Autorzy:Świetliczaki Nauczyciel-opiekun: Bernarda Szczygieł

Prezentacja na temat: "Autorzy:Świetliczaki Nauczyciel-opiekun: Bernarda Szczygieł"— Zapis prezentacji:

1 Autorzy:Świetliczaki Nauczyciel-opiekun: Bernarda Szczygieł
Kalendarz Autorzy:Świetliczaki Nauczyciel-opiekun: Bernarda Szczygieł

2 KALENDARZ - geneza nazwy
Nazwa KALENDARZ pochodzi od rzymskiego słowa Kalendy [( łac. Kalendae) - w kalendarzu rzymskim pierwszy dzień każdego miesiąca] bądź według innych źródeł od łacińskiego callendarium [chronologicznie ustawione zdarzenia dotyczące określonej osoby lub danego tematu]

3 Z historii kalendarza Pojęcia czasu i kalendarza wywodzą się w prostej linii od naturalnych, cyklicznych, "odwiecznych" procesów zachodzących we wszechświecie. Rytmem życia na ziemi rządzi słońce. W naturalny sposób to jego ruch na niebie stał się miarą upływu czasu. Słońce narzuca dwa cykle: - dobowy - roczny Doba słoneczna to odstęp czasu między dwoma kolejnymi górowaniami słońca.

4 Rok Rok zwrotnikowy to odstęp czasu między dwoma kolejnymi przejściami słońca przez punkt Barana (to jeden z dwóch punktów przecięcia się ekliptyki, czyli hipotetycznego, wielkiego koła na swerze niebieskiej, po której w ciągu roku porusza się w sposób pozorny słońce obserwowane z Ziemii, z równikiem niebieskim. Punkt równonocy wiosennej. Moment przejścia Słońca przez punkt Barana jest początkiem wiosny astronomicznej).

5 TYPY KALENDARZY kalendarze solarne, czyli słoneczne
kalendarze lunearne, czyli księżycowe kalendarze lunisolarne (księżycowo-słoneczne).

6 Kalendarze słoneczne - kalendarz egipski - kalendarz indyjski - kalendarz juliański - kalendarz rewolucyjny francuski - kalendarz aztecki - kalendarz gregoriański

7 Kalendarze księżycowe
- kalendarz babiloński - kalendarz muzułmański - kalendarz starogrecki - kalendarz babiloński - kalendarz rzymskiego

8 Kalendarze księżycowo- słoneczne
kalendarz babiloński - kalendarz chiński - kalendarz kościelny - kalendarz słowiański - kalendarz żydowski

9 JEDNOSTKI OKRESÓW CZASU W KALENDARZU (dzień, miesiąc)
Podstawowe, choć niewspółmierne jednostki obliczania czasu w systemach kalendarzowych to: - doba (związana z obrotem Ziemi wokół własnej osi) - miesiąc synodyczny (związana z obiegiem księżyca wokół Ziemi) - rok zwrotnikowy (związany z obiegiem Ziemi wokół Słońca). W związku z tą niewspółmiernością jednostek kalendarzowej rachuby czasu powstały umowne (sztuczne) reguły pozwalające łączyć doby w dłuższe okresy w uzgodnienia ich wielokrotności z miesiącem i rokiem. Siłą rzeczy (biorąc pod uwagę zmiany w przyrodzie) pierwszymi takimi jednostkami były pojęcia dnia i miesiąca. Już w późnym paleolicie dni miesiąca oznaczano wycinając na kamieniach oraz kościach znaki odpowiadające fazom księżyca. Bardzo długo jednostką podstawową w naliczaniu dłuższych okresów czasu był właśnie miesiąc, co w późniejszych czasach gdy zaczęto zliczać lata prowadziło do różnych nieporozumień, szczególnie przy przekazywaniu i spisywanie podań ustnych czy ich tłumaczeniu.

10 tydzień Kolejną umowną jednostką jest tydzień, który nie jest związany ze zjawiskami astronomicznymi. Powodem jego wprowadzenia były względy organizacyjne. Często jego długość była przyporządkowywana do funkcji jaką pełnił (np. tydzień targowy, tydzień astrologiczny itp.), stąd okres jego trwania na przestrzeni dziejów zmieniał się i osiągał w rozmaitych kulturach od czterech do dziesięciu dni. Współcześnie stosuje się tydzień siedmiodniowy, choć różnie wyznacza się jego początek w zależności od przypadającego dnia świętego w różnych religiach, np. piątek jest tzw. "dniem zgromadzenia" w Islamie, sobota to tzw. "szabat" w Judaizmie, niedziela - w religiach Chrześcijańskich.

