Polityka fiskalna Państwa zawsze mają jakąś politykę fiskalną, nawet jeśli byłaby ona chaotyczna -------------------------------------------------- Polityka.

Prezentacja na temat: "Polityka fiskalna Państwa zawsze mają jakąś politykę fiskalną, nawet jeśli byłaby ona chaotyczna -------------------------------------------------- Polityka."— Zapis prezentacji:

1 Polityka fiskalna Państwa zawsze mają jakąś politykę fiskalną, nawet jeśli byłaby ona chaotyczna Polityka fiskalna -ma zawsze aspekt i konsekwencje polityczne

2 POLITYKA GOSPODARCZA A FISKALNA
-monetarna Fiskalna Terytorialna Sektorowa Demograficzna Innowacyjna …………………………… Najsilniej oddziaływująca monetarna fiskalna

3 Ad/Polityka fiskalna a gospodarcza
Każde państwo współcześnie prowadzi jakąś politykę gospodarczą Może to być polityka o różnym stopniu aktywności i otwartości Celowa minimalizacja polityki gospodarczej też jest polityką (np.Singapur) Przyjęta polityka fiskalna w dużej mierze przesądza cele i zakres polityki gospodarczej

4 Cele polityki fiskalnej--ogólne
Zaspokojenie potrzeb państwa na pieniądz (cel fiskalny- dochody) Realizacja podstawowych (statutowych) zadań władz publicznych;” twarde państwo” Realizacja pozafiskalnych celów państwa przy wykorzystaniu instrumentów polityki fiskalnej To wszystko dzieje się w konkretnym otoczeniu politycznym ,które tworzy ramy wyboru I w otoczeniu miedzynarodowym

5 Polityka fiskalna-funkcje państwa
FUNKCJA STABILIZACYJNA-wspieranie makroekonomicznej stabilności gospodarki W praktyce: spłaszczanie cyklów koniunkturalnych W fazie szybkiego wzrostu podnoszenie podatków realnych, hamowanie wydatków W fazie depresji- zmniejszanie podatków, by zwiększyć popyt, większe wydatki nawet kosztem deficytu

6 FUNKCJA ALOKACYJNA alokacja czynników wytwórczych
-sektor państwowy-prywatny oszczędności –konsumpcja –inwestycje alokacja terytorialna alokacja sektorowa Powody: Istnienie dóbr publicznych Niedoskonała konkurencja Efekty zewnętrzne Niekompletnośc rynków Asymetria informacji bezrobocie

7 Funkcja redystrybucyjna-wtórny podział PKB
Terytorialna ,regionalna Spozycie- konsumpcja (makro) Ogólnie w strukturze dochodów (rozpiętość) Gałęziowo -dochody poszczególnych grup społecznych Czasowo-interesy długofalowe i doraźne Generacyjna (młodzi-starzy) Efektywność a sprawiedliwość Instrumenty: Wielkośc i struktura podatków Skale podatkowe, progi wolne od podatku Podatki majątkowe Ulgi podatkowe,zwolnienia Dotacje Ubezpieczenia społeczne Środki zabezpieczenia społecznego- bezwględne świadczenia

8 Cele polityki fiskalnej-szczegółowe
Tworzenie warunków do wzrostu i rozwoju gospodarki (polityka gospodarcza) Optymalizacja obciążeń podatkowych by popierać oszczędności w gospodarce Minimalizacja bezrobocia, bodźce dla tworzenia miejsc pracy Zmniejszanie amplitudy wahań cyklu koniunkturalnego Polityka kształtowania struktury dochodów (w tym zróżnicowania ) Korekta nadzwyczajnych szoków wewnętrznych i zewnętrznych (amortyzowanie)

9 Ad/ optymalizacja obciążeń-ograniczenia
Istnieje pewien dany poziom obciążeń Silne hamulce polityczne dla zwiększania obciążeń (nawet w autokracjach) Stąd ważna jest optymalizacja-przy danym (akceptowanym)poziomie obciążeń Optymalizacja dotyczy także polityki- ta dąży do nienaruszania istniejącej struktury interesów

10 ad/Minimalizacja bezrobocia
To ważny cel każdego rządu -kryteria polityczne - polityki gospodarczej -czysto fiskalne Bezrobocie zmniejsza PKB i dochody podatkowe Trwale bezrobotni wypadają z rynku, zmniejsza się kapitał ludzki Niskie bezrobocie (spadek) zwiększa akceptację polityczną rządzących Wzrost bezrobocia zmniejsza wiarygodność (koszty długu)

11 Ad/zmniejszanie wahań cyklu
Teoria łagodzenia:Keynes. Zakres i głębokośc interwencji fiskalnej przez wydatki-sporna Fakty: wszyscy to robią obecnie (w róznym zakresie) Siła narzędzi fiskalnych Szybkość konsekwencji –ale krótki horyzont czasowy skutków Atrakcyjnośc polityczna interwencji fiskalnej

12 Ad/ kształtowania struktury dochodów
Ideolgiczne i polityczne podstawy kształtowania struktury dochodów Kształtowanie podmiotowe (bezpośrednie) i pośrednie Celowe kształtowanie (np.welfare state, solidaryzm- państwa skandynawskie) Kszałtowanie incydentalne- jako reakcja polityczna (W.Brytania. USA) kształtowanie pośrednie przez tworzenie bodźców i ulg

13 Ad/amortyzacja szoków
Współczesne budżety mają największy (względnie) potencjał interwencji w gospodarkę Przykład obecnie: reakcje na kryzys współczesnych państw

14 Narzędzia polityki fiskalnej
Narzędzia podatkowe Zasiłki dla bezrobotnych Finansowanie tworzenia miejsc pracy (bodźce,programy,roboty publiczne, szkolenia) Restrukturyzacja gospodarki –branżowo Restrukturyzacja gospodarki-przestrzennie Deficyt budżetowy Dług publiczny i polityka zadłużenia Poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa

15 Aktywna-pasywna polityka fiskalna
- rozbudowany system podatkowy Duzo bodźców i ulg Progresja podatkowa Duże wydatki na cele gospodarcze Duzy sektor publiczny ,w tym gospodarczy Duże deficyty i dług

16 Pasywna polityka podatkowa
Większe znaczenie polityki monetarnej Akceptacja „czyszczącej” roli rynku Konieczna elastyczność gospodarki, np. rynku pracy Zaufanie do automatycznych stabilizatorów koniunktury Automatyczne stabilizatory to takie rozwiazania w budżecie, które powodują automatyczny wzrost wydatków i spadek podatków (bez działań legislacyjnych) w okresie recesji Przykład: w recesji wzrasta bezrobocie a tym samym wielkość pobieranych zasiłków- i popyt na rynku

17 Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej
System podatkowy: konstrukcja ekonomiczna Konstrukcja prawna regulacji ,procedury legislacyjne Wbudowane automaty (np. nieprzekraczalny próg deficytu, długu panstwa ) stałość regulacji (!) Skuteczny aparat skarbowy –struktura, kadry, bodźcowanie Inne instytucje publiczne (np.media, organizacje społeczne ) Kultura podatkowa społeczeństwa !!!!

18 Czy istnieje model „dobrej” polityki fiskalnej?
Racjonalny fiskalizm-nie przekraczania optymalnej granicy obciążeń Zachęty dla przedsiębiorczości i lokowania kapitału (rywalizacja współczesna o kapitał i inwestycje) Zachęty do oszczędzania (np. ulgi,premie za oszczędzanie) Spójność celów fiskalnych z pozafiskalnymi Niesprzecznośc celów Stabilność reguł

19 Złota reguła finansów publicznych
Wydatki powinny rosnąc wolniej niż PKB

20 Polityka fiskalna a monetarna
Polityka gospodarcza FISKALNA MONETARNA

21 Cele podstawowe państwa
Polityka fiskalna-to kształtowanie wielkości i struktury dochodów i wydatków Polityka monetarna - to kształtowanie ceny i dostępności pieniądza w krótkim, średnim i długim okresie czasu

22 WZAJEMNY ZWIĄZEK POLITYKI MONETARNEJ I FISKALNEJ
Obie zawsze istnieją, są prowadzone Nie mogą być prowadzone oddzielnie, niezależnie Jedna wpływa na drugą Uwaga: cele często są sprzeczne!!!

