoczenie powództwa. Wniesienie pozwu w postępowaniu grupowym wywołuje te same skutki procesowe i materialnoprawne co wniesienie pozwu w postępowaniu zwykłym. Pozew powinien czynić zadość warunkom określonym w Kodeksie postępowania cywilnego, a ponadto także zawierać: wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym; wskazanie okoliczności, o których mowa w art, 1 ust. 1 PGrU, a w przypadku roszczeń pieniężnych także zasad ujednolicenia wysokości roszczeń członków grupy lub podgrupy; w przypadku roszczeń pieniężnych określenie wysokości roszczenia każdego z członków grupy lub podgrup; oświadczenie powoda o tym, że działa on w charakterze reprezentanta grupy. Do pozwu należy dołączyć oświadczenie członków grupy o przystąpienie do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy oraz umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, określającą sposób wynagrodzenia pełnomocnika.

21 Art. 8 W postępowaniu grupowym koszty procesu ponosi powód, czyli reprezentant grupy. Nie ma żadnych podstaw, ale też możliwości obciążenia poszczególnych członków grupy kosztami procesu. Kwestie tych kosztów (ich poniesienia) powinny zostać uregulowane w umowie pomiędzy reprezentantem a członkami grupy. Członkowie grupy muszą ponosić wydatki postępowania prowadzonego w ich interesie. Ustawa jednak nie ingeruje w stosunki wewnętrzne grupy w tym przedmiocie.

22 Kryteria jakimi kieruje się sąd przy ustalaniu zakresu zabezpieczenia kosztów procesu. Kaucja służyć ma zaś zabezpieczeniu ewentualnego roszczenia pozwanego o zwrot kosztów postępowania, na wypadek trudności w jego wyegzekwowaniu od reprezentanta grupy. Cel ten będzie decydował o zobowiązaniu powoda przez sąd do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Pozwany jest zobligowany uprawdopodobnić, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję. W szczególności może to dotyczyć sytuacji, gdy pozew został złożony przy minimalnej (dopuszczonej) grupie. Poza tym stan majątkowy powoda, który nie pozwala na pokrycie kosztów postępowania również może być okolicznością przemawiającą za nakazaniem złożenia kaucji (zob. postanowienie SA w Gdańsku z dnia 14 maja 2013 r., I ACz 464/13, LEX nr ).

23 Musi zatem istnieć swoistego rodzaju ryzyko, że w sytuacji wygrania procesu pozwany będzie miał problemy z wyegzekwowaniem kosztów procesu. Brak powyższego uprawdopodobnienia będzie natomiast skutkować oddaleniem wniosku o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu (wyrok SA w Łodzi z dnia 29 listopada 2012 r., I ACz 1485/12, LEX nr ; wyrok SO w Warszawie z dnia 17 września 2014 r., XXIV C 554/14; postanowienie SO w Warszawie z dnia 28 lutego 2013 r., I C 984/12). To obiektywna potrzeba ochrony interesów finansowych pozwanego powinna decydować o zobowiązaniu pozwanego przez sąd do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.

24 Art. 10 W pierwszym etapie postępowania grupowego sąd ocenia dopuszczalność postępowania grupowego. Owa ocena jest dostosowana do postępowania grupowego. Sąd po pierwsze musi zbadać, czy wystąpiły przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego, po drugie - wydać rozstrzygnięcie, które będzie zależne od wynika badania dopuszczalności postępowania grupowego. W celu dokonania tej oceny sąd wyznacza rozprawę, w trakcie której ocenie podlegają przesłanki uzasadniające rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym wyspecyfikowane w art. 1 ust. 1.

25 Do ogólnych przesłanek dopuszczalności powództwa grupowego należy zaliczyć: - określoną liczbę osób wchodzących w skład grupy - co najmniej 10 osób; - określony rodzaj sprawy (o ochronę konsumentów, z tytułu - odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych) - jednorodzajowość dochodzonych roszczeń - oparcie dochodzonego roszczenia na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Natomiast przesłanki szczególne to: - ujednolicenie wysokości roszczeń członków grupy w przypadku dochodzenia roszczeń pieniężnych, - ujednolicenie wysokości roszczeń członków podgrupy w przypadku dochodzenia roszczeń pieniężnych.

