PRAWDA KONTRA PRECYZJA W EKONOMII Opracowanie na podstawie: T. Mayer, Prawda kontra precyzja w ekonomii, ( rozdz. 3-4 ) Magdalena Włodarczyk

Konflikt między prawdą i trafnością a precyzją Jak rozwiązać problem w sposób jak najbardziej rygorystyczny i z jak najdalej idącą precyzją, jednocześnie nie tracąc prawdy? Założenie kilku upraszczających założeń oraz rygorystyczne techniki matematyczne pozwolą dojść do przybliżonego i eleganckiego dopasowania, czy jest ono jednak słuszne? Jaki poziom rygoryzmu i precyzji jest potrzebny, by nie zakłamać rezultatów i jednocześnie by były one jasne? Jak traktować zamiennie precyzję i prawdopodobieństwo poprawności wobec trudności problemu?

Teoria formalistyczna i empiryczno-naukowa Teoria formalistyczna: logiczny rygor i elegancja, przywiązanie dużej wagi do zalet matematyki, uniwersalności, zwięzłości i prezentacji sformalizowanej; wnioski uzależnione od modelu; zastosowanie matematyki i logiki według własnych wzorców. W konsekwencji twierdzenia wydedukowane z kilku aksjomatów, a oszczędność aksjomatów podniesiona do roli głównego przedmiotu starań; dowód empiryczny odgrywa niewielką rolę; wiedzę buduje się metodycznie, wyprowadzając wnioski tylko z tych posunięć, które zostały sprawdzone. Przedstawiciele: Kenneth Arrow, Hahn

Teoria empiryczno- naukowa: modele przyjmowane z nauk przyrodniczych; matematyka stosowana tylko jako dogodne narzędzie, mniejsze zainteresowanie zaletami matematycznymi, bardziej empiryczną sprawdzalnością w praktyce; skłonni opierać się na czymś co ’’wysoce prawdopodobne’’ ; empirysta uważa ważność teorii opartej na lekcjach wypływających z historii gospodarczej; wykorzystują niejedną z tez udowodnionych przez formalistów, aczkolwiek nie przywiązują do nich tak dużej wagi. Przedstawiciele: Karl Popper, Milton Friedman, James Tobin

Czy metodologia badaczy empirycznych jest nienaukowa? Stanowiska ekonomistów: Gerard Debreu (1991): ”Istotne znaczenie dla każdej próby wyjaśnienia zjawiska mają wartości wyciśnięte na ekonomiście przez jego studia matematyczne” Maurice Allais (1990): ”Gdy ani hipoteza, ani implikacje danej teorii nie dają się skonfrontować z rzeczywistością, teoria taka jest pozbawiona wszelkiego sensu naukowego”. Robert Solow (1985): ”Ekonomia jest nauką społeczną (...),prawdziwe funkcje ekonomii analitycznej można najlepiej opisać w sposób nieformalny, jako organizowanej naszej z konieczności niekompletnej wiedzy o gospodarce. ” George Stigler (1988): ”Które pytanie przoduje w przyjęciu teorii: Czy nowa teoria jest poprawna logicznie? Czy ta teoria pomaga nam zrozumieć obserwowane życie gospodarcze? ”

Praktyczne działania ekonomistów A theory of the Consumption Function – praca Miltona Friedmana, nazwana teorią, mimo że w przeważającej części zajmuje się testami empirycznymi, oparta na prostej matematyce. Komentarz Hahn`a do teorii zachowań konsumenta Friedman`a : ”Widzę tu po prostu niedbały sposób teoretyzowania, brak powagi. Dość ważne jest by wyłożył ugruntowaną konstrukcję teoretyczną, na której się opiera. ”

Założenie racjonalności – nieodrzucalny aksjomat formalistów i ’’przydatna hipoteza robocza ’’ możliwa do uchylenia dla empiryków. Różnice w mentalności ekonometryków: formaliści poszukują prawdziwych wartości parametrów, empirycy szukają prawidłowości w danych empirycznych.

Alternatywne sposoby klasyfikacji ekonomii Ekonomia matematyczna i ekonomia literacka ’’Empirycy ’’ i ’’teoretycy ’’ ’’Czysta teoria ’’ i ’’ teoria stosowana ’’ Ci co się interesują ’’teorią ’’czyli nauką i polityką Utożsamianie pracy formalistycznej z nauką a polityki z ’’nie nauką ’’ Tradycja amerykańska i brytyjska ekonomii Ekonomia marshallowska i walrasowska Równowaga ogólna i cząstkowa

Jaki wkład wnoszą te teorie do nauki? W obronie teorii formalistycznej : Krytyka: Duża część teorii ekonomii jest zabawą, badania te wspierane są z finansów publicznych. Zatem powinny wnosić coś pożytecznego do społeczeństwa. Obrona: - jest coś więcej niż dobra gra, jest bezpośrednio lub pośrednio działalnością praktyczną. Jej niska wydajność jest lepsza niż zerowa - w ostatecznym rachunku mogą przynieść całkowicie nieprzewidziane wyniki praktyczne - Może stworzyć korzystny klimat umysłowy dla przeciwdziałania pośpiesznym rozwiązaniom.

W obronie teorii empiryczno-naukowej: Krytyka: brak rygoru, nie może być autentyczną nauką. Obrona: zaprzestanie badań empiryczno-naukowych i poświęcenie się czysto logicznym problemom spowoduje bezużyteczność ekonomii.

Ile każdej z nich potrzebujemy? Czyli względna waga przypisana kryteriom formalistycznym i empiryczno-naukowym.  Co skłania do teorii empiryczno-naukowej? Brak niezbędnego wykształcenia i zdolności matematycznych do badań formalistycznych Więcej środków finansowych przeznaczanych na badania empiryczno-naukowe  Co skłania do teorii formalistycznej? Nacisk na formalizm w egoistycznym interesie profesji Jej większy prestiż

Gradacja ekonomii pod względem prestiżu: Teoria formalistyczna Empiryczno-naukowa Doradztwo polityczne i gromadzenie danych Historia myśli ekonomicznej i metodologia

Przekonania ukształtowane przez ową gradację: Im więcej matematyki tym dziedzina bardziej naukowa Im bardziej abstrakcyjna hipoteza w teorii, tym ta teoria bardziej formalistyczna Teoretycy formalistyczni są zdolniejsi od teoretyków empiryczno-naukowych ”Ci, którzy nie mogą uprawiać ekonomii uprawiają politykę ” Przyciąganie lepszych studentów przez teorię formalistyczną, dzięki większemu prestiżowi wśród ekonomistów akademickich.

Przekonanie, że matematyka jest stygmatem nauki, w konsekwencji ekonomia formalistyczna wysoce zmatematyzowana jest ekonomią naukową. Hipotezy niższego rzędu są bardziej formalistyczne, poprzez swą abstrakcyjność; tworzą teorię następnie wykorzystywana w naukach stosowanych Złe odczytanie eseju Friedmana o ekonomii pozytywnej Utożsamianie rygoryzmu argumentacji z rygoryzmem najmocniejszego ogniwa w łańcuchu

Wnioski Potrzebna jest zarówno teoria formalistyczna jak i empiryczno-naukowa, ich wagi są trudne do określenia. „ Dopóki ekonomiści będą uważali, że formaliści są zdolniejsi, dopóty będą się domagać statusu formalistów dla siebie” Zdaniem autora: „Egoistyczny interes zawodowy, przekonanie o większych zdolnościach ekonomistów formalistycznych oraz pewne pomieszanie pojęć- wszystko to razem skłania naszą profesję do przeceniania znaczenia teorii formalistycznej w stosunku do teorii empiryczno-naukowej ”

Hierarchiczne uszeregowanie poszczególnych dyscyplin ekonomicznych ( B. Ward): 1. Teoria mikroekonomiczna, makroekonomiczna, ekonometria 2. Handel międzynarodowy, pieniądz i bankowość, finanse publiczne 3. Organizacja przemysłowa, praca, historia gospodarcza 4. Rozwój gospodarczy, historia myśli ekonomicznej, porównanie systemów gospodarczych Hierarchia dyscyplin ekonomicznych- pokazuje jak dominujący wpływ na nauki ekonomiczne wywiera skoncentrowanie się na teorii formalnej