Konstytucja kwietniowa

Prezentacja na temat: "Konstytucja kwietniowa"— Zapis prezentacji:

1 Konstytucja kwietniowa
Ustawa zasadnicza Rzeczypospolitej Polskiej z okresu międzywojennego podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego 23 kwietnia 1935 roku. Weszła w życie następnego dnia.

2 Postanowienia konstytucji kwietniowej
Utrwalała system rządów dyktatorskich. Podporządkowywała wszystkie systemy władzy prezydentowi – rząd, sądy, wojsko. Prezydent otrzymał prawo wydawania dekretów z mocą ustawy i składania prawa veta przeciw ustawom sejmowym. Podczas wojny prezydent mógł przekazć władzę wyznaczonemu przez siebie następcy. Ograniczała uprawnienia sejmu.

3 Zmieniała system polityczny z parlamentarnego na prezydencki.
Poszerzała władzę prezydenta: możliwość rozwiązania parlamentu i wydawanie dekretów. Likwidowała odpowiedzialność głowy państwa. Prawa i wolności obywatelskie stały sie fikcją.

4 Geneza konstytucji Nowela sierpniowa i wynikająca z niej ustawa o pełnomocnictwach dla rządu ograniczały uprawnienia parlamentu. Zmianę konstytucji zwolennicy marszałka Piłsudskiego planowali już od zamachu majowego w roku Przed wyborami roku powstało ugrupowanie skupiające zwolenników sanacji Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. W wyniku wyborów w marcu 1928 roku żadne z ugrupowań nie uzyskało wystarczającej liczby głosów dla przegłosowania własnej wersji rewizji konstytucji. Pomimo tego przyjęto wniosek sanacji w sprawie przystąpienia do prac nad zmianą konstytucji, wniesiony 31 października 1928 r.

5 Walery Sławek Działacz niepodległościowy, członek PPS, żołnierz, i polityk obozu sanacyjnego. Trzykrotny premier II RP. Marszałek Sejmu. Wierny oficer Józefa Piłsudskiego. Będąc członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego PPS, organizował szkoły bojowe PPS we Włocławku i w Zagłębiu Dąbrowskim, jednocześnie brał udział w akcjach skierowanych przeciwko carskim urzędnikom. Współorganizował też akcje ekspropriacyjne,które miały na celu zbieranie pieniędzy na działalność PPS. W trakcie pobytu w Paryżu zdobył listę carskich agentów działających w PPS, dzięki czemu częściowo udało się przefiltrować krajowe środowiska PPS. Targnął się na swoje życie 2 kwietnia 1939 roku o 20:45, dokładnie w godzinie śmierci Józefa Piłsudskiego

6 Projekt BBWR Projekt konstytucji BBWR liczył 70 artykułów.
Zrywał z trójpodziałem władzy, stawiając na zdecydowane wzmocnienie roli prezydenta, którego okres panowania miał wynosić 7 lat. Ponadto miał on być wybierany spośród dwóch kandydatów: jednego zgłoszonego przez poprzedniego prezydenta, a drugiego zgłoszonego przez Zgromadzenie Narodowe. Według projektu BBWR-u prezdynet miałby szereg przywielejów, nie wymagających kontrasygnaty premiera. Byłyby niezależne od parlamentu powoływanie premiera, możliwość rozwiązywania obu izb, inicjatywa ustawodawcza i weto zawieszające. W przypadku udzielenia rządowi wotum nieufności, prezydent mógłby zdymisjonować rząd lub rozwiązać parlament. Rząd ponosiłby jednak odpowiedzialność polityczną przede wszystkim przed prezydentem,

7 Dodatkowo sanacja chciała podwyższenia cenzusu wieku w wyborach parlamentarnych. Prawo czynne – 24 lata, prawo bierne – 30 lat. Planowano również zwiększenie znaczenia Senatu, poprzez powiększenie liczby senatorów do 150, w 1/3 nominowanych przez prezydenta. Prezydium BBWR z wizytą u marszałka Senatu Juliana Szymańskiego w 1929 r.