26 Na etapie oceny dopuszczalności postępowania grupowego nie jest możliwe wyłączenie przez sąd niektórych osób z postępowania grupowego i prowadzenie tego postępowania w stosunku do pozostałych, pomimo że osoby te mogłyby złożyć pozew grupowy, ponieważ spełniają warunek liczebności grupy. Jeżeli w postępowaniu grupowym realizowany jest interes grupy, to niespełnienie przez niektóre ze zgłaszających się osób warunków przynależności do grupy skutkować musi stwierdzeniem, że nie istnieje grupa mogąca skutecznie złożyć pozew w trybie ustawy

27 Sąd nie może zatem uwzględnić powództwa tylko w stosunku do części osób, a oddalić w stosunku do pozostałej. Dopuszczalne jest jedynie rozróżnienie wysokości zasądzonego świadczenia na podstawie art. 21 ustaw

28 Art. 11 Możliwość przystąpienia określonych podmiotów do postępowania grupowego jest zapewniona przez te regulacje ustawy, które przewidują obowiązek zamieszczenia ogłoszenia o wytoczeniu powództwa w postępowaniu grupowym. Nieprzystąpienie do grupy w określonym terminie wyklucza możliwość wzięcia udziału w postępowaniu grupowym. Wydanie przez sąd prawomocnego postanowienia o składzie grupy wyłącza dopuszczalność wystąpienia z grupy. Nieprzystąpienie do grupy nie wyłącza możliwości dochodzenia swych roszczeń przez osoby, które nie przystąpiły do grupy lub z niej wystąpiły (art. 1 ust. 3 ustawy)

29 Określony podmiot może przystąpić do grupy: 1) do momentu wniesienia pozwu (art. 6 ust. 2 ustawy), 2) w terminie nie krótszym niż jeden miesiąc, a nie dłuższym niż trzy miesiące od daty ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego (art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy), 3) do zakończenia postępowania w pierwszej instancji (art. 13 ust. 2 ustawy).

30 Przystąpienie do grupy po upływie wskazanego terminu ustawowego (art
Przystąpienie do grupy po upływie wskazanego terminu ustawowego (art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy) jest niedopuszczalne

31 Art. 12 Ustalenie składu grupy (osób wchodzących w skład grupy) ma kluczowe znaczenie, w postępowaniu grupowym występuje bowiem szczególna sytuacja, gdyż podmioty objęte bezpośrednio skutkami tego postępowania nie wytaczają powództwa oraz nie biorą udziału w postępowaniu. Niezależnie od tego zidentyfikowanie członków grupy w postępowaniu grupowym jest niezbędne, gdyż: - w sentencji wyroku sąd wymienia wszystkich członków grupy lub podgrupy (art. 21 ust. 1 ustawy) - wyrok prawomocny ma skutek wobec wszystkich członków grupy (art. 21 ust. 3 ustawy) - w wyroku zasądzającym świadczenie pieniężne ustalana jest kwota, jaka przypada każdemu członkowi grupy lub podgrupy (art. 21 ust. 2 ustawy).

32 Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy nie jest równoznaczne z uzyskaniem statusu członka grupy. Ostateczny skład grupy w postępowaniu grupowym jest określony dopiero w postanowieniu sądu (art. 17 ust. 1 ustawy).

33 Art Ostatecznie o składzie grupy, a zatem także o przynależności określonej osoby do grupy, decyduje sąd. Członkostwo określonej osoby w grupie (podgrupie) jest potwierdzane przez sąd w formie postanowienia co do składu grupy. Ostateczny skład grupy w postępowaniu grupowym, niepodlegający dalszym modyfikacjom jest określony w prawomocnym postanowieniu sądu o składzie grupy. Zanim jednak zostanie wydane takie postanowienie, skład grupy w postępowaniu grupowym może ulec zmianie. Instytucja zarzutów co do składu grupy (podgrupy) w postępowaniu grupowym służy ochronie interesów pozwanego. Pozwany ma możliwość ustosunkowania się do składu grupy, korzystając z prawa do wniesienia zarzutów. Zarzuty stanowią w istocie środek obrony pozwanego, gdyż pozwalają mu wpłynąć na ostateczny skład grupy w postępowaniu grupowym. Skuteczne wniesienie zarzutów wpływa na ostateczny skład grupy zawarty w postanowieniu sądu.

