Obowiązki pracodawcy i pracownika wynikające ze stosunku pracy

1. Rodzaje umów o pracę umowa o pracę na czas nieokreślony umowa o pracę na czas określony umowa na czas wykonywania określonej pracy umowa na okres próbny

2. Zasady zawierania umów o pracę Umowa o pracę musi być zawarta na piśmie i musi: podawać rodzaj umowy wymieniać strony umowy (pracownika i pracodawcę) podawać datę zawarcia umowy oraz termin rozpoczęcia pracy określać warunki pracy i płacy, w tym rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę oraz wymiar czasu pracy

3. Zasady rozwiązywania umów o pracę za porozumieniem stron za wypowiedzeniem (przez jedną ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia) bez wypowiedzenia, ze wskazaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy (z winy pracownika, np. przez ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, dokonanie przestępstwa, utratę uprawnień zawodowych) z upływem czasu, na który była zawarta z dniem ukończenia pracy, dla wykonania której była zawarta

4. Okresy wypowiedzenia umów o pracę wypowiedzenie umowy na okres próbny wynosi 2 tygodnie, gdy okres zatrudnienia wynosił trzy miesiące wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony 2 tygodnie, gdy okres zatrudnienia wynosił do sześciu miesięcy 1 miesiąc, przy zatrudnieniu ponad sześć miesięcy 3 miesiące, przy zatrudnieniu trwającym ponad trzy lata

5. Składniki wynagrodzenia w gastronomii wynagrodzenie zasadnicze premie – regulaminowe i uznaniowe nagrody, w tym nagrody jubileuszowe dodatki np. stażowy, funkcyjny, za pracę w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej, za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia deputaty np. bezpłatne danie obiadowe, ubranie służbowe

6. System czasu pracy System czasu pracy to zbiór reguł normujących czas pracy w przedsiębiorstwie. Określa on sposób organizacji czasu pracy pracownika obejmujący wymiar czasu pracy, maksymalną długość okresu rozliczeniowego, sposób rozliczania czasu pracy i jego rozkład oraz tryb wprowadzania systemu. podstawowy system czasu pracy Czas pracy nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin średnio w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym czterech miesięcy. Oznacza to, iż oprócz niedzieli pracownik ma prawo do dodatkowego dnia wolnego od pracy w tygodniu.

6. System czasu pracy c.d. równoważny system czasu pracy Czas pracy pracownika można wydłużyć maksymalnie do 12 godzin na dobę, w innym skrócić. W sytuacji, gdy w danym dniu czas pracy przekracza 12 godzin, pozostałe godziny są nadliczbowe i będą dodatkowo płatne albo zamienione na dodatkowe dni wolne. weekendowy system czasu pracy Pracownik pracuje tylko w piątki, soboty i niedziele. Zatrudnionej osobie nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za pracę, nawet jeżeli taki dzień dla pozostałych pracowników w firmie jest dniem wolnym od pracy.

6. System czasu pracy c.d. Praca w gastronomii jest dozwolona w niedziele i święta (określone w przepisach jako dni wolne od pracy). Pracownik pracujący w niedzielę powinien korzystać co najmniej raz na cztery tygodnie z niedzieli wolnej od pracy.

7. Urlop wypoczynkowy Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego zgodnie z zakładowym planem urlopów. Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy (tzw. dni robocze). Wymiar urlopu wynosi: 20 dni roboczych – jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat; 26 dni roboczych – gdy, pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat;

7. Urlop wypoczynkowy c.d. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okres nauki w szkole: zasadniczej (do 3 lat), średniej zawodowej (do 5 lat), policealnej (do 6 lat), wyższej (8 lat). Pracownik rozpoczynający pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu po miesiącu pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po roku pracy. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, jednak jedna z nich musi wynosić nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

8. Podstawowe obowiązki pracodawcy wynikające ze stosunku pracy zaznajamianie nowych pracowników z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy, systemem czasu pracy i ich podstawowymi uprawnieniami właściwe organizowanie pracy tak, aby móc osiągnąć wysoką wydajność pracy przez pełne wykorzystanie czasu pracy oraz zdolności i kwalifikacji personelu zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, znajomość przepisów BHP i przeciwpożarowych, przeprowadzenie okresowych szkoleń pracowników i powiadamianie ich o zagrożeniach, wyznaczanie osoby odpowiedzialnej za udzielanie pierwszej pomocy zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza w sytuacji stałego wykonywania tych samych czynności

8. Podstawowe obowiązki pracodawcy wynikające ze stosunku pracy c.d. terminowe wypłacanie wynagrodzenia i ustalanie go tak, aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom pracowników, a także uwzględniało ilość i jakość wykonywanej pracy przeciwdziałanie dyskryminacji w pracy zapewnienie pracownikom zatrudnionym po szkole zawodowej warunków sprzyjających przystosowaniu do należytych warunków pracy ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych przeciwdziałanie mobbingowi

8. Podstawowe obowiązki pracodawcy wynikające ze stosunku pracy c.d. wypłacanie pracownikowi za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenia w kwocie nie niższej niż wynagrodzenie minimalne, wynagrodzenie w pierwszym roku pracy nie może być niższe niż 80% wynagrodzenia minimalnego zaspokajanie socjalnych potrzeb pracowników, w miarę posiadanych środków udzielanie pracownikom urlopów wypoczynkowych zgodnie z przepisami stosowanie obiektywnych kryteriów oceny pracowników prowadzenie dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy oraz ochrona danych osobowych

9. Obowiązki pracownika wynikające z przepisów prawa pracy sumienne i staranne wykonywanie pracy stosowanie się do poleceń przełożonych, jeśli nie są one sprzeczne z prawem pracy i umową o pracę przestrzeganie czasu, regulaminu i ustalonego porządku pracy znajomość i przestrzeganie przepisów BHP i przeciwpożarowych, wykonywanie pracy zgodnie z tymi przepisami, stosowanie środków ochrony indywidualnej, dbanie o należyty stan maszyn, urządzeń i sprzętu gastronomicznego, poddawanie się zaleconym badaniom lekarskim w związku z wykonywaną pracą ponoszenie odpowiedzialności pracowniczej i przestrzeganie tajemnicy zawodowej dbanie o dobro zakładu pracy i ochrona jego mienia

10. Konsekwencje nieprzestrzegania prawa pracy Wszelkie spory o roszczenia wynikające ze stosunku pracy między pracownikiem a pracodawcą mogą być rozstrzygane przed zakładową komisją pojednawczą lub przed sądami pracy. Pracodawca popełnia wykroczenie, gdy: nie potwierdza na piśmie umowy zawartej z pracownikiem wypowiada lub rozwiązuje stosunek pracy bez okresu wypowiedzenia zawiera umowę cywilnoprawną, podczas gdy powinien zawrzeć umowę o pracę stosuje inne kary z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracownika, niż zawarte w Kodeksie pracy

10. Konsekwencje nieprzestrzegania prawa pracy c.d. narusza przepisy o czasie pracy nie prowadzi dokumentacji pracowniczej zgodnie z obowiązującymi przepisami nie wypłaca wynagrodzenia pracownikowi zgodnie z umową nie udziela pracownikowi przysługującego mu urlopu nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy nie przestrzega przepisów i zasad BHP Za powyższe wykroczenia pracodawca podlega karze grzywny w kwocie 1 000 – 30 000 zł.

Wykonała mgr inż. Ewa Chełchowska