23 Możliwe cele Keynesizm: wzrost gospodarczy i pełne zatrudnienie
Monetaryzm: stabilność cen przez kształtowanie ilości agregatu pienięznego Stabilnośc zewnętrzna (danej waluty do głownych walut) Celu onflacyjnego- utrzymanie inflacji na załozonym poziomie

24 Główne instrumenty polityki pieniężnej
Stopy procentowe-wyznaczanie, zmiany Operacje otwartego rynku Rezerwa obowiązkowa Inne regulacje (np.Bazylea II, III) Interwencje na rynku walutowym Komunikowanie się z rynkiem (interwencje słowne) Nowe: np. .quantitative easing

25 Polityka pienieżna:CELE WSPÓŁCZESNE
nie da się realizować trzech celów równocześnie Jeśli stały kurs walutowy to nie może być swoboda przepływu kapitału Jeśli płynny kurs walutowy –to nie można mieć stałego kursu walutowego Jeśli wspólna polityka pieniężna –to kraje uczestniczące nie mają autonomicznej polityki monetarnej

26 Dla polityki monetarnej
Tylko można zrealizować2 cele z trzech

27 Ograniczenia polityki monetarnej
Łatwo gasić inflację przez podwyżkę stóp procentowych Trudno pobudzać gospodarkę w recesji przy już niskich stopach procentowych („reguła sznurka”:sznurek można ciągnąc w górę ale nie pchać) Po dojściu stopy procentowej do zera kończy się mozliwość oddziaływania BC

28 Klasyczna polityka pieniężna
Cel inflacyjny – ma utrzymywać oczekiwania inflacyjne na pożądanym poziomie Minimalna inflacja, kontrolowana, utrzymanie wartosci pieniądza Zakaz monetyzacji długu Zależnośc od stopy inflacji (stopa realna dodatnia)

29 Nadzwyczajna polityka pienięzna
Interwencje państwa w finansowy sektor prywatny: bail out, nacjonalizacje banków Duża lub całkowita gwarancja panstwa depozytów prywatnych w bankach Moral hazard Sztuczne obniżanie stopy procentowej Quantitative easing (monetyzacja);USA. W.Brytania Ujemna stopa procentowa

30 Nadzwyczajna polityka pienięzna

31 EBC obniżył stopę depozytową do -,02 %

32 KRYZYS: Praktyczna polityka pienięzna
Tłoczenie pieniądza do gospodarki ma powstrzymać recesję nawet kosztem spadku jego wartosci; stabilna wartośc pieniądza przestała być ważna Cena pieniądza (stopa procentowa) może być swobodnie ustalana, nawet ujemna Trzeba ratować słabe banki bo stabilność systemu finansowego (too big to fail)

33 QE-quantitative easing
Zwiększenie ilości pieniądza bazowego –M0 w celu pobudzenia gospodarki Kupowanie przez bank centralny obligacji SP (USA ,W.Brytania, Japonia, Chiny, EBC) Kupowanie aktywów z rynku finansowego (USA-mortgidge,Japonia,Szwajcaria) EBC: wielki program QE, skup 1,2 bln.euro, Ujemna stopa procentowa EBC:-0,2 % Postulaty: ew. skup dlugu przez EBC ,bez ograniczeń

34 QE-cel Oficjalny Pobudzenie gospodarki wealth efect
(efekt bogactwa-większa ilośc pieniędzy skłania do zakupów) Ukryty Wchłanianie długu (monetyzacja) Utrzymanie niskiej ceny obligacji (niskie koszty obsługi długu) Kreacja popytu na własne papiery skarbowe

35 Aktywa FED- jak rosły

36 Drukowanie… 5 banków centralnych wydrukowało 10 bln,USD ,w 2006 r
Drukowanie… 5 banków centralnych wydrukowało 10 bln,USD ,w 2006 r. było 5 bln.teraz 15 bln.USD 5 bln.USD

37 Bilanse banku centralnego jako % PKB rosną!

38 Forward guidance (USA)
Zapewnienie inwestorom utrzymana stałej stopy procentowej w horyzoncie średnim- by mogli planować inwestycje w dłuższym okresie Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa na rynku Redukcja niepewności dla rynku-zachęta do inwestowania Forward guidance w Polsce ? np. NBP zapowiada że utrzyma stopę procentową niezmienną do końca roku

39 Aktualne problemy realizacji budżetu i polityki fiskalnej w Polsce

40 Stan budżetu (deficyt) zależy:
Od fazy cyklu → tempa wzrostu PKB Od wielkości wydatków Od współczynnika oszczędności dochodów -od zmian wielkości inwestycji (i czynników na nie wpływających) -oczywiście od stopy podatkowej (nieliniowo) Od kosztów długu tj.obciążenia dotychczasowym długiem w danym roku (stąd rola analityczna deficytu pierwotnego) Od stopy procentowej i tempa inflacji

41 Polityka oszczędności w sytuacji recesji wywołała w wielu krajach duża krytykę
Cięcia wydatków zmniejszają PKB Zmniejszenie PKB daje mniejsze wpływy podatkowe To zwiększa deficyt w następnym roku Powstaje błędne koło ,gospodarka „zwija się” Jak je przerwać?

42 Oszczędności narzucone przez UE
Próg długu 55 % już przekroczony (57 % w 2012 r.); rząd zmniejsza OFE o 151 mld.zl. (obligacje SP) Pakt fiskalny-tzw.sześciopak 2013 r. :traktat miedzyrządowy w UE Monitorowanie narodowych budżetów przez KE: deficyt strukturalny do 0,5 %(max.1 %) Dług ma być zmniejszony o 5 % rocznie (do 60 %)

43 Obniżenie progów długu,2014 r.
Rządowy projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych przewiduje, że próg na poziomie 55 proc. PKB zostanie zastąpiony progiem 48 proc., a próg 50 proc. PKB - progiem 43 proc. Propozycje przygotowane przez Ministerstwo Finansów związane są z przeprowadzoną ostatnio zmianą w systemie emerytalnym, która skokowo zmniejszyła poziom długu publicznego. A i tak dług na 2016 był 54,5%PKB

44 Reguła wydatkowa (stabilizująca),UE
Okresla dopuszczalny wzrost wydatków wg.średniej z ostatnich 6 lat + projekt budżetu + prognoza .Cel średniookresowy: deficyt do -1 % PKB (od 2016 r.). Obniżka wzrostu wydatków Relacja dług/PKB ponad 55 %.: o 2 % w dół Relacja : dług %/PKB: obniżka o 1,5 % Podstawowy próg: :Poniżej 40 % PKB : bez obniżki wydatków Dodatkowo: konto przekroczeń (sumujące w dłuższym okresie): +/- 6%

45 Problemy z notorycznym deficytem
Przekraczającym stale 3 % PKB w Polsce (do 2015 r.) Uwaga: KE zdjęła (2015) z Polski procedurę nadmiernego deficytu- ma być mniejszy niż 3 % w 2015 r. (I rzeczywiście był)

46 Deficyt strukturalny pokazuje wartość deficytu,
która byłaby rejestrowana przy danym nastawieniu w polityce fiskalnej, gdyby produkcja odpowiadała poziomowi pełnego zatrudnienia (bezrobocie na poziomie naturalnym)- gdy wykorzystywane są w pełni wszystkie czynniki wzrostu (głownie przy pełnym zatrudnieniu) i w takim stanie realizowane byłyby dochody i wydatki budżetowe

47 Deficyt w danym roku - po odjęciu kosztów obsługi długu
Deficyt pierwotny Deficyt w danym roku - po odjęciu kosztów obsługi długu

48 Strukturalny deficyt pierwotny
strukturalny bilans pierwotny finansów publicznych, czyli skorygowany o wpływ cyklu koniunkturalnego. Jest to miara teoretyczna, uwzględniająca rzeczywisty bilans pierwotny (deficyt lub nadwyżkę finansów publicznych po odjęciu kosztów obsługi długu), lukę podażową wynikającą z cyklu oraz elastyczność zmian poszczególnych kategorii budżetu na wahania PKB. Zarówno luka podażowa, jak i elastyczność reakcji mogą być szacowane w pewnym przybliżeniu. Nie mniej strukturalny bilans i strukturalny bilans pierwotny są kategoriami coraz powszechniej stosowanymi w raportach międzynarodowych instytucji finansowych oraz w oficjalnych dokumentach Unii Europejskiej.

49 Obecna miara deficytu w UE
Traktat o Stabilności, Koordynacji i Zarządzaniu w Unii Ekonomicznej i Monetarnej, zwany popularnie paktem fiskalnym, który został w Polsce i większości innych krajów Unii ratyfikowany, nakazuje sygnatariuszom prowadzenie polityki zrównoważonego budżetu. Za zrównoważony budżet uważać się będzie taki, w którym roczny wynik strukturalny sektora general government, będzie nie większy niż 0,5 proc. Wyższy deficyt strukturalny – nie większy niż 1 proc. PKB – mogą mieć kraje, gdzie dług publiczny jest znacząco niższy niż 60 proc. i ryzyko związane z długoterminową stabilnością finansów publicznych jest niskie.

50 Co powinien zrobić rząd?
Zwiększyć podatki,zmniejszyć szarą strefę Zwiększyć udział pracujących w gospodarce Ułatwienia dla przedsiębiorców Zacząć bilansować sektor ubezpieczeń emerytalno- rentowych (FUS) Zmniejszać stopniowo deficyt budżetowy i dług publiczny

51 Budzet ,2014 r. DOCHODY : ,9 MLD. WYDATKI: ,6 MLD Deficyt budżetowy: 47,5 mld. Inflacja Średnioroczna :2,4 % Stopa bezrobocia: ,8 %

52

53 Budżet 2017 r. -założenia Dochody Wydatki Deficyt budżetowy PKB wzrost
Inflacja Stopa bezrobocia (wg. polskiej miary) 325,45 mld. 384,8 mld. 59,3 mld. (2,9% PKB) 3,6% 1,3 % 8%

54 Koszty obsługi długu

55 W 2017 r. oprocentowanie 10-letnich obligacji SP ok..3,7%

56 Koszty obsługi długu, koniec 2012 r.,grudzień

57 Rentowność obligacji spada
Obligacje 10-letnie SP maj 2013: 4,35 % 29 maj 2015: 2,95 % Sztucznie niskie stopy procentowe (nieraz ujemne)powodują że ciągle obligacje SP są dla kapitału zagranicznego atrakcyjne Popyt zagranicy jest wygodny dla rządu-ale zwiększa udział długu zagranicznego

58 Ciągle nie rozwiązany problem konstrukcji budżetu zadaniowego
W budżecie zadaniowym wydatki grupowane są wg. celów i zadań – nie wg. podziału resortowego Przykład: wydatki na zdrowie są w kilku budżetach resortów Wydatki na oświatę i szkolnictwo wyższe-też w kilku

59 POLITYKA FISKALNA I MONETARNA
Dwie siostry Współpraca i rywalizacja NARZĘDZIA OBU POLITYK SĄ SPRZECZNE; nie można obu zastosować jednocześnie Trzeba wybrać cel podstawowy

60 wspóldziałanie –czy sprzeczności?
Normalnie obie polityki są przeciwstawne: nie moga iśc w tym samym kierunku

61 Różnica celów i odpowiedzialności
Polityka fiskalna Równowaga budżetowa Krótki horyzont Inflacja : nie przeszkadza a może zwiększyć wpływy budżetowe Najgorsze: przekroczenie (in minus) założeń budżetu Polityka pienięzna Cel: stabilność wartości pieniądza Praktycznie: utrzymanie stopy inflacji na założonym poziomie Wpływ na stopę procentową w krótkim i długim okresie Najgorsze; większa inflacja niż założona

62

63 Polityka fiskalna a polityka pieniężna (monetarna)
Fiskalna „twarda” (+) Monetarna „miękka”(-) Monetarna, twarda” (+), !!!!! === „Miękka” ==!!! fiskalna (-) Fiskalna miękka”(-), twarda” (+)

64 Niebezpieczeństwa kiedy obie polityki idą w jedną stronę
Polityka monetarna „miękka” i fiskalna „miękka”- rośnie inflacja i deficyt budżetowy Np. .inflacja rośnie do 8 % Deficyt budżetowy rośnie z 5 do 8 %..... Wartośc pieniądza spada co dodatkowo nakręca inflację.. Polityka monetarna restrykcyjna (drogi pieniądz) i budżetowa -„zaciskanie pasa” Może wywołać nagłe obniżenie dochodów i popytu -hamuje inwestycje- i wzrost Uwaga: przy polityce wolnych stóp procentowych (jak w Polsce) głowne narzędzia pozostają w polityce fiskalnej

65 Jak Polska wychodziła z bliźniaczego deficytu
Niebezpieczny jest tzw.”bliźniaczy deficyt”-równocześnie deficyt budżetowy i w obrotach zewnętrznych ! Jak Polska wychodziła z bliźniaczego deficytu Fiskalnego (deficyt budżetowy i handlowego Do 2013 r. Polska miała bliżniaczy deficyt Dodatkowo spadek dynamiki PKB (do 2008 r.),rosnący dług i koszty obsługi i deflację ( )

66 Sytuacje podwójnego (bliźniaczego) deficytu (twin deficit)
Deficyt obrotów bieżących (Ex-Imp) < 0 (-) Deficyt fiskalny(Dochody- Wydatki)< 0 (-) Taki podwójny deficyt może być zrównoważony tylko napływem kapitału z zewnątrz (dodatni bilans kapitałowy) W Polsce mamy od końca 2013 r. dodatni bilans obrotów handlowych (+) dzięki spadkowi kursu złotego (ceny w eksporcie były tańsze)

67 Deficyt budżetowy pierwotny(primary balance)
To deficyt budżetowy powstały w danym roku bez uwzględnienia spłat zadłużenia wymagalnego w danym roku Jest to część deficytu bez uwzględnienia płatności odsetkowych Primary balance: government net borrowing or net lending ,excluding interest payments on consolidated government liabilities Źródło:European Central Bank,2004, Annual Report,ECB,Franfurt Glossary

68 Pułapki z deficytem pierwotnym przy deflacji
Założenie: deflacja (stopa inflacji = np.-1,5 %,ceny tańsze) Zobowiązania państwa pozostają nominalnie takie same (np. pensje sfery budżetowej ,emerytury) Ciężar długu dotychczasowego (realny) pozostaje natomiast maleją nominalnie wpływy podatkowe w rezultacie rośnie deficyt i dług!

69 Usuwanie nierównowagi
(G-T) + (I- Op) + (Ex-Im) = 0 G-T : wydatki rządu- dochody (podatki), bilans rządu I-Op : Inwestycje - oszczędności prywatne, bilans sektora prywatnego Ex- Im: export- import, bilans obrotów handlowych Jeśli dwa bilanse są ujemne to trzeci musi być dodatni

70 Wychodzenie z nierównowagi (I)
Mamy dług i bilans fiskalny duży (-) 1.Zmniejszyć deficyt 2.Doprowadzić do nadwyżki budżetu 3.dopiero wtedy dług będzie spłacany Jak? Ciąć wydatki Zwiększyć podatki Wpływy będą większe, deficyt spada Mamy ujemny bilans CA (current account) (-) 1.zwiekszyć eksport 2.zmniejszyć import 3.zwiekszyć konkurencyjność Jak? 1.Zmniejszyć płace (i koszty) 2.Kiedy eksport rośnie to kurs naszej waluty te rośnie

71 Wychodzenie z nierównowagi (2):Skutki
Bezpośrednio: Cięcia w wydatkach i większe podatki dadzą mniejszy deficyt -mniejsze zatrudnienie Mniejszy import Mniejsze inwestycje –spadek popytu i mniejszy PKB Zaostrzenie dyscypliny może dać problemy polityczne dal rządu (dlatego rządy są niechętne) W długiej perspektywie -mniejszy deficyt i dług Przywrócenie równowagi gosp. Wzrost PKB DLA BILANSU OBROTÓW BIEŻĄCYCH: jeśli możliwe do zastosowania dobre w krótkim okresie DLA GOSPODARKI w krótkim okresie: bolesne, przy spadku płac grozi spadek podatków POLITYCZNIE: b. trudne Możliwe jeśli kurs nie jest usztywniony (jak w strefie euro); przy euro tylko możliwe oszczędnosci przez spadek płac