34 Podniesienie przez pozwanego w ustalonym przez sąd terminie zarzutów co do członkostwa określonych osób w grupie oznacza w istocie obowiązek sądu badania zasadności zgłoszonych zarzutów. W sprawach o roszczenia pieniężne ciężar udowodnienia przynależności członka do grupy spoczywa na powodzie. W innych sprawach do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie (art. 16 ust. 1 ustawy). Zgłoszenie przez pozwanego zarzutów co do członkostwa określonych osób w grupie (podgrupie) nakłada na powoda obowiązek odniesienia się do przedstawionych zarzutów. W zależności od ich treści powód będzie zobowiązany do uzupełnienia braków, czy też nieścisłości poniesionych przez pozwanego jako zarzuty co do członkostwa w grupie. Instytucja zarzutów w postępowaniu grupowym ukazuje, że już po złożeniu przez członków grupy oświadczeń o przynależności do grupy może pojawić się potrzeba oceny, czy znajduje ona podstawy w stanie faktycznym sprawy.

35 Po uzupełnieniu przez powoda braków podniesionych w zarzutach pozwanego co do członkostwa w grupie sąd ponownie ocenia przynależność określonych osób do grupy (podgrupy). Sąd bowiem musi dokonać weryfikacji złożonych oświadczeń i ocenić, czy zarzuty są uzasadnione. W przypadku, gdy sąd uzna zarzuty za uzasadnione, stwierdza zaistnienie przesłanek do wyłączenia z niej poszczególnych członków. Powyższe stanowi podstawę do ostatecznego ukształtowania składu osobowego grupy w postępowaniu grupowym. Należy zatem wskazać, że pozytywne lub negatywne ustosunkowanie się sądu do zarzutów pozwanego będzie wpływać na treść postanowienia o zatwierdzeniu składu osobowego grupy w postępowaniu grupowym

36 Art. 17 Postanowienie sądu w przedmiocie składu grupy ma konstytutywny charakter. To nie oświadczenie określonej osoby o przystąpieniu do grupy, lecz dopiero postanowienie sądu o składzie grupy ostatecznie kształtuje skład grupy w postępowaniu grupowym. Prawomocne postanowienie w przedmiocie składu grupy oznacza bowiem zakaz dokonywania modyfikacji grupy. Należy zauważyć, że zakaz modyfikacji grupy, czyli zmian w jej składzie, oznacza zarówno zakaz wystąpienia, jak i wstąpienia do grupy.

37 Art. 17 ust. 4 ustawy dotyczy tych osób, które wyraziły chęć przystąpienia do grupy, lecz ostatecznie nie zostały objęte postanowieniem sądu co do składu grupy. Przyczyny zaistnienia wskazanej sytuacji mogą być różne, np. wynikać ze złożenia oświadczenia członka grupy o przystąpieniu do grupy po upływie wyznaczonego przez sąd terminu czy z rezygnacji z uczestniczenia w grupie. Aby w stosunku do roszczenia osoby (osób), która przystąpiła do grupy, lecz nie została objęta postanowieniem sądu co do składu grupy zachowane zostały skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa w postępowaniu grupowym, muszą zostać spełnione (kumulatywnie) następujące warunki: 1) wytoczenie powództwa o określone roszczenie oraz 2) wytoczenie powództwa w określonym czasie.

38 Art. 21 Wyrok przesądzający odpowiedzialność co do zasady Wydanie takiego wyroku ma istotne znaczenie dla strony powodowej. W wyniku wydania w postępowaniu grupowym wyroku co do zasady ustalona zostaje zasada odpowiedzialności. Można zatem stwierdzić, że wyrok co do zasady wydany w postępowaniu grupowym rozstrzyga o istnieniu konkretnego stosunku prawnego lub prawa, z którego wynika dochodzone roszczenie. Reasumując, roszczenie powoda w sprawach o roszczenia pieniężne może zmierzać do wydania przez sąd wyroku ograniczającego się do ustalenia odpowiedzialności pozwanego, bez orzekania o jego wysokości (art. 2 ust. 3). Wyrok ustalający odpowiedzialność pozwanego jest wyrokiem prejudycjalnym.

39 Art Jeżeli dojdzie do postępowań indywidualnych, w których wyrok wydany na podstawie art. 2 ust. 3 będzie stanowił prejudykat, to dopiero w tych postępowaniach zostaną zbadane okoliczności indywidualne, a więc powstanie szkody i jej wysokość, związek przyczynowy, przyczynienie się, czy także ewentualnie przedawnienie, jeżeli odnosi się jedynie do indywidualnych roszczeń, a nie do wszystkich członków grupy. Przedmiotem postępowania grupowego przy żądaniu ustalenia są więc tylko okoliczności wspólne wszystkim członkom grupy, a nie okoliczności indywidualne dotyczące poszczególnych członków, które będą badane dopiero w późniejszych indywidualnych procesach. Cechą tego wyroku jest to, że nie rozstrzyga ostatecznie sporu o roszczenie. Jeśli natomiast chodzi o kwestie związane z rozstrzygnięciem o wysokości żądania, każdy z członków grupy może wytoczyć indywidualne powództwo w oparciu o wyrok prejudycjalny wydany w postępowaniu grupowym.

40 W sprawach o świadczenia pieniężne niezbędnym składnikiem wyroku jest określenie wysokości świadczeń pieniężnych zasądzonych poszczególnym członkom grupy (podgrupy). Powyższa regulacja stanowi konsekwencję przyjęcia, że w sprawach o roszczenia pieniężne (o zasądzenie określonej kwoty pieniężnej) członkowie grupy muszą wyrazić zgodę na ujednolicenie wysokości przysługującego im odszkodowania.

41 Art art (ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla strony zwolnionej od kosztów sądowych) - w postępowaniu grupowym nie znajdują zastosowania przepisy dotyczące pomocy prawnej z urzędu art (przekształcenia stron procesu) - wytoczenie powództwa grupowego przeciwko określonej osobie oznacza, że nie jest możliwe wzięcie udziału w procesie przez inną osobę, przeciwko której nie został wniesiony pozew grupowy. Dotyczy to także sytuacji, gdy po stronie pozwanej nie występują wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny. W tym przypadku sąd nie może wezwać osób niezapozwanych do wzięcia udziału w postępowaniu grupowym w charakterze pozwanych oraz w charakterze powodów;

42 art. 204 (powództwo wzajemne) - w postępowaniu grupowym nie jest dopuszczalne wniesienie powództwa wzajemnego. Pozwany nie może wnieść takiego powództwa, nawet jeśli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda (pozostaje w związku faktycznym lub ma podstawy w stosunku prawnym łączącym strony) albo nadaje się do potrącenia (art k.c.); art. 205 (powództwo wzajemne - przekazanie sprawy) - w związku z wyłączeniem stosowania w postępowaniu grupowym przepisów dotyczących powództwa grupowego ustawodawca wykluczył także stosowanie art. 205 k.p.c. Wskazane wyłączenie ma podstawy we właściwości sądu okręgowego w sprawach grupowych. Należy podkreślić, że ustawa, wobec wyraźnego wyłączenia stosowania w postępowaniu grupowym przepisów art. 204 i 205 k.p.c., ustanawia kolejny wyjątek od dopuszczalności wniesienia pozwu zbiorowego (niedopuszczalność powództwa zbiorowego przewiduje np. art. 493 § 4 k.p.c. w postępowaniu nakazowym);

43 art (postępowania odrębne) - w postępowaniu grupowym wyłączeniu podlegają przepisy dotyczące postępowań odrębnych w sprawach, w tym: - z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (art k.p.c.), - o naruszenie posiadania (art k.p.c.), - postępowanie upominawcze i nakazowe (art k.p.c.).