Ła ń cuch ratunkowy Przebieg udzielania pomocy w nagłych przypadkach lub sytuacjach można przedstawić w postaci łańcucha.

Czynno ś ci dora ź ne Ewakuacja ofiary z miejsca zagrożenia, Resuscytacja, reanimacja, Opanowanie groźnego krwawienia, Ułożenie na boku, Walka ze wstrząsem, Zabezpieczenie miejsca wypadku.

już w trakcie czynności doraźnych należy wezwać pomoc. Pamiętać należy, iż wzywanie pomocy nie może przerywać czynności ratowniczych. Dlatego też konieczna jest współpraca innych osób. W sytuacji, w której brak jest chętnych do pomocy należy powierzyć to zadanie konkretnej osobie, błędem jest zdanie: „niech ktoś wezwie karetkę” – w takiej sytuacji najczęściej nikt z gapiów nie poczuje się zobligowany do wezwania pomocy.

Wezwanie musi zawierać następujące informacje: Gdzie się to stało? Gdzie się to stało? Co się wydarzyło? Co się wydarzyło? Ile jest ofiar? Ile jest ofiar? Jakie są uszkodzenia ciała? Jakie są uszkodzenia ciała? Kto wzywa pomocy? Kto wzywa pomocy? W sytuacjach, w których z powodu lokalizacji karetka może mieć problemy z odnalezieniem miejsca zdarzenia, ważne jest, by ktoś czekał na pogotowie w miejscu, do którego łatwo trafić.

Transport

Z Z abezpieczenie miejsca wypadku ma na celu ochronę zarówno poszkodowanego, ratownika, jak i osób trzecich (gapiów, innych uczestników ruchu drogowego, itp.). Pierwszą czynnością lub etapem postępowania na miejscu wypadku jest ocena zdarzenia. Oceniając sytuację, należy zadbać najpierw i przede wszystkim o własne bezpieczeństwo, a następnie o bezpieczeństwo poszkodowanego i osób postronnych. Istotnym elementem wstępnego postępowania jest ustalenie, czy istnieje czynnik powodujący zdarzenie lub katastrofę, a więc stwierdzenie, co się stało.

1.Wypadki komunikacyjne a) zatrzymanie własnego pojazdu: - bezpieczne zatrzymanie (ewentualne oświetlenie własnymi światłami miejsca wypadku) - włączenie świateł awaryjnych -zaciągnięcie hamulca ręcznego b) zabezpieczenie miejsca wypadku: - ustawienie trójkątów najlepiej z obu stron, w odległości stwarzającej możliwość dostrzeżenia zagrożenia przez innych uczestników ruchu drogowego - wyłączenie stacyjki, wyjęcie kluczyków - włączenie świateł awaryjnych -zaciągnięcie hamulca ręcznego c) postępowanie z poszkodowanym: - rozpięcie lub rozcięcie pasów - badanie - postępowanie w zależności od potrzeb - zwrócić uwagę na potencjalne niebezpieczeństwo uruchomienia poduszki powietrznej zagrażające ratownikowi

Wypadki komunikacyjne c.d. d) poszkodowanych nie wyjmujemy z pojazdów z wyjątkiem sytuacji, kiedy istnieje jakiekolwiek zagrożenie na miejscu zdarzenia, np: - samochód grozi zapaleniem lub już się pali, (silnik gasimy przy lekko uchylonej masce, zużywamy całą gaśnicę) - samochód jest niestabilny lub występują inne zagrożenia - poszkodowanego trzeba resuscytować -gdy poszkodowany jest we wstrząsie e) każdy poszkodowany w wypadku komunikacyjnym jest traktowany jako osoba z potencjalnie uszkodzonym kręgosłupem na odcinku szyjnym Schemat zabezpieczenia miejsca wypadku

2. Wypadki na wodzie i pod wod ą - nie narażać, życia i zdrowia ratowników - zapewnić profesjonalną pomoc: Pogotowie Ratunkowe, PSP, WOPR -zapobiegać dalszym ofiarom: nie wpuszczać świadków zdarzenia do wody, na lód, itp. 3. Wypadki elektryczne - odłączyć dopływ prądu - zapewnić profesjonalną pomoc: Pogotowie Ratunkowe, Pogotowie Energetyczne tel: 991, PSP - nie dotykać poszkodowanego przed przyjazdem służb profesjonalnych lub odłączeniem napięcia -w przypadku awarii linii wysokiego napięcia nie podchodzić do miejsca zdarzenia 4.Wypadki z udziałem materiałów łatwopalnych (po ż ary) - zabezpieczyć ewakuację poszkodowanych - zapewnić pomoc służb profesjonalnych: PSP, OSP - w miarę możliwości zlikwidować ogniska otwartego ognia - nie narażać zdrowia i życia ratowników poprzez kierowanie ich w bezpośrednie miejsce zdarzenia

5. Wypadki z udziałem materiałów niebezpiecznych - większość wypadków z udziałem materiałów niebezpiecznych związana jest z ich transportem - pojazdy przewożące materiały niebezpieczne są oznakowane - zapewnić pomoc służb profesjonalnych: PSP - przeprowadzić rozpoznanie (w miarę możliwości odczytać oznaczenie przewożonego materiału niebezpiecznego – tabliczka informująca) - odgrodzić terenu - nie dopuszczać postronnych 6. Wypadki kolejowe - dokonujemy ogólnej rozpoznania co do położenia i rozmiarów katastrofy - powiadamiamy służby ratownicze i przystępujemy do pomocy przed medycznej - jeśli istnieje taka konieczność ewakuujemy poszkodowanych - gdy w wypadku występuje udział transportu materiałów niebezpiecznych postępujemy jak w przypadku zdarzeń z materiałami niebezpiecznymi

7. Wypadki z udziałem gazu - bezwzględnie zapewnić pomoc służb profesjonalnych: Pogotowie Gazowe tel: 992, PSP unikać kontaktu z oparami - ewakuować poszkodowanych - przewietrzyć pomieszczenie 8. Zdarzenia w budynkach i zamkni ę tych przestrzeniach a) należy dokładnie ocenić miejsce zdarzenia przed wejściem do niego - czy konstrukcje są trwałe - czy nie mają śladów uszkodzeń - czy jest prawdopodobieństwo substancji toksycznych - czy jest prawdopodobieństwo obniżonej wartości tlenu lub podwyższone stężenie innych gazów - czy teren jest oświetlony - czy nie ma ognia, dymu lub innych oparów b) wezwij służby profesjonalne c) nigdy nie wchodź do budowli sam, zawsze powiadom inne osoby o wejściu do budynków d) nigdy nie wchodź do studni, kominów, szamba i innych studzienek, ze względu na możliwą obecność trujących gazów

Wstępna ocena stanu poszkodowanego ma na celu szybkie (w ciągu kilkunastu lub kilkudziesięciu sekund) rozpoznanie zagrożeń dotyczących życia i zdrowia. W ramach wstępnej oceny ratownik zajmuje się następującymi elementami: · wrażenie ogólne, · mechanizm urazu, · stan świadomości, · konieczność zastosowania stabilizacji kręgosłupa szyjnego, · czynności życiowe, a w szczególności: drożność dróg oddechowych i oddychanie, · doznane obrażenia określone poprzez szybkie badanie fizykalne (urazowe). Zgodnie z najnowszymi wytycznymi ERC (European Resuscitation Council) stany zagrażające życiu to przede wszystkim niedrożność dróg oddechowych, zaburzenia oddychania oraz krwotoki. Wymagają one natychmiastowego działania. Stwierdzenie stanu nieprzytomności oraz braku prawidłowego oddechu wymaga natychmiastowego rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo – oddechowej.

Ocena stanu ś wiadomo ś ci Ocena świadomości - nazywana też oceną przytomności - odbywa się na podstawie reakcji poszkodowanego na dwa bodźce: · dotyk – potrząsamy lekko za ramiona, · słuch – mówimy do osoby, pytając np.: „Czy Pan/i mnie słyszy?”,” Proszę otworzyć oczy!”. W reakcji osoba może: · zacząć rozmawiać w sposób logiczny, · zareagować werbalnie, ale bez kontaktu słowno – logicznego, · zareagować ruchowo bez kontaktu werbalnego, · nie reagować. Ocena stanu świadomości u poszkodowanego

Jeśli osoba poszkodowana jest przytomna, rozmawia lub krzyczy, to jest to równoznaczne z tym, że oddycha. Jeśli natomiast jest nieprzytomna, przystępujemy do oceny drożności dróg oddechowych. Po pierwsze sprawdzamy zawartość jamy ustnej. Możliwe, że jakieś ciało obce powoduje duszenie się. Podczas udrażniania dróg oddechowych u nieprzytomnego nie usuwamy protez zębowych, jeżeli tkwią stabilnie na swoim miejscu. Jeśli zaś protezy nie utrzymują stałej pozycji, możemy je usunąć. W przypadku stwierdzenia obecności ciała obcego – usuwamy je.

POST Ę POWANIE Z OSOB Ą PRZYTOMN Ą Jeżeli poszkodowany jest przytomny, to w trakcie udzielania pomocy należy stosować zasady postępowania z przytomnym poszkodowanym. Przede wszystkim należy: · po podejściu przedstawić się, · mówić spokojnym głosem, · uprzedzać jakie czynności będą wykonywane, · kładąc delikatnie rękę na ramię, nawiązać kontakt dotykowy, · zapewnić poczucie bezpieczeństwa (poinformować, że Pogotowie Ratunkowe jest w drodze i do tego czasu nie pozostanie sam/a), · nie komentować obrażeń, · nie krytykować zachowania poszkodowanego, · zapytać czy kogoś powiadomić o zdarzeniu. Stosując powyższe zasady należy cały czas rozmawiać z poszkodowanym. Gdy utrzymujemy kontakt słowny, wówczas mamy pewność, że osoba oddycha. Jednocześnie możemy uzyskać cenne z punktu widzenia akcji ratunkowej informacje takie, jak: okoliczności zdarzenia, przebyte lub przewlekłe choroby, na które cierpi poszkodowany, jakie stosuje leki i czy ma je przy sobie, kiedy jadł ostatni posiłek. Ważne jest, aby informacje te uzyskać jak najszybciej z uwagi na możliwość pogorszenia się stanu osoby w trakcie udzielania pierwszej pomocy.

POST Ę POWANIE Z OSOB Ą NIEPRZYTOMN Ą Osoba nieprzytomna jest wiotka. Powoduje to, że język, który również jest wiotki, w pozycji leżenia na wznak będzie opadał na tylną ścianę gardła i powodował duszenie się osoby poszkodowanej. Po stwierdzeniu braku ciała obcego w jamie ustnej lub jego usunięciu, udrażniamy drogi oddechowe poprzez odchylenie głowy ku tyłowi. W tej pozycji język nie będzie się już zapadał na tylną ścianę gardła i możliwy będzie przepływ powietrza. Po udrożnieniu dróg oddechowych przystępujemy do oceny oddechu. W tym celu pochylamy się naszym uchem i policzkiem nad twarzą osoby poszkodowanej, patrząc w kierunku jej klatki piersiowej.

Po udrożnieniu dróg oddechowych przystępujemy do oceny oddechu. W tym celu pochylamy się naszym uchem i policzkiem nad twarzą osoby poszkodowanej, patrząc w kierunku klatki piersiowej. Ocena oddechu opiera się na wykorzystaniu trzech zmysłów: · słuchu – staramy się usłyszeć przepływające powietrze, · czucia – próbujemy wyczuć na naszym policzku przepływ powietrza, · wzroku – obserwujemy ruch klatki piersiowej (można uwidocznić bardziej ten ruch poprzez położenie ręki na klatce piersiowej). SPRAWDZENIE ODDECHU TRWA 10 SEKUND !!!

Kiedy sprawdzone zostały czynności życiowe i wezwano już na miejsce pomoc medyczną a osoba oddycha, można przystąpić do ustalenia obrażeń doznanych przez ofiarę. W tym celu wykonuje się tzw. badanie fizykalne (urazowe). Polega ono na sprawdzeniu wszystkich części ciała w kolejności: · głowa, twarz, · szyja, · barki, · obojczyki, · mostek, · klatka piersiowa (żebra), · brzuch, · miednica, · kończyny dolne, · kończyny górne. W czasie badania szuka się deformacji części ciała, otwartych ran, obrzęków, wrażliwości (tkliwości), „chrupania” pod palcami, objawów krwotoków wewnętrznych (twardy „deskowaty” brzuch). Warto także w trakcie badania zwrócić uwagę na bransoletki, łańcuszki czy tzw. nieśmiertelniki, ponieważ osoby cierpiące na niektóre choroby mogą mieć na nich wygrawerowane informacje dotyczące tych chorób, np. cukrzyca, padaczka itp. Należy pamiętać, że priorytetem zawsze są krwotoki zewnętrzne, które w większości przypadków będą widoczne już w fazie wrażenia ogólnego.

Nie wolno stosować przykładów pierwszej pomocy, które są pokazywane w filmach tj. uderzać po twarzy poszkodowanego (może to spowodować pogłębienie się urazów), polewać go wodą (woda może dostać się do ust poszkodowanego i nastąpi zachłyśnięcie, co w rezultacie może doprowadzić do zatrzymania oddechu i akcji serca), podawać nic do jedzenia i picia.