Przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie Przemoc domowa, zwana też przemocą w rodzinie, to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodując cierpienie i szkody (Sasal, 1998) Przemoc domowa to „każde działanie jednego z członków rodziny lub zaniedbanie, które zagraża życiu, cielesnej i psychicznej integralności lub wolności innego członka tej samej rodziny bądź poważnie szkodzi rozwojowi jego (jej) osobowości.” (Definicja Rady Europy 1986)

Prof. Jerzy Mellibruda wyróżnia dwie formy przemocy, tzw Prof. Jerzy Mellibruda wyróżnia dwie formy przemocy, tzw. typy przemocy wewnątrzrodzinnej: Przemoc gorąca U podstaw tej formy leżą negatywne, intensywne przeżycia związane z frustracją dążeń i potrzeb. Przejawia się ona w postaci napadów furii, złości wyładowań emocjonalnych. Jest to przemoc naładowana agresją, gwałtowna , występująca głownie w afekcie. Towarzyszą jej bogate formy ekspresji(krzyki gwałtowne zadawanie bólu, wyzwiska) Przemoc chłodna Jest ona najczęściej dokonywana z premedytacją, ma swój konkretny cel (czasem pozytywny). Rozwija się na gruncie autorytarnych modeli współżycia między ludźmi i kierowania nimi. Człowiek stosujący tę strategię realizuje pewien określony plan działania. Jest to zazwyczaj proces pozbawiony silnych i gwałtownych emocji. Nazwa ta ma źródło w emocjonalnym chłodzie i spokoju, który towarzyszy tej formie przemocy .

Perspektywa prawna przemocy domowej Przemoc domowa jest przestępstwem. Przestępstwo to znane jest w polskim kodeksie karnym jako przestępstwo znęcania się nad rodziną. Zgodnie z artykułem 207 Kodeksu Karnego za fizyczne i psychiczne znęcanie się nad członkiem rodziny grozi kara od 5 do 10 lat pozbawienia wolności. Jest to przestępstwo ścigane z urzędu, co oznacza, że organy ścigania prowadzą postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej.

PRZEMOC W RODZINIE TO ZAMIERZONE I WYKORZYSTUJĄCE PRZEWAGĘ SIŁ DZIAŁANIE PRZECIW CZŁONKOWI RODZINY, NARUSZAJĄCE PRAWA I DOBRA OSOBISTE, POWODUJĄCE CIERPIENIE I SZKODY. PRZEMOC W RODZINIE CHARAKTERYZUJE SIĘ TYM, ŻE: JEST INTENCJONALNA Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy. NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.). POWODUJE CIERPIENIE I BÓL Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

FAZY PRZEMOCY W RODZINIE (CYKLE) Faza narastającego napięcia agresor: jest stale irytowany, każdy drobiazg go złości, zaczyna awantury, prowokuje kłótnie, nadużywa alkoholu, narkotyków, staje się niebezpieczny, przerażający, sprawia wrażenie, że coraz mniej panuje nad swoim "ja"; ofiara: uspokaja go, spełnia jego zachcianki, przeprasza, ulega mu, nadskakuje mu lub unika go, chce poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym, powstrzymać przed wyrządzeniem jej krzywdy, narasta w niej napięcie i lęk, co objawia się w dolegliwościach fizycznych - bóle głowy, żołądka, brak energii do życia, pobudliwość nerwowa, niespokojność.

Faza gwałtownej przemocy agresor: wyładowuje się, wpada w szał, eksploduje pod wpływem jakiegoś drobiazgu, stosuje różnego rodzaju przemoc; ofiara: czuje się bezradna, w żaden sposób nie może już uspokoić sprawcy, jest w totalnym szoku, nie może uwierzyć, że to naprawdę się stało, odczuwa wstyd, przerażenie, jest oszołomiona, staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.

Faza miodowego miesiąca agresor: wie że posunął się za daleko, zaczyna przepraszać, staje się inną osobą, szczerze żałuje, okazuje skruchę, obiecuje, że już się to nigdy nie powtórzy, płacze, wzbudza litość, tłumaczy się dlaczego to zrobił, przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy incydent, okazuje ciepło, miłość, staje się podobny do tego, jaki był na początku znajomości, przynosi prezenty, rozmawia z ofiarą, dba o nią, obiecuje że się będzie leczył; ofiara: zaczyna wierzyć że partner się zmienił, że przemoc to jednorazowy incydent, że się nie powtórzy, czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna, znowu go kocha, spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem, życie we dwoje znów wydaje jej się piękne i pełne nadziei.

Faza narastającego napięcia Cykl się powtarza. Przemoc w następnym cyklu staje się gwałtowniejsza, narasta, powtarza się dopóki nie będzie interwencji z zewnątrz.

Cykle przemocy Faza budowania napięcia Faza wyładowania Faza miodowego miesiąca

Rodzaje przemocy Przemoc fizyczna Przemoc psychiczna Przemoc seksualna Przemoc ekonomiczna Zaniedbanie

Dziecko świadek przemocy = dziecko ofiara przemocy Wpływ przemocy w rodzinie na dziecko może być bezpośredni – wskutek zagrożenia agresją dorosłego, a także bardziej pośredni – poprzez bycie świadkiem przemocy. Dzieci mogą nie widzieć awantur i bicia matki, ale słyszą np. płacz, wyzwiska. Widzą skutki przemocy: zdemolowane mieszkanie, ślady krwi, siniaki, policjantów w domu. Czują atmosferę napięcia w rodzinie, lęk i obawy matki, kiedy sprawca przemocy wraca do domu. Bycie świadkiem przemocy jest silnym urazem psychicznym, który wzrasta, jeżeli dzieci są nie tylko świadkami przemocy ale i jej ofiarami. Przejawiają wtedy bardziej nasilone objawy zaburzeń emocjonalnych, zwłaszcza jeżeli przemoc ma charakter chroniczny.

Zaburzenia emocjonalne u dzieci – świadków przemocy przejawiają się w kilku aspektach: W zaburzeniach zachowania: agresja, nadpobudliwość, okrucieństwo wobec zwierząt, napady złości, wagarowanie, zachowania przestępcze W problemach emocjonalnych: lęk, smutek, złość, wycofanie, niska samoocena W problemach funkcjonowania społecznego: odrzucenie przez rówieśników, izolowanie się, niezdolność do empatii, małe umiejętności społeczne W problemach funkcjonowania poznawczego: słabe wyniki w szkole, opóźnienie w rozwoju intelektualnym, opóźnienie w rozwoju mowy W zakresie zdrowia fizycznego: bezsenność, zaburzenia jedzenia, symptomy chorób somatycznych, słaby rozwój motoryczny i fizyczny, moczenie nocne

Dzieci powielają wzorce zachowań wyniesione z domu. Przemoc rodzi przemoc Prawie wszyscy sprawcy przemocy w dzieciństwie lub młodości byli krzywdzeni, zaniedbywani, bici czy molestowani seksualnie. Oddają to, co dostali jako słabi i bezbronni. Dorośli sprawcy uczą dziecko jak być sprawcą przemocy, lub przyjąć rolę ofiary w dorosłym życiu. Dzieci powielają wzorce zachowań wyniesione z domu.

Nie należy karać dziecka za objawy – trzeba zadać sobie pytanie: „Co się pod nimi się kryje?”

Zachowania sprawcy: Potrzebuje pretekstu a nie powodu do rozładowania emocji Wyładowuje agresję, rozładowuje napięcie Przemoc jest narzędziem sprawowania władzy i kontroli oraz podporządkowania ofiar swojej woli Trudność w kontroli emocji, niskie poczucie własnej wartości zagłuszane siłą, lęk przed utratą zależności od niego (od niej). Stosuje najczęściej zaprzeczanie – twierdzi że przemoc wcale nie miała miejsca Obwinianie – przerzucanie winy bądź odpowiedzialności na kogoś/coś innego Minimalizowanie – lekceważenie przemocy, szukanie sensu używania przemocy

Dlaczego ofiary pozostają w sytuacji przemocy? RODZINA GENERACYJNA Znaczenie ról pełnionych przez rodziców, (Kto ma władzę i kontrolę? Kto słucha rozkazów? Wzory zachowań w sytuacjach przemocy, (np. tolerowanie, zgoda na przemoc) Projekcja, przekaz rodzinny : Można bić tych, których się kocha Jeśli matka pozostawała w związku mimo obecnej w nim przemocy, córka uczy się, że kobiety nie maja żadnych praw i muszą cierpliwie znosić wszystko, co się im przytrafia Kobieta jest odpowiedzialna za przetrwanie rodziny lub związku, musi więc w nim pozostać Przekaz odnośnie obrazu samej siebie, swojej wartości

MECHANIZMY EMOCJONALNE: Lęk - przed zmianą, samotnością, przed spełnieniem gróźb sprawcy. Zależność emocjonalna i jednocześnie doświadczanie skrajnych uczuć miłości i nienawiści - jedne cechy sprawcy przyciągają inne odpychają i chce się odejść i zostać - w efekcie nie robi się nic. Zaprzeczenie - pozwala nie dostrzegać rzeczywistej sytuacji, system usprawiedliwień. Izolacja emocjonalna od innych ludzi - poczucie odmienności i bycia gorszą Poczucie winy – ofiara przejmuje na siebie odpowiedzialność za działania sprawcy. Oczekiwanie na „zmianę” u sprawcy – żeby samej niczego nie zmieniać 18

MECHANIZMY SPOŁECZNO - SYTUACYJNE Zależność finansowa Brak wsparcia w otoczeniu Oczekiwania społeczne - nadrzędne znaczenie ma utrzymywanie rodziny w całości życie rodzinne „prywatną sprawą”, tabu, tajemnica system wartości, religijność 4. Brak gwarancji, bezpieczeństwa 5. Rola mitów dotyczących przemocy wobec kobiet - w oparciu o funkcjonujące w społeczeństwie mity, buduje swoje przekonania sprawca, ofiara i niejednokrotnie osoby, które mają służyć pomocą ofierze

Czego nie wolno robić w kontakcie z ofiarą przemocy? Okazywanie zniecierpliwienia, irytacji, złości Odmowa pomocy do czasu aż ofiara rozpocznie kroki prawne Podważanie wiarygodności Namawianie ofiary do zmiany zachowania jako gwarancji ustania przemocy Obarczanie ofiary odpowiedzialnością za to co spotka sprawcę po ujawnieniu przemocy Stawianie zbyt wielu pytań równocześnie Zmienianie tematu Pocieszanie, uspokajanie, uciekanie od problemu Doradzanie, dawanie rozwiązań, obietnic bez pokrycia

Rola wychowawców, nauczycieli Wysłuchaj Uwierz Okaż wsparcie

Wśród nowych instrumentów prawnych nowelizacja wprowadza m.in.: 1 sierpnia 2010 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Wśród nowych instrumentów prawnych nowelizacja wprowadza m.in.: • obowiązek uchwalania i realizacji gminnych programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy; • obowiązek powoływania lokalnych/gminnych zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych do pracy z konkretnymi rodzinami; • uprawnienia dla członków tych zespołów do przetwarzania danych osobowych; • rozszerzenie procedury "Niebieskich Kart" o trzy nowe służby - oprócz policji i pomocy społecznej - o pracowników oświaty, ochrony zdrowia i członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych; • nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę na wniosek policji; • zakaz zbliżania sprawcy do osób pokrzywdzonych i kontaktowania się z nimi.

POMOC Tutaj znajdziesz informacje dotyczące pomocy ofiarom przemocy: www.policja.gov.pl www.niebieskalinia.pl www.wegorzewo.naszepcpr.pl http://gmina.wegorzewo.sisco.info/

Potrzebne adresy: Powiatowo-Gminny Punkt Interwencji Kryzysowej ul. Gen. J. Bema 16A, Węgorzewo tel. 874270640 Pomoc psychologiczna - poniedziałki w godz. 15.30 – 18.30 Pomoc prawna - środy w godz. 16.00 – 17.30  i  piątki co dwa tygodnie od 9.00 -12.00. Terapeuta ds. uzależnień - poniedziałki w godz. 15.00 – 18.00 Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Zamkowa 4, Węgorzewo tel. 874270390 Wszczęcie procedury przeciwdziałania przemocy w rodzinie "Niebieska Karta„ Specjalistyczny Ośrodek Wparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie ul. Gołdapska 23, Olecko tel. 875203430, 875203437 Całodobowa pomoc psychologiczna, pedagogiczna, prawna i schronienie Komenda Powiatowa Policji Al. Jana Pawła II nr 39, Węgorzewo tel. 874270400 Wszczęcie procedury przeciwdziałania przemocy w rodzinie „Niebieska Karta” Przyjęcie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej tel. 874270390 Realizacja procedury przeciwdziałania przemocy w rodzinie „Niebieska Karta”

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie ul. Zamkowa 3, pokój nr 6, Węgorzewo tel. 874275406 Wnioski o leczenie odwykowe w stosunku do osób nadużywających alkoholu Wszczęcie procedury przeciwdziałania przemocy w rodzinie „Niebieska Karta” Niebieska linia  www.niebieskalinia.pl Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, pomoc ofiarom, sprawcom lub świadkom przemocy domowej, tel. 801 12 00 02, poniedziałek - sobota: 8:00 - 22:00, niedz. 8:00 -16:00, telefoniczne dyżury prawne (22) 666 28 50, poniedziałek – wtorek 17:00 - 21:00 oraz tel.  801 12 00 02, środa 18:00 – 22:00 800 12 12 12 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (numer bezpłatny) 116 111 Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (numer bezpłatny)

Opracowała: Beata Czarnecka