8 Projekt lewicy sejmowej PPS, PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwo Chłopskie
W swoim projekcie chcieli przede wszystkim likwidacji Senatu i wprowadzenie wyborów powszechnych na prezydenta. Opowiadali się także za prawem inicjatywy ustawodawczej dla obywateli, przyznaniem autonomii terytorialnej mniejszościom narodowym zamieszkującym Polskę. Chcieli oddzielenia państwa od Kościoła. Oba projekty przekazano Komisji Konstytucyjnej.

9 Gwałtownemu pogorszeniu ulegają stosunki na linii rząd – opozycja
Gwałtownemu pogorszeniu ulegają stosunki na linii rząd – opozycja. Na miejsce Kazimierza Bartla, szefem rządu zostaje Kazimierz Świtalski. W odpowiedzi na to powstaje blok Centrolew. Kurs rządzących ulega złagodzeniu i premierem ponownie zostaje Bartel, zajmujący ugodowe stanowisko. Komisja Konstytucyjna rozpoczyna prace nad zgłoszonymi projektami. Przewodził jej profesor Wacław Makowski (związany z sanacją), a później Kazimierz Czapiński (poseł socjalistyczny). W czasie jej pracy zgłoszono jeszcze dwa projekty. Podpisanie konstytucji kwietniowej 23 kwietnia 1935 przez prezydenta Ignacego Mościckiego.

10 Centrolew PSL „Wyzwolenie”, PSL „Piast”, Narodowa Partia Robotnicza, PPS, Stronnictwo Chłopskie i Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji. Sojusz partii centrowych i lewicowych zawiązany w 1929 w celu zwalczania systemu rządów sanacji obozu Józefa Piłsudskiego. W wyniku łamania przez obóz sanacyjny zasad obowiązujących w państwie demokratycznym, ugrupowania opozycyjne wywodzące się z kręgów lewicowych i centrowych postanowiły się zjednoczyć. Dążyli oni do obalenia rządów autorytarnych i przywrócenia w Polsce rządów parlamentarnych. W czerwcu 1930 koalicja Centrolewu na Kongresie Obrony Prawa i Wolności Ludu w Krakowie, proklamowała walkę o usunięcie dyktatury Józefa Piłsudskiego, aż do zwycięstwa oraz chciała powołania „rządu zaufania” Sejmu i społeczeństwa.

11 Kazimierz Bartel Premier profesor Kazimierz Bartel mógł zdradzić Polskę za cenę własnego bezpieczeństwa. Postąpił jednak inaczej. Za ten akt męstwa musiał zapłacić najwyższą cenę. Polski matematyk, polityk, rektor Uniwersytetu Lwowskiego. Był pięciokrotnym premierem II RP. Podczas I wojny światowej został wcielony do armii austro-węgierskiej. Brał udział w walkach polsko-ukraińskich jako dowódca I Batalionu Kolejowego i komendant obrony lwowskiego Dworca Głównego. W maju 1919 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia majora, z zaliczeniem do I Rezerwy armii. Po ataku Niemiec na ZSRR odmówił kolaboracji z niemieckimi nazistami, za co został przez nich zabity podczas mordu dokonanego na profesorach lwowskich.

12 Wacław Makowski Sprawdził się jako człowiek, który przeforsował w Sejmie nowelę sierpniową, jako dobry mówca, wytrawny polemista i, co najważniejsze, człowiek, który postulatom obozu rządzącego potrafił nadać szerszy wymiar intelektualny. Profesor, minister sprawiedliwości, marszałek Sejmu. Pomajowa retoryka opierała się na dwóch filarach: uwielbienia Piłsudskiego i idei solidaryzmu narodowo-społecznego. Głównym budowniczym tego drugiego filaru był właśnie Makowski. Został wybrany do Sejmu z listy BBWR w okręgu poleskim. Uzyskał reelekcję w okręgu warszawskim. Był wicemarszałkiem Sejmui wicemarszałkiem Senatu. Od 28 listopada 1938 do wybuchu II wojny światowej pełnił urząd marszałka Sejmu z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego.

13 Kazmierz Świtalski W dziedzinie machinacji politycznych osiągnął mistrzostwo. Często w cieniu i w drugim szeregu, ale zawsze blisko Komendanta, był jedną z najważniejszych postaci sanacji i ważnym współautorem jej politycznych sukcesów. Polski polityk, nauczyciel, legionista, współpracownik Józefa Piłsudskiego, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, premier II Rzeczypospolitej, senator, marszałek Sejmu, więziony przez władze PRL, major piechoty rezerwy Wojska Polskiego. We wrześniu 1939 roku zgłosił się do wojska i choć nie otrzymał przydziału i nie walczył, Niemcy aresztowali go. Po powrocie nawiązał kontalkt z konspiracją piłsudczykowską - Stronnictwem Niezawisłości Narodowej. Nie prowadził jednak aktywnej działalności konspiracyjnej.

14 Kazimierz Czapiński Nie tylko zachęcał do tego, żeby dużo czytać, ale sam w życiu codziennym był personifikacją pasji czytania, wiecznego nienasycenia czytaniem, palącej ciekawości, wymagającej natychmiastowego zapoznania się ze wszystkim, co zostało wydrukowane. Jeden z czołowych działaczy PPS z okresu przedwojennego. W 1919 został radnym w Krakowie. W wyborach parlamentarnych w 1919 wybrany został na posła z listy nr 5. Był również sekretarzem Związku Polskich Posłów Socjalistycznych. W Sejmie I kadencji pracował w komisji konstytucyjnej. We wrześniu 1939 opuścił Warszawę i powrócił po kapitulacji. Był przeciwny organizowaniu konspiracji uważając, że wojna skończy się niebawem wskutek zwycięstwa armii francuskiej.Odznaczony Krzyżem Grunwaldu II klasy.

15 Projekt PSL Piast, PSChD i NPR
Projekt przedłożony przez PSL Piast, Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji i Narodową Partię Robotniczą zawierał maksymalne sprecyzowanie zadań parlamentu. Miało to na celu zapobieżenie wykorzystywaniu precedensów konstytucyjnych. PSL Piast i chadecja postulowały również zwiększenie liczby senatorów do Przewidywano wyłanianie senatorów w 2/3 w drodze wyborów powszechnych, a w 1/3 desygnowani przez organy samorządu terytorialnego. Ugrupowania powyższe chciały także przedłużenia kadencji Senatu o 2 lata. Aktywiści PSL „Piast” w Widoczni między innymi: Wincenty Witos, Władysław Kiernik, Wiktor Kulerski i Jan Dębski

16 Wniosek Klubu Narodowego
Klub Narodowy był zespołem parlamentarzystów endeckich ze Stronnictwa Narodowego. Jego projekt ustawy zasadniczej zakładał wybór prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe. Zgodnie z projektem, parlament miał zmienić nazwę na Sejm – który miał składać się z Izby Poselskiej i Senatu. Obie izby byłyby zrównane w uprawnieniach i obowiązkach. Zmiany w prawie wyborczym: oprócz podniesienia cenzusu wieku, wprowadzenie głosowania kurialnego 1/2 posłów wyłanianych w wyborach powszechnych, 1/4 – wybory przeprowadzane pośród osób z wykształceniem co najmniej średnim, 1/4 – wybory pośród zrzeszeń gospodarczych: izb rolniczych, handlowych itd. Postulowano także zwiększenie kadencji Senatu do 9 lat i „zmniejszenie wpływu mniejszości narodowych w państwie”.

17 Przez pierwsze miesiące trwała dyskusja w Komisji Konstytucyjnej nad zgłoszonymi projektami. Pojawia się groźba przedterminowego rozwiązania parlamentu i zamachu stanu. W odpowiedzi na to ugrupowania opozycyjne skupione w Centrolewie zwołują na w czerwcu w Krakowie Kongres Obrony Prawa i Wolności Ludu. Wobec tego w sierpniu premierem zostaje Józef Piłsudski. Na jego wniosek prezydent Ignacy Mościcki rozwiązuje parlament, a czołowi przywódcy Centrolewu zostają osadzeni w twierdzy brzeskiej. W listopadzie odbyły się przedterminowe wybory do parlamentu – wybory brzeskie. Sanacja uzyskała w nich 56% mandatów w Sejmie, co stanowiło większość bezwzględną, ale niewystarczającą dla przeprowadzenia zmiany konstytucji – wymagane były 2/3. W senacie natomiast zdobyła aż 69% miejsc. Marszałkiem Sejmu został Kazimierz Świtalski, a marszałkiem senatu – Władysław Raczkiewicz (obaj z sanacji).

18 W lutym sanacja zgłosiła nowy projekt, niebędący już tylko poprawkami do konstytucji marcowej. Przegłosowano jego przekazanie pod prace w Komisji Konstytucyjnej. Tam na 30 członków, 18 było członkami BBWR. Na znak sprzeciwu względem takich proporcji, członkowie opozycyjni odmówili pracy – Komisja obradowała tylko w składzie sanacyjnym. 17 marca 1931 roku Komisja rozpoczęła swoje prace – projekt przedstawił Stanisław Car, znany z wykorzystywania precedensów konstytucyjnych dla naginania przepisów konstytucji marcowej i przeprowadzania czystek w resorcie sprawiedliwości. Nad formą nowej ustawy zasadniczej pracowało także „Zgromadzenie Lokatorów”. Faktycznymi autorami tez konstytucyjnych byli: Stanisław Car, Bohdan Podoski i Walery Sławek. 6 sierpnia 1933 roku, na Zjeździe Legionistów, Walery Sławek przedstawił założenia nowej konstytucji.

19 aklasowa praca dla państwa,
solidaryzm społeczny – państwo dobrem wszystkich jego obywateli, konieczne utworzenie jednak elity obywateli – zespołu osób, które ze względu na unikatowe umiejętności i zasługi w przeszłości, mają zwiększony wpływ na życie polityczne państwa. Prace nad projektem zakończono jesienią 1933 roku, następnie został on zaakceptowany na połączonym zebraniu senatorów i posłów należących do BBWR. Tuż przed otwarciem nowej sesji Sejmu Sławek polecił Carowi przygotowanie tzw. „tez konstytucyjnych”, będących odbiciem tekstu projektu nowej konstytucji. Miały one zostać stworzone w celu przedstawienia ich niższej izbie parlamentu do konsultacji. Innym torem toczyły się natomiast dalsze prace nad projektem, o których wiedziała tylko wąska grupa członków sanacji.

20 Po wyborach brzeskich

21 Tezy konstytucyjne W grudniu tezy konstytucyjne przedstawiono Komisji Konstytucyjnej. W styczniu pojawiło się sprawozdanie z toku prac nad wnioskiem BBWR. Nikt nie wiedział, iż sprawozdanie to było tak naprawdę projektem nowej konstytucji. Kiedy Stanisław Car wystąpił z referatem na temat nowej ustawy zasadniczej, opozycja opuściła salę obrad na znak protestu. Posłowie antysanacyjni twierdzili, iż wybory były sfałszowane. Wówczas Car, po naradzie z marszałkiem Sejmu, zadecydował iż należy skorzystać z nieobecności opozycji i przegłosować projekt konstytucji w trybie nagłym, tak jak zwykłą ustawę. Marszałek Świtalski postanowił zachować pozory i wezwać na salę posła opozycyjnego Mieczysława Niedziałkowskiego, informując go o nadchodzącym głosowaniu nad ważną ustawą.

22 Car zgłosił tymczasem wniosek o uznanie tez konstytucyjnych za projekt konstytucji i zmianę tytułu na Ustawę konstytucyjną. Spotkało się to z oporem Stanisława Strońskiego, który zwrócił uwagę na to, iż zgodnie z prawem wniosek taki należy zgłosić minimum 15 dni przed planowanym głosowaniem. Jednak posłowie BBWR-u przegłosowali skrócenie procedury, a zaraz potem zadecydowali o przyjęciu pod głosowanie projektu w drugim i zaraz potem w trzecim czytaniu. Przyjęcie zostało przegłosowane i w szeregach sanacyjnych zapanowała radość. Odśpiewano między innymi Pierwszą Brygadę.

23 Prace w senacie Kilka dni później Świtalski i Sławek spotkali się z Piłsudskim, aby zreferować mu postępy w pracach konstytucyjnych. Marszałek nie był zachwycony sposobem przegłosowania projektu, skrytykował też pomysł Sławka na utworzenie tzw. „Legionu Zasłużonych”, złożonego m.in. z kawalerów Virtuti Militari i Krzyża Niepodległości. Piłsudski polecił zwolnienie prac. Pod koniec marca projekt przyjęty przez Sejm znalazł się w Senacie. Senacka Komisja Konstytucyjna zakończyła swe prace 11 stycznia 1935 roku. 16 stycznia odbyła się nad projektem debata w Senacie, Poprawki Senatu zgrupowano w 60 punktów.

24 Zmiany redakcyjne w rozdziale dotyczącym uprawnień prezydenta,
Usunięcie proporcjonalności w wyborach do Sejmu, Zrównanie długości kadencji obu izb parlamentu, Przerzucenie z konstytucji do ordynacji wyborczej kwestii wyboru składu Senatu przez „Legion Zasłużonych”, ich liczby oraz sposobu powoływania, Znaczne zmiany dotyczące sądownictwa. Poprawki Senatu zostały zaakceptowane przez sejmową Komisję Konstytucyjną i 23 marca 1935 roku sprawa stanęła na porządku obrad niższej izby parlamentu.

25 23 kwietnia 1935 roku konstytucja została podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego i przez członków rządu. Dzień później, wraz z ogłoszeniem w „Dzienniku Ustaw”, konstytucja kwietniowa weszła w życie.

26 Rozdział I – „Rzeczpospolita Polska” Rozdział II – „Prezydent” Rozdział III – „Rząd” Rozdział IV – „Sejm” Rozdział V – „Senat” Rozdział VI – „Ustawodawstwo” Rozdział VII– „Budżet” Rozdział VIII – „Siły zbrojne” Rozdział IX – „Wymiar sprawiedliwości” Rozdział X – „Administracja państwowa” Rozdział XI – „Kontrola państwowa” Rozdział XII – „Stan zagrożenia państwa” Rozdział XIII – „Zmiana konstytucji” Rozdział XIV – „Postanowienia końcowe”

27 Rzeczpospolita Polska
Opisywał główne założenia ideowo-organizacyjne, na których opierała się konstrukcja życia państwowego. Zmiana podmiotu władzy w państwie – nie był to już naród: „Państwo polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli”. Duża uwaga poświęcona pozycji ustrojowej prezydenta, na którym „spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historii za losy Państwa”. Naczelne obowiązki prezydenta to: troska o dobro kraju, gotowość obronna i reprezentowanie Polski względem narodów świata. Pod jego zwierzchnictwem pozostają: rząd, Sejm, Senat, Siły Zbrojne, sądy i kontrola państwowa. Możliwość ograniczenia praw politycznych jednostek lub grup. Jednak dalej zakazywała dyskryminacji politycznej i społecznej ze względu na pochodzenie, wyznanie, płeć i narodowość

28 Prezydent Prezydent otrzymał władzę zwierzchnią względem parlamentu i rządu – jednolitą i niepodzielną. Mógł mianować premiera i ministrów, zwoływać i rozwiązywać Sejm i Senat, wyznaczać terminy ich sesji, powoływać 1/3 senatorów. Posiadał także prawo wskazania następcy na czas wojny, kandydata na prezydenta, mianowania lub odwołania Naczelnego Wodza. Dysponował prawem łaski, wydawania dekretów w czasie wojny, zarządzenia powszechnego głosowania. Za kontrasygnatą odpowiednich organów prezydent mógł wydawać dekrety o stanie wojny lub pokoju, mianować ministrów, wstrzymywać ustawy (weto zawieszające) oraz powoływać Sejm i Senat w zmniejszonym składzie. Pełnił funkcję reprezentacyjną w stosunkach międzynarodowych i posiadał zwierzchność nad siłami zbrojnymi. Ponadto miał przywilej nieodpowiedzialności za wydane przez niego akty urzędowe. Dodatkowo za czyny niezwiązane ze sprawowaniem władzy nie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności w czasie pełnienia urzędu.

29 Organem wybierającym prezydenta RP było Zgromadzenie Elektorów, w skład którego wchodzili:
5 wirylistów (mężowie zaufania): Marszałek Senatu – przewodniczący Marszałek Sejmu – zastępca przewodniczącego Prezes Rady Ministrów (premier), Pierwszy prezes Sądu Najwyższego, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, 75 elektorów wybranych spośród obywateli najgodniejszych w 2/3 przez Sejm i w 1/3 przez Senat Kadencja wynosiła 7 lat. Brak jakichkolwiek przepisów na temat tego, czy dana osoba może dostąpić reelekcji.

30 Przysięga prezydencka
Świadom odpowiedzialności wobec Boga i historii za losy Państwa, przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu, w Trójcy Świętej Jedynemu, na urzędzie Prezydenta Rzeczypospolitej: praw zwierzchnich Państwa bronić, jego godności strzec, ustawę konstytucyjną stosować, względem wszystkich obywateli równą kierować się sprawiedliwością, zło i niebezpieczeństwo od Państwa odwracać, a troskę o jego dobro za naczelny poczytywać sobie obowiązek. Tak mi dopomóż Bóg i Święta Syna Jego Męka. Amen.

31 Rząd Rząd (mianowany przez prezydenta) posiadał tak zwane domniemanie kompetencji, czyli kierował sprawami niezastrzeżonymi dla innych organów władzy. Konstytucja przewidywała wzmocnienie pozycji premiera, który miał reprezentować rząd na zewnątrz, kierować jego pracami i ustalać ogólne zasady polityki państwowej. Organizacja rządu określona była przez dekret prezydencki, pod którym wymagany podpis premiera i niektórych ministrów. Rząd odpowiedzialny politycznie przed prezydentem, który mógł odwołać rząd w dowolnym momencie. W przypadku wotum nieufności wobec rządu udzielonego przez obie izby, prezydent mógł albo odwołać rząd, albo też rozwiązać parlament. W tym drugim przypadku rząd pełnił dalej swe obowiązki.

32 Sejm Rozdział tak został zredagowany, aby jak najmocniej ograniczyć uprawnienia Sejmu. Do kompetencji izby należało: funkcja ustawodawcza, kontrola nad działalnością rządu: możliwość wystosowania żądania ustąpienia gabinetu lub ministra, możność pociągnięcia ich do odpowiedzialności konstytucyjnej, składanie interpelacji, zatwierdzanie corocznych rachunków państwowych, udzielanie rządowi absolutorium, udział w kontroli nad długami państwa, ustalanie budżetu oraz nakładanie podatków na obywateli. Nastąpiło drastyczne ograniczenie immunitetu parlamentarnego – posłowie „korzystają tylko z takich rękojmi nietykalności, jakich wymaga ich uczestnictwo w pracach Sejmu”. Nowa ordynacja wyborcza zmniejszała liczbę posłów do 208, wybieranych po dwu w 104 okręgach wyborczych.

33 Senat Konstytucja przyznała nowe uprawnienia Senatowi – udział (jednak bez prawa do zapoczątkowania) w uchwalaniu wotum nieufności rządowi lub ministrowi, uchylanie zarządzeń wprowadzających stan wyjątkowy. Konstytucja nie regulowała kwestii praw wyborczych w wyborach do Senatu, pozostawiając te kwestie do rozstrzygnięcia w ordynacji wyborczej. Nowa ordynacja wyborcza zmniejszała liczbę senatorów ze 111 do 96. Bierne prawo wyborcze otrzymali obywatele, którzy ukończyli 40 lat; prawo wybierania do Senatu natomiast przysługiwało z tytułu zasługi osobistej, z tytułu wykształcenia bądź z tytułu zaufania obywateli, a obwarowane było dodatkowo przez cenzus wieku (ukończenie 30 lat). Kadencja Senatu – 5 lat.

34 Ustawodawstwo Konstytucja kwietniowa ograniczała uprawnienia obu izb parlamentu w dziedzinie ustawodawstwa, między innymi: przez wprowadzenie dekretów prezydenta o mocy ustawy: dotyczące organizacji rządu, dekrety w trybie pełnomocnictw (z wyjątkiem zmiany konstytucji), dekrety wydawane w czasie, gdy Sejm był rozwiązany. Ponadto przepis: „Uchwałę Senatu, odrzucającą projekt lub wprowadzającą w nim zmiany uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej większością 3/5 głosów.” Dodatkowo weto zawieszające prezydenta.

35 Budżet Utrzymano postanowienia noweli sierpniowej, z tym, że terminy zostały skrócone do 4 miesięcy. Art. 4 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. otrzymuje brzmienie następujące: Ustawa państwowa ustala corocznie budżet Państwa na następny rok budżetowy.

36 Siły zbrojne Sytuacja uregulowana została zgodnie z postulatami Piłsudskiego. Prezydent wydawał dekrety o organizacji dowództwa sił wojskowych i decydował o użyciu wojska do obrony kraju. Prezydent mógł jednak wyznaczyć Naczelnego Wodza, który w takim przypadku przejmował te uprawnienia.

37 Wymiar sprawiedliwości
Władzę sądowniczą sprawować miały niezawisłe sądy, złożone z nieusuwalnych sędziów, których mianował prezydent. Prawa obywatelskie powtórzono za konstytucją marcową. Określono pozycji ustrojowej Trybunału Stanu, który orzekał w sprawach ministrów, senatorów, posłów, których mógł pociągać do odpowiedzialności konstytucyjnej. Skład Trybunału powoływany był przez prezydenta spośród sędziów przedstawianych mu na te pozycje przez Sejm i Senat.

38 Administracja państwowa
Określenie struktury samorządu terytorialnego – trójszczeblowość: poziom wojewódzki, powiatowy, gminny oraz dzielnice.

39 Kontrola państwowa Najwyższa Izba Kontroli została podporządkowana prezydentowi, który mianował jej prezesa, a na jego wniosek i z jego kontrasygnatą także pozostałych członków kolegium NIK-u.

40 Stan zagrożenia państwa
Nastąpiło rozróżnienie stanu wyjątkowego od stanu wojennego. W czasie tego drugiego prezydent mógł wydawać dekrety, których przedmiotem mogły być wszystkie dziedziny z wyjątkiem zmiany konstytucji.

41 Zmiana konstytucji Zmiana konstytucji mogła być dokonywana z inicjatywy: Prezydenta – wymagana wówczas większość zwykła w obu izbach parlamentu, Rządu lub 1/4 ustawowej liczby posłów – wymagana wówczas większość ustawowej liczby posłów i senatorów. Prezydent mógł zastosować weto zawieszające o wyjątkowo długim okresie, ponowne rozpatrzenie wniosku musiało nastąpić dopiero w następnej kadencji parlamentu.

42 Postanowienia końcowe
Konstytucja wchodziła w życie w dniu jej ogłoszenia.

43 Konstytucje w Polsce t1

44 Bibliografia

45 Dziękuję za uwagę! Wiktoria Bryszkowska
Konstytucja kwietniowa wysuwała państwo na plan pierwszy, ale traktowane jako struktura organizująca życie społeczne i gwarantująca prawa jednostki. Obywatel miał zapewnioną równość wobec prawa, możliwość rozwoju wartości osobistych oraz wolność sumienia, słowa i zrzeszeń, ograniczone jednak przez dobro powszechne, ponieważ żadne działanie nie może stanąć w sprzeczności z celami państwa, wyrażonymi w jego prawach. W razie oporu państwo stosuje środki przymusu. Wojskowi, należący do zmobilizowanej części wojska lub marynarki wojennej nie mogli brać udziału w wyborach powszechnych. Dziękuję za uwagę! Wiktoria Bryszkowska