„Prawa Ceteris Paribus i socjo-ekonomiczne mechanizmy” Przygotowali: Radosław Kotkowski, Adam Pietrzak Nancy Cartwright

Ceteris paribus - definicja „wszystko inne takie samo” (łac.) To świadome odrzucenie, w celu uproszczenia rozumowania, możliwości zajścia pewnych wydarzeń lub warunków, mogących zaburzyć związek między przesłanką a wnioskiem.

Prawa fizyczne a ekonomiczne  Prawa ekonomiczne zwykle są obarczone założeniem ceteris paribus.  Prawa fizyczne są uniwersalne i bezwarunkowe.

Problem ceteris paribus?  „Warunkowość” w formułowanych prawach utrudnia rozróżnianie regularności wynikającej z natury badanego zjawiska od przypadkowej powtarzalności opartej o rachunek prawdopodobieństwa.

Regularność wg empirystów  Fakty, na które powołujemy się w formułowanych prawach, powinny być mierzalne i obserwowalne.  Tylko równania i rozkłady prawdopodobieństwa mierzalnych wielkości mogą tworzyć paradygmaty praw natury.

Ceteris paribus a prawa natury  W ekonomii większość badanych wielkości ma charakter jakościowy, trudno je mierzyć i obserwować. Uniemożliwia to wyłonienie konkretnych cech warunkujących prawo.

Cel nauki  Badanie „natury rzeczy”, czyli poznawanie cech i właściwości obiektów oraz okoliczności, w jakich te obiekty zachowują się przewidywalnie.  Trwałe powiązania pomiędzy wielkościami są wtórne. To konsekwencja powtarzalnych interakcji czynników o stałym charakterze (nazywanych mechanizmami), angażowanych we „właściwy sposób” i „we właściwym otoczeniu”.

Podstawa teorii ekonomicznych  Informacja o charakterystycznych zachowaniach komponentów oraz wiedza jak wykorzystać je łącznie.

Problem regularności w naukach ekonomicznych  Regularność jest rzadka.  Ekonomia to mieszanka wielu czynników o różnych zachowaniach w różnych środowiskach.  Brak stałości i powtarzalności. Dlatego ekonomia nie może być nauką indukcyjną.

Problem regularności w naukach ekonomicznych  Krótkotrwałość stabilnych układów nie pozwala na badanie regularności oddziaływań poszczególnych komponentów między sobą. Nawet gdyby udało się wychwycić jakąś pozorną zależność, to jej użyteczność okazałaby się niewielka. Przykład takiej zależności: pedał gazu --> prędkość samochodu. Zauważamy interakcję, ale nic nam to nie mówi o budowie samochodu i silnika.

Przykład mnożnika kreacji pieniądza  M=(1+cu/re+cu)*H  Zbyt łatwo przyjąć za regułę zjawisko opisane wzorem. Nie zawsze musi ono być powtarzalne, a tym samym wynik całego mechanizmu uzależniony jest od okoliczności.  Wzór raczej opisuje socjo-ekonomiczny mechanizm, który w wykazuje pewną powtarzalność w określonych warunkach.

Przykład mnożnika kreacji pieniądza  Ukryty warunek ceteris paribus. Naznacza cały model opisany wzorem i gwarantuje powtarzalne zmiany zasobów pieniądza.

Co by było gdyby... Zwolennicy Teorii Regularności analizują także przypuszczalne następstwa prawdopodobnych sytuacji.Jakie regularne zależności występowałyby w sytuacjach innych od zaobserwowanych?

Co by było gdyby... Dwa podejścia, pozwalające dedukować o świecie rzeczywistym na podstawie przypuszczalnych zależności:  Przyjęcie prawdopodobnego świata za rzeczywisty.  Macierz zdarzeń i przypisane im odpowiednie prawdopodobieństwa.

David Hume ( ) Szkocki filozof i historyk. IMPRESJA IDEA ZŁOŻONA IDEA Krytyka pojęcia substancji.

Socjo-ekonomiczny mechanizm. Def. Zespół czynników w uproszczonym, odizolowanym modelu, których wspólne działanie pozwala na stwierdzenie regularnie powtarzających się zależności. Mechanizm wskazuje na warunki konieczne dla osiągnięcia danej regularnej zależności.  Składniki  Sposób łączenia  reguły

Socjo-ekonomiczny mechanizm i Ceteris Paribus. Socjo-ekonomiczne mechanizmy pozwalają stwierdzić regularnie powtarzających się zależności. W tym celu warunki początkowe muszą być każdorazowo identyczne. Ceteris Paribus opisuje strukturę mechanizmu, niezbędną i wystarczającą dla wystąpienia danej reguły. Pozwala wykluczyć zewnętrzne czynniki zaburzające działanie „maszyny”.

Socjo-ekonomiczny mechanizm. Przykład (Olivier Hart i John Moore:”Theory of Debt Based on the Inalienability of Human Capital”). Odizolowany układ na rynku długu:  2 graczy : dłużnik i wierzyciel  Racjonalna maksymalizacja zysków  Te same stopy dyskonta  Brak niepewności  Doskonałe wyliczenia Zaobserwowana prawidłowość : Każdy projekt ze stopą zwrotu na kapitale wyższą od kosztów alternatywnych, który nie wymaga nakładów początkowych, zostanie zrealizowany.

Socjo-ekonomiczny mechanizm. Przykład (Olivier Hart i John Moore:”Theory of Debt Based on the Inalienability of Human Capital”). Warunki początkowe ustawione tak, by wyprowadzić regularność i uzyskać stan równowagi. Zakładając stałość wszystkich czynników mechanizmu i brak zewnętrznych elementów zaburzających reguły gry, obserwujemy zasadę R. R jest spełnione tylko Ceteris Paribus (jeśli warunki określone w modelu będą takie same przy każdej grze, wówczas wszystkie opłacalne przedsięwzięcia będą realizowane).

Każda reguła ma swój mechanizm. Każda reguła wymaga odpowiednich założeń i warunków. Nie istnieje reguła bez generującego jej socjo-ekonomicznego mechanizmu.

Eliminacja Ceteris Paribus? Teoria reguł dąży do eliminacji klauzul Ceteris Paribus, dodając kolejne ograniczenia(czynniki), które warunkują prawdziwość zależności. Takie podejście oddala badacza od istoty zależności na rzecz dodatkowych czynników strukturalnych.

Skala ogólności reguł. Na podstawie zachowanie poszczególnych elementów mechanizmu nie możemy wnioskować na temat ich wspólnego działania

Skala ogólności reguł. Poprzez modele można zrozumieć różne aspekty ekonomii i skompletować wiedzę, uzyskując pełniejszy obraz rzeczywistości. Racjonalne zachowanie uczestników rynku pozwala na konkluzje o makroekonomicznych regułach. Użyteczność : Indywidualna Społeczna

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ.