KOŚCIÓŁ W ŚREDNIOWIECZU
STAN DUCHOWNY Duchowieństwo nie było jednolite pod względem społecznym i majątkowym. Do tej grupy należeli bogaci biskupi i dostojnicy kościelni, a także ubodzy zakonnicy i księża parafialni. Byli to ludzie wykształceni, znający łacinę, tworzyli elitę intelektualną i polityczną państwa. Byli doradcami monarchów, wykładowcami na uniwersytetach, spisywali księgi i ważne dokumenty, zakładali szkoły. Duchowni podlegali władzy papieża, któremu składali ślub posłuszeństwa. W rękach dostojników kościelnych zgromadzony był ogromny majątek
Pierwsze zakony Słowo klasztor pochodzi od łacińskiego claustrum oznaczającego zamknięcie. Przebywający w klasztorze mnisi żyli według reguły zakonnej. Była ona bardzo surowa, nakazywała ubóstwo, czystość, modlitwę.
ZAKON BENEDYKTYNÓW Założył go w VI w. we Włoszech Benedykt z Nursji. Benedyktyni żyli zgodnie z zasadą „Módl się i pracuj”. Zakonnicy zajmowali się przepisywaniem ksiąg, pracowali w kancelariach królewskich i książęcych, prowadzili gospodarstwa, leczyli ludzi. Do Polski przybyli w XI w. W Tyńcu (koło Krakowa) i Mogilnie znajdują się największe opactwa benedyktyńskie.
ZAKON CYSTERSÓW Założył go w XI w. we Francji Robert z Molesme. Cystersi przestrzegali surowej ascezy, żyli w ubóstwie, podczas pracy zachowywali całkowite milczenie. W rękach cystersów znalazły się ogromne majątki pochodzące z darowizn od możnowładców. Wstąpienie do zakonu cystersów było atrakcyjne i nobilitujące. W Polsce zakon ten pojawił się w XII w.
OPACTWO CYSTERSÓW W JĘDRZEJOWIE W XII w. ród Jaksów-Gryfitów założył klasztor. W XIII w. w klasztorze przebywał słynny kronikarz Wincenty Kadłubek. W ciągu wielu wieków istnienia klasztor przechodził burzliwe dzieje. Był szpitalem wojennym, seminarium nauczycielskim, ulegał zniszczeniu i pożarom. W 1989r. Klasztor otrzymał rangę opactwa.
ZAKON FRANCISZKAŃSKI Założył go Franciszek z Asyżu we Włoszech w XII w. Franciszkanie umiłowali przyrodę, zwierzęta. Prowadzili działalność misyjną i kaznodziejską. W Boże Narodzenie w 1224r. Franciszek wystawił pierwszą w historii szopkę betlejemską. Obecnie św.Franciszek jest patronem ruchów ekologicznych.
ZAKON DOMINIKANÓW Założył go w XIIIw. we Francji Dominiki Guzman. Dominikanie byli starannie wykształceni, posiadali umiejętność wygłaszania płomiennych kazań, podporządkowali się całkowicie papieżowi, dzięki czemu pełnili funkcje inkwizytorów i skutecznie zwalczali ruchy heretyckie (zwalczali przeciwników kościoła).
ŚREDNIOWIECZNE KLASZTORY Klasztory budowano na wzgórzach, w miejscach mało dostępnych, na uboczu. Do zespołu klasztornego należały: kościół, dormitorium (funkcja wspólnej sypialni klasztornej), wirydarz (kwadratowy lub prostokątny ogród wewnątrz zabudowań klasztornych) , pola uprawne i sady, mury obronne.
RUCHY HERETYCKIE W średniowiecznym kościele doszło do kryzysu moralnego. Wyżsi duchowni gromadzili ogromne bogactwa, angażowali się w politykę, wpływali na decyzję władców, prowadzili rozrzutny i rozwiązły tryb życia. Wywołało to niezadowolenie i żądanie zmian w kościele. Powstały ruchy albigensów i waldensów. Wzywali do życia w ubóstwie, odrzucali wszelką własność, nie uznawali władzy papieża. Za podstawę wiary uznawali tylko Biblię. Kościół katolicki nazywał przeciwników heretykami, nakładał na nich ekskomunikę (klątwę) i prześladował (inkwizycja).
KRYZYSY W KOŚCIELE XII/XIIIw. spór o inwestyturę XIIIw. Silna pozycja kościoła XIVw. uzależnienie papieża od króla Francji (niewola awiniońska) Jednoczesne panowania 2 lub 3 papieży (XIVw.) 1414-1418r. Sobór w Konstancji- jeden papież.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Julia Grela IIb