Zagrożenia związane z wysokim poziomem zanieczyszczenia powietrza i korzyści z redukcji niskiej emisji Michał Wolny Towarzystwo dla Natury i Człowieka 29.01.2016

Zagrożenia dla człowieka wynikające z niskiej emisji - niska świadomość niskiej emisji - skutki po wielu latach

Skutki społeczne - zmiana przyzwyczajeń - migracje klimatyczne - obniżenie poziomu życia, wyższe koszty

Skutki przyrodnicze - kwaśne deszcze -opady o kwaśnym pH - zanieczyszczenie ekosystemów, wody, powietrza, - efekt smogu – brak wiatru +wilgotność - efekt cieplarniany - pogorszenie się stanu lasów i deforestacja - znikanie gatunków roślin i zwierząt - obniżenie jakości żywności - mutacje organizmów - wyjałowienie gleby - inwazje owadów

Skutki zdrowotne - choroby krążenia - choroby układu oddechowego - nowotwory, m.in. rak płuc - zawał serca - astma - zapalenie oskrzeli - powikłania ciąży - bezpłodność - obniżona odporność u dzieci -POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc -niskie IQ - gruźlica - migreny - anemie - inne

Źródła emisji z gospodarstw domowych

Stężenie zanieczyszczenia powietrza w Polsce (Kraków, Nowy Sącz, Gliwice, Zabrze, Sosnowiec, Katowice)

Polska ma 3. miejsce na świecie (2 Polska ma 3. miejsce na świecie (2. w Europie, po Bułgarii) w poziomie zanieczyszczenia powietrza → efekt energetyki opartej na węglu (wg Europejskiej Agencji Środowiska) - wadliwe technologie spalania (stare kotły, niedrożne kominy) - brak skutecznych instalacji oczyszczających - spalanie niskiej jakości węgla - wzrost liczby nieekologicznych aut

Sposoby kontroli poziomu zanieczyszczenia powietrza - kontrola technologiczna - kontrola społeczna - zaangażowanie instytucji - konsekwencja w działaniu

Metody ograniczania poziomu zanieczyszczeń powietrza - prawne - systemowe - finansowe - technologiczne

Prawne - porozumienia międzynarodowe (m. in Prawne - porozumienia międzynarodowe (m.in.. Protokół z Kioto, ale bez USA i Chin) - Konwencja o Zanieczyszczaniu Powietrza -Konwencja ONZ ws. zmian klimatu - Konwencja Wiedeńska (ochrona warstwy ozonowej) i Sztokholmska Polska: - Prawo ochrony środowiska - ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych - ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku - programy ochrony powietrza Dyrektywy Parlamentu i Rady Europejskiej

Systemowe i technologiczne - ograniczenie wydobycia paliw kopalnych - zmniejszenie poziomu spalania węgla - zwiększenie udziału źródeł odnawialnych - konsekwentne usuwanie aut z centrum miasta - stworzenie mapy niskiej emisji - wspieranie postaw pro-ekologicznych - montaż urządzeń odpylających - inwestowanie w edukację - termomodernizacja budynków - wprowadzanie technologii zeroemisyjnych

Finansowe - wsparcie przez programy dotacyjne (krajowe i unijne) - wymierzanie mandatów - inwestowanie w odnawialne źródła energii - premiowanie postaw proekologicznych (np. poruszania się zbior-komem, segregowanie śmieci) - finansowanie inwestycji pasywnych

Działania samorządów - przykłady - dofinansowanie do wymiany pieców CO - ekologiczna komunikacja miejska (tramwaje, trolejbusy) - inwestycje w systemy fotowoltaiczne - wymiana doświadczeń (Kongres Niskiej Emisji w Krakowie) - wspieranie termomodernizacji gospodarstw domowych - ograniczanie ruchu samochodowego - uprzywilejowanie transportu zbiorowego (np. bus-pasy)

Działania samorządów - przykłady - krajowy program KAWKA adresowany do miast pow. 10 tys. mieszkańców, Środki z WFOŚ (60 miast) - wykorzystanie energii geotermalnej do celów ciepłowniczych (Zakopane) - darmowe przejazdy komunikacją zbiorową dla kierowców (Kraków) - budownictwo pasywne - kary dla odbiorców za spalanie odpadów

Korzyści z redukcji niskiej emisji Zdrowotne - zmniejszenie liczby zachorowań na choroby układu oddechowego, - obniżenie zachorowalności na nowotwory - zmniejszenie umieralności (szczególnie w grupach wiekowych 0-5 i ponad 60 lat), - poprawa kondycji i samopoczucia. - aktywny tryb życia

Korzyści z redukcji niskiej emisji Ekonomiczne - zmniejszenie kosztów leczenia chorób wywołanych obecnością pyłów zawieszonych i innych substancji w powietrzu, efektywność gospodarki: - obniżenie kosztów renowacji budynków publicznych - zmniejszenie wydatków na przeciwdziałanie korozji (m.in. utrzymanie dróg i infrastruktury drogowej) - redukcja zużycia paliw (w przypadku znacznych zanieczyszczeń notowany jest wzrost zużycia nawet 8%), - obniżenie absencji chorobowej pracowników - zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych zwiększenie przychodów z leśnictwa. Istotną korzyścią jest uniknięcie kar nakładanych przez Komisję Europejską.

Korzyści z redukcji niskiej emisji Wizerunkowe i społeczne - postrzeganie gminy jako terenu atrakcyjnego turystycznie, miejsca dobrego do wypoczynku, -odbiór gminy przez przyjezdnych jako miejsca, w którym warto zamieszkać, - ocena gminy przez mieszkańców jako miejsca przyjaznego ekologicznie i zdrowego. - zwiększenie świadomości mieszkańców, - wzmocnienie nawyków wspólnego działania oraz chęć angażowania się w inne akcje istotne dla społeczności gminy i regionu.

Co możemy zrobić? - rozsądnie korzystajmy z zasobów - oszczędzajmy wodę, gaśmy światło - korzystajmy z żarówek energooszczędnych - zakładajmy perlatory - wietrzmy krótko mieszkanie - rezygnujmy z dojeżdżania autem na rzecz komunikacji zbiorowej - nie palimy śmieci w piecach - zmieniajmy codzienne nawyki - zwiększajmy świadomość społeczną

Dziękuję za uwagę

Ten materiał powstał dzięki dofinansowaniu NFOŚiGW Ten materiał powstał dzięki dofinansowaniu NFOŚiGW. Za jego treść odpowiada wyłącznie CEO.