Promieniowanie elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości i jego skutki Opracował: dr hab. inż. Janusz Mikuła, prof. PK Zdjęcia - www.dzieci.pl

Telefon komórkowy w szkole i domu Niektórym może wydawać się, że nie stanowi żadnego zagrożenia. Dla wielu jest bezpieczną i idealną formą kontaktu z pociechą. Telefon otrzymują już coraz to młodsze dzieci. Do niedawna taką graniczną wieku była końcówka szkoły podstawowej. Teraz powszechne jest wręczanie telefonu w prezencie choćby z okazji Komunii Świętej. Dla niektórych takim bodźcem uruchamiającym jest pójście do szkoły. Obecnie pod koniec II klasy szkoły podstawowej telefon komórkowy ma ponad 50% dzieci, w klasie V — blisko 90%, a gimnazjalistów, którzy go nie mają, trudno znaleźć [1]. [1](Bieńkośki P., i inni: „POLE ELEKTROMAGNETYCZNE STACJI BAZOWEJ TELEFONII KOMÓRKOWEJ — STUDIUM PRZYPADKU”, Medycyna Pracy 2011; 62(1):37–45

Telefonia komórkowa – infrastruktura telekomunikacyjna umożliwiająca abonentom bezprzewodowe połączenia na obszarze złożonym z tzw. komórek, obszarów kontrolowanych przez poszczególne anteny stacji bazowych. www.niepoprawni.pl - Czy telefonia komórkowa szkodzi, czy nie szkodzi?

Komórka ma kształt sześciokąta, a w jej środku centralnie umieszczona jest stacja bazowa. Sześciokątne komórki mają zróżnicowane wymiary, w zależności od gęstości zabudowy i ukształtowania terenu, które to warunki utrudniają, bądź nie rozchodzenie się fal elektromagnetycznych. Na obszarze o gęstej zabudowie (np. w mieście) odległość pomiędzy dwoma naprzeciwległymi bokami sześciokąta „komórki” mieści się w granicach od 300 do 3000 metrów. Na obszarze słabo zurbanizowanym (np. wieś), wymiar ten wynosi od 1 do 30 kilometrów.

Zasada działania sieci telefonii komórkowej Każdy, włączony telefon komórkowy odbiera sygnały stacji bazowych i „od czasu do czasu” (co 0,1 sekundy) wysyła własne sygnały, dzięki którym sieć poprzez swoje stacje bazowe może określić miejsce, w którym telefon się znajduje. Dzięki wysyłanemu sygnałowi „przypisuje” telefon do tej stacji, która najlepiej odbiera sygnały tego telefonu. Jeżeli telefon się przemieszcza, jest kolejno „przypisywany” do stacji bazowych, które „po drodze” „słyszą” go najlepiej.

W Polsce istnieją sieci telefonii komórkowych wykorzystujących zakresy częstotliwości: - około 900 MHz – sieci GSM 900, - około 1800 MHz – sieci GSM 1800, - około 2100 MHz – sieci UMTS. Zasięgi występowania pól elektromagnetycznych o wartościach granicznych, czyli wartościach, które nie mogą być przekraczane w środowisku, w otoczeniu anten stacji bazowych telefonii komórkowych są zależne od mocy doprowadzonej do tych anten i ich charakterystyk.

W miastach anteny sektorowe montowane są zazwyczaj w taki sposób, by główne wiązki promieniowania skierować w trzech lub czterech kierunkach, zapewniając w ten sposób prawie równomierne pokrycie sygnałem radiowym obszaru całej "komórki". W stacjach bazowych lokalizowanych na terenach wiejskich oraz w pobliżu najważniejszych szlaków drogowych i kolejowych, anteny sektorowe montowane są na wieżach i kierowane na jeden lub dwa azymuty. Dla stacji bazowych lokalizowanych w miastach typową wartością mocy doprowadzonej do każdej anteny nadawczo-odbiorczej jest: 25 W dla stacji jednosystemowych oraz 50 W dla stacji dwusystemowych (GSM/DCS). W stacjach lokalizowanych poza miastami moc doprowadzona do każdej anteny jest nieco mniejsza.

Stacja bazowa z antenami na wierzy Dopuszczalne granice natężenie pola elektromagnetycznego są przekroczone w obszarze zaznaczonym na kolorowo, a więc na poziomie około 24 metrów nad poziomem ziemi, 26,4 m oraz 30 m w maksymalnej odległości od masztu równej około 25 metrów

Nowoczesne urządzenia telefonii komórkowej emitują podstawowe częstotliwości 900 MHz lub 1800 MHz, które służą do łączności między telefonami komórkowymi a antenami stacji bazowych. Poza tym, występują wyższe częstotliwości, sięgające do około 40 GHz, emitowane przez anteny radiolinii, służącymi do łączności między antenami radiolinii stacji bazowych. Z charakterystyki anten wynika, że na ludność może działać pole elektromagnetyczne anten sektorowych (w odległości nie przekraczającej 25-30 metrów), natomiast promieniowanie anten radiolinii jest wysoce kierunkowe i praktycznie nie dociera do miejsc dostępnych dla ludności.

Pole elektromagnetyczne Własności pola elektromagnetycznego zmieniają się zależnie od jego częstotliwości. Człowiek styka się w swoim środowisku z całym zakresem (tzw. widmem) częstotliwości pola elektromagnetycznego. Poza stałym polem magnetycznym Ziemi, wszystkie źródła pola elektromagnetycznego (np. linie przesyłowe, piece indukcyjne, nadajniki radiowe i telewizyjne) są wytworem cywilizacji.

Pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości, w szczególności zaś promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu mikrofalowego (300 MHz - 300 GHz) wytwarzane w sąsiedztwie stacji bazowych telefonii komórkowej, a także wokół samego telefonu komórkowego, ma charakter całkowicie odmienny niż pole niskiej częstotliwości wytwarzane np. w otoczeniu obiektów elektroenergetycznych. Przy częstotliwościach z zakresu mikrofalowego ujawnia się już falowy charakter promieniowania i można mówić o rozprzestrzenianiu się tego promieniowania w postaci fali elektromagnetycznej, czyli rozchodzeniu się nierozerwalnie ze sobą związanych zmian pola elektrycznego i magnetycznego, które są w stanie oddziaływać na obiekty fizyczne, nie powodując jonizacji materii (promieniowanie niejonizujace).

Standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych Przepisem podstawowym, który reguluje standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych w środowisku jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), które zostało ustalone w porozumