Lectio II Formy podstawowe czasownika Indicativus, infinitivus et imperativus praesentis activi czasowników koniugacji I – IV

Podstawy fleksji wśród ogółu wyrazów odróżniamy formy odmienne i nieodmienne formy odmienne składają się z tematu (część wyrazu, która nie uczestniczy w odmianie) oraz końcówki (część wyrazu, która jest odmieniana) koniugacja – odmiana czasownika deklinacja – odmiana przez przypadki

indicativus praesentis activi prima persona singularis większość czasowników posiada 4 formy podstawowe: orno, ornare, ornavi, ornatum indicativus praesentis activi prima persona singularis orno infinitivus praesentis activi ornare indicativus perfecti activi prima persona singularis ornavi supinum ornatum

Temat czasownika większość czasowników łacińskich posiada trzy tematy: temat praesentis temat perfecti temat supinum aby uzyskać temat praesentis należy: w koniugacji I, II oraz IV odciąć końcówkę –re z bezokolicznika w koniugacji III odciąć końcówkę –ere z bezokolicznika

Informacje ogólne w języku łacińskim wyróżniamy 4 koniugacje: I – a II – ē (!długie) III – mieszana (spółgłoskowe i samogłoskowe) IV - i

Indicativus praesentis activi Koniugacja I II III IV Singularis 1. 2.3. orn-o orna-s orna-t mone-o mone-s mone-t leg-o leg-i-s leg-i-t capi-o capi-s capi-t audi-o audi-s audi-t Pluralis 2. 3. orna-mus orna-tis orna-nt mone-mus mone-tis mone-nt leg-i-mus leg-i-tis leg-u-nt capi-mus capi-tis capi-u-nt audi-mus audi-tis audi-u-nt

Infinitivus I II III IV orna - re monē-re leg-ě-re cap-ě-re audi-re Koniugacja I II III IV orna - re monē-re leg-ě-re cap-ě-re audi-re

Imperativus Koniugacja I II III IV Singularis orna! mone! leg – e! audi! Pluralis ornā – te! monē – te! leg – ĭ – te! audī – te!

Ćwiczenie I Określ koniugację i odmień następujące czasowniki: vivo, -ěre, vixi, victum – żyć punio, -ire, -ivi, -itum – karać doceo, -ēre, ui – uczyć amo, -are, avi, -atum - kochać

I II III IV 1. 2.3. viv-o viv-i-s viv-i-t 2. 3. viv-i-mus viv-i-tis Koniugacja I II III IV Singularis 1. 2.3. viv-o viv-i-s viv-i-t Pluralis 2. 3. viv-i-mus viv-i-tis viv-u-nt

I II III IV 1. 2.3. viv-o viv-i-s viv-i-t puni-o puni-s puni-t 2. 3. Koniugacja I II III IV Singularis 1. 2.3. viv-o viv-i-s viv-i-t puni-o puni-s puni-t Pluralis 2. 3. viv-i-mus viv-i-tis viv-u-nt puni-mus puni-tis puni-u-nt

I II III IV 1. 2.3. doce-o doce-s doce-t viv-o viv-i-s viv-i-t puni-o Koniugacja I II III IV Singularis 1. 2.3. doce-o doce-s doce-t viv-o viv-i-s viv-i-t puni-o puni-s puni-t Pluralis 2. 3. doce-mus doce-tis doce-nt viv-i-mus viv-i-tis viv-u-nt puni-mus puni-tis puni-u-nt

I II III IV 1. 2.3. am-o ama-s ama-t doce-o doce-s doce-t viv-o Koniugacja I II III IV Singularis 1. 2.3. am-o ama-s ama-t doce-o doce-s doce-t viv-o viv-i-s viv-i-t puni-o puni-s puni-t Pluralis 2. 3. ama-mus ama-tis ama-nt doce-mus doce-tis doce-nt viv-i-mus viv-i-tis viv-u-nt puni-mus puni-tis puni-u-nt