„Dziecko za sterem – jak nauczyć je samodzielności, odpowiedzialności i współpracy - pedagogika planu daltońskiego w przedszkolu”

Motto Pedagogiki Daltońskiej: ,,Jeśli szanujemy dziecko i podążamy za jego możliwościami to może ono zrobić więcej, niż od niego oczekujemy, a wszystko co dziecko potrafi - nauczycielowi zrobić nie wolno"(Helen Parkhurst)

Helen Parkhurst (1892-1973) Nauczycielka amerykańska, twórczyni systemu nauczania określanego mianem "daltoński plan laboratoryjny". System ten powstał pod wpływem dzieła J.Deweye’a oraz wieloletniej współpracy z M. Montessori. Koncepcję swoją przedstawiła w książce "Wykształcenie wg planu daltońskiego".

SŁOWA KLUCZE Trzy główne zasady, na których opiera się plan daltoński to: uczenie się  samodzielności, uczenie się odpowiedzialności, uczenie się współpracy.

Samodzielność Dziecko na podstawie wskazówek nauczyciela stara się rozwiązać postawiony problem, szuka także własnych źródeł wiedzy, nie traktuje nauczyciela jako skarbnicy gotowych rozwiązań, lecz jako partnera, od którego można otrzymać wskazówkę (z inicjatywą takich spotkań powinno wychodzić dziecko).

Odpowiedzialność Nierozerwalnie wiąże się z wolnością (dziecko samo decyduje o sposobie wykonania postawionego zadania - kolejności i czasie), ponieważ za wolnym wyborem stoi odpowiedzialność za wykonanie zadania, które dziecko ponosi przed nauczycielem (samoocena i ocena nauczyciela jako ostatni etap pracy) oraz przed innymi członkami zespołu; dzięki temu maluch uczy się, że z danej wolności należy mądrze korzystać.

Współpraca Dziecko nie pracuje w oderwaniu od społeczności i nawet jeżeli zajmuje się czymś samodzielnie, musi uwzględniać potrzeby innych; z kolei zadania w zespołach stawiają na rozwój umiejętności komunikacyjnych. Dziecko ma działać i poszukiwać, a nie sięgać po gotowe rozwiązania, ma badać świat i wyciągać wnioski – już od przedszkola. Każde działanie dziecka i nauczyciela powinno być zgodne z powyższymi zasadami.

ROLA NAUCZYCIELA Plan Daltoński nie jest sztywnym systemem można go modyfikować w zależności od: możliwości grupy, z jaką pracuje nauczyciel warunków, w jakich nauczyciel pracuje (lokal, baza przedszkola - wyposażenie) kreatywności, zaangażowania nauczyciela. Kim staje się nauczyciel? Strategiem, inicjatorem, konsultantem, dopiero na końcu oceniającym.

Pomoce dydaktyczne wykorzystywane do realizacji koncepcji planu daltońskiego

Lista obecności Dzieci zaznaczają na niej swoją obecność w przedszkolu.

Plan Dnia Wizualizacja porządku dnia. Codziennie rano przedstawiamy dzieciom plan na cały dzień. Nie zdradzamy za dużo szczegółów, aby pojawiły się też niespodzianki. Dziecko w każdym momencie może sprawdzić, co będzie działo się za chwilę, np. po śniadaniu będą zajęcia plastyczne.

Tygodniowa tablica zadań

Wizualizacja zadań. Elementami tygodniowej tablicy zadań są: symbole dni tygodnia, symbole zadań oraz krążki magnetyczne w kolorach dni tygodnia. Symbolika dni: Poniedziałek – czerwony Wtorek – niebieski Środa – pomarańczowy Czwartek – zielony Piątek – żółty Sobota, niedziela – „biały”

Obowiązki Wizualizacja dyżurów wyznaczanych na dany tydzień.

Sygnalizator Sygnalizator służy nauczycielowi w niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Kolorom (za pomocą obręczy) można nadać różne znaczenia np. ( jedne z częściej stosowanych): - kolor czerwony – praca samodzielna w ciszy, nie podchodzimy do nauczyciela, nie pytamy kolegów - kolor żółty – praca w parach, dozwolone konsultacje z innymi dziećmi - kolor zielony – czas na konsultacje z nauczycielem.

Przedszkolak Dnia Ciekawą formą wyróżnienia, które będzie zachętą do empatycznych zachowań jest wywieszenie zdjęcia dziecka na specjalnie przygotowanej tablicy zatytułowanej „PRZEDSZKOLAK DNIA” w miejscu widocznym dla rodziców i innych dzieci lub przyznanie honorowej odznaki.

Zegar Nietypowy zegar jest pomocnym narzędziem do organizacji czasu różnych aktywności dzieci. Tarcza zegara podzielona jest na następujące przedziały czasowe (5,10,15,30 minut). Określamy czas wykonania danego zadania bądź czynności np. spożywania posiłku, sprzątania czy zabawy. Pozwala zrozumieć długość upływającego czasu, że 30 minut na wykonanie zadania to o wiele więcej niż 5 minut.

Współpraca Praca w parach: uczenie współpracy z każdą osobą podczas zabaw i wykonywania zadań.

Porządek pod kontrolą Pucuś – mający na celu motywowanie dzieci do utrzymania ładu i porządku w szufladkach indywidualnych.

Hałasomierz Pomoc mająca na celu informowanie dzieci, iż w sali jest zbyt głośno.

Edukacja według planu daltońskiego umożliwia wychowanie dziecka "ku przyszłości" – by stało się samodzielną jednostką, która bez trudu sprosta różnorodnym wyzwaniom, jakie napotka na swojej drodze.