11 Kalendarz juliański i kalendarz gregoriański
Kalendarz juliański został opracowany przez astronoma pochodzącego z Egiptu o imieniu Sosygenes. Nazwa wzięła się stąd, że zleceniodawcą kalendarza był Juliusz Cezar. Kalendarz funkcjonował od 1 stycznia 45r. p.n.e. Kalendarz obowiązywał przede wszystkim w Rzymie, ale przez setki lat respektowano go także w Europie: w Polsce do 1582, w Rosji od początku XVII wieku do roku 1918, a w Grecji do roku 1923. Kalendarz gregoriański to nic innego jak zreformowany przez papieża Grzegorza XIII kalendarz juliański autorstwa Luigiego Lilio. Mówiąc ściślej, reformy były zlecone przez Grzegorza XIII, a nie przez niego przeprowadzone. Kalendarz nie różni się w zasadzie niczym od kalendarza juliańskiego, za wyjątkiem jednej poprawki – zniwelowano opóźnienie w stosunku do roku zwrotnikowego, które narosło od roku 46 p.n.e. Zadbano także o to, aby opóźnienie to nie miało miejsca w przyszłości.

12 DATA Data – umowne oznaczenie dnia, miesiąca i roku, służy do zapisu kolejnych dni (dób) w kalendarzu, a przez to m.in. do oznaczania ważnych wydarzeń historycznych. W języku polskim poszczególne składniki daty podaje się w kolejności od najwyższego do najniższego rzędu, tj. najpierw dzień miesiąca, następnie miesiąc i jako ostatni – rok. Dni (w miesiącu) i lata numeruje się liczbami; miesiące można również numerować (w piśmie) lub posługiwać się ich nazwami (w mowie i piśmie). Nazwa miesiąca w dacie występuje zawsze w dopełniaczu (np. 29 maja, nie: 29 maj),

13 Do zapisu cyfrowego liczebników porządkowych oznaczających dzień i rok używa się wyłącznie cyfr arabskich; miesiące można numerować cyframi arabskimi lub rzymskimi. Numer miesiąca niższy niż 10, wyrażony cyframi arabskimi często zapisuje się jako dwucyfrowy (z zerem na początku); można w ten sposób zapisać również numer dnia. Nie stawia się kropek ani żadnych innych znaków przestankowych, z wyjątkiem przypadku gdy wszystkie składniki daty wyrażone są za pomocą cyfr arabskich – wówczas rozdziela się je kropką bez spacji. Zapis mieszany cyfrowo-literowy z końcówką fleksyjną doklejoną do cyfr (np. 29-ty maja) jest niepoprawny ortograficznie. Nie zaleca się skracania oznaczenia roku do dwóch cyfr (dziesiątek i jedności). Należy unikać łamania wierszy na datach. Akceptowany jest zapis daty w formie skróconej: miesiąc-rok (np ).

14 Przykładowe sposoby zapisu daty:
dwudziesty dziewiąty maja dwa tysiące trzeciego roku (nie: dwutysięcznego trzeciego) 29 maja 2011 r. 29 V 2011 r. r. r.

15 W różnych językach i krajach przyjęte są odmienne sposoby zapisu dat.
Amerykanie na przykład, wymieniają miesiąc na początku, przed numerem dnia. Inna jest u nich również interpunkcja w datach. Dla potrzeb międzynarodowej komunikacji urzędowej opracowano standard zapisu dat ISO Obowiązuje w nim kolejność składników od najniższego do najwyższego rzędu (rok, miesiąc, dzień), ze wszystkimi składnikami wyrażonymi cyframi arabskimi (dzień i miesiąc dwucyfrowe), rozdzielonymi dywizem:

16 Rocznica To dzień przypadający dokładnie w rok, dwa, trzy itp. lata po jakimś fakcie, zdarzeniu. Na przykład: - rocznica wyzwolenia - rocznica urodzenia (urodziny) - rocznica ślubu (gody)

17 Imieniny Zwyczaj świątecznego obchodzenia (czasami hucznego) dnia świętego lub błogosławionego z chrześcijańskiego kalendarza lub innego dnia, tradycyjnie przypisywanego temu imieniu. Zwyczaj szczególnie popularny w Polsce (z wyjątkiem Górnego Śląska i Kaszub), ale także obecny w regionach katolickich np. Bawarii. Imieniny obchodzi się również w Bułgarii, w Grecji, w Szwecji, w Czechach, na Węgrzech i Łotwie, a kiedyś i w Rosji. W Szwecji oficjalną listę imienin publikuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Zwykle wiąże się ze składaniem życzeń i wręczaniem prezentów solenizantowi. Czasem można spotkać się ze zwyczajem, że jeśli jest więcej niż jeden święty lub błogosławiony (patron) imienia (tj. jeśli jest kilka dat imienin w kalendarzu), imieniny obchodzi się w dniu wypadającym jako pierwszy w kolejności po urodzinach.

18 Ciekawostka I Najstarszy drukowany kalendarz polski na rok 1474 powstał w Krakowie w roku 1473 i został wykonany w warsztacie wędrownego drukarza z Bawarii Kacpra Straubego. Kalendarz Straubego uważany jest za pierwszy druk na ziemiach polskich w języku łacińskim (oryginał znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej). Oprócz informacji astronomicznych kalendarz zawierał wiadomości praktyczne z dziedziny medycyny domowej. Najstarszy kalendarz w języku polskim ukazał się również w Krakowie w pierwszej polskiej oficynie wydawniczej Jana Hallera, w roku W dawnej Polsce układanie kalendarzy było przywilejem profesorów Akademii Krakowskiej.

19 Ciekawostka II te lata nazywane są "pieniężnymi workami".
W tym roku doświadczamy czterech intrygujących dat: ; : ; to jeszcze nie wszystko...Weź ostatnie dwie cyfry roku, w którym urodziłeś się, dodaj Twójwiek w tym roku i wynik będzie wynosił 111 dla każdego!!! Na przykład:Jacek urodził się w 1957 r., w tym roku skończy 54 lata: Zatem57+54=111Olga urodziła się w 1974, w tym roku skończy 37 lat: = 111Jak Ci się to podoba? Zgodnie z chińskim Feng-shui- to jest rok pieniędzy !!!!!!! W tym roku czeka nas znamienny miesiąc październik.Będzie w nim 5 niedziel, 5 poniedziałków i 5 sobót. Takie coś ma miejsce raz na 823 lata. te lata nazywane są "pieniężnymi workami".

20 Zodiak w astronomii Pas na sferze niebieskiej w płaszczyźnie ekliptyki o szerokości ok. 16°. W jego obszarze znajduje się widoczne z Ziemi Słońce zataczające w ciągu roku pełen obieg. Kat pełny (360°) podzielony został na 12 równych części, stąd w astronomii wyróżnia się 12 znaków Zodiaku. W rzeczywistości gwiazdozbiorów widocznych w płaszczyźnie ekliptyki jest 13 i mają one różne wielkości. Dlatego nie można jednoznacznie utożsamiać znaków Zodiaku z gwiazdozbiorami. Punkty przecięcia równika niebieskiego z ekliptyką nazywa się punktami równonocy: wiosennej i jesiennej. Punkt równonocy wiosennej przyjmuje się za kalendarzowy początek astronomicznej wiosny i w tym czasie Słońce wchodzi w astrologiczny znak zodiaku Barana (nie mylić z gwiazdozbiorem Barana). Analogicznie początkiem jesieni jest równonoc jesienna, kiedy to Słońce wchodzi w astrologiczny znak zodiaku Wagi.

21 Koziorożec 22. Grudzień - 20. Styczeń
Zodiak Koziorożec 22. Grudzień Styczeń Wodnik 21. Styczeń Luty Ryby 20. Luty Marzec Baran 21. Marzec Kwiecień Byk 21. Kwiecień Maj Bliźnięta 22. Maj Czerwiec Rak 22. Czerwiec Lipiec Lew 23. Lipiec Sierpień Panna 24. Sierpień Wrzesien Waga 24. Wrzesien Pazdziernik Skorpion 24. Pazdziernik Listopad Strzelec 23. Listopad Grudzień

22 Opracowane na podstawie stron:
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