72 Dylemat polityki w 2013 r. Rząd może:
Wybrać ostre zacieśnianie polityki fiskalnej Skutki: stagnacja/spadek PKB Wybrać podwyższenie stopy procentowej co osłabi popyt także na import zmniejszenie wydatków budżetowych i popytu -ale przyniesie wzrost kosztów długu zagranicznego i zmniejszenie wpływów budzetowych Rząd wybrał kompromis: zacieśnienie polityki fiskalnej ale nie na tyle aby doprowadzić do likwidacji deficytu obrotów bieżących Po cichu: rząd przejął obligacje SP w OFE zmniejszając dług-ale zachwiał zaufaniem do systemu emerytalnego i skorzystał z dużej inflacji w r., co zwiększyło sprzedaż i dochody podatkowe

73 Przykład,Polska 2017 Polityka monetarna
w Polsce: cel inflacyjny niski,1,5% Inflacja obecnie b.niska-(do 2 %) niska stopa procentowa zachęca do inwestycji i kredytów NBP ogłasza że przez dłuższy czas zachowa stopę procentową Ale jest korzyść: spadek Kosztów obsługi długu Polityka fiskalna: rozwój gosp.ale nie inflacyjny reformy podatkowe i emerytalne mają zachęcać do oszczędności ,inwestycji i wzrostu Duże transfery dochodowe(np..500+) deficyt budżetowy do 3%

74 Czy Polska była w kryzysie „zieloną wyspą” w kryzysie z 2008r?
(-) (+) PKB spadł z 5-6 % w 2008r do 3 % Wzrósł dług do 54,5 % PKB,jest blisko dozwolonego pułapu 60 % PKB Złoty osłabił się 2 mln.Polaków wyjechało Mamy duży nawis kredytów walutowych Rozmontowaliśmy system emerytalny… Polska weszła do UE w 2004 r. PKB nie spadł poniżej 0 jak w innych krajach UE Wzrósł dochód/na głowę do 65 % w UE Bilans handlu zagranicznego jest dodatni (od 2015 r.) Polityka fiskalna i monetarna w aktywny sposób, mniej lub bardziej udatnie, przeciwdziałała kryzysowi i recesji, stosując narzędzia polityki monetarnej i fiskalnej

75 Kryzys strefy euro I próby rozwiązania…….

76 Monitoring Komisji Europejskiej
Kryteria z Maastricht i Amsterdamu Polska pod obserwacją KE(do 2015 r.) Zwiększenie rygorów polityki fiskalnej obecnie w strefie euro („sześciopak „z 2012 r.) Maks .deficyt (cykliczny): -0,5 % PKB

77 Polityka monetarna a polityka fiskalna w UE
Strefa euro ma wspólną politykę monetarną Ale nie ma wspólnej polityki fiskalnej: - nie ma wspólnego budżetu -Nie ma jednolitych podatków Niemożliwe usuwanie nierównowagi w całej strefie euro przez transfery Są tylko zobowiązania traktatowe –praktycznie bez dyscypliny przestrzegania

78 2 drogi wyjscia z kryzysu: która lepsza
USA, Chiny, W. Brytania QE Sztucznie niska stopa procentowa Bail –outy (budżet finansuje długi) Wzrost indeksów giełdowych -zachęta do wydatków …wyjscie z recesji …ale dług coraz większy, rośnie też „bańka aktywów” ,grozi pęknieciem… UE (ratowanie euro) Niska stopa procentowa (nawet ujemna ) Austerity- oszczędnośc, cięcia wydatków Narzucanie oszczędności w UE przez pakty (obok Traktatu Europejskiego) euro stabilne, aprecjacja ..ale recesja spada wolno,wzrost słaby, i utrzymuje się bezrobocie …..Ale ostatecznie EBC poszedł drogą USA

79 Konsolidacja -przez zmniejszenie wydatków czy zwiększenie dochodów

80 Wychodzenie z zadłużenia: obecnie
1. oszczędzać, ciąć wydatki, zwiększać podatki KOSZT : mały wzrost lub stagnacja PKB Cel PODSTAWOWY: zmniejszyć dług publiczny ZASTOSOWANIE: UE Ale ostatecznie UE poszła drogą USA Stymulować wzrost by zwiększyć wpływy z podatków Popierać inwestycje i zatrudnienie CEL PODSTAWOWY: wzrost, walka z bezrobociem KOSZT: dopuszczalna większa inflacja ZASTOSOWANIE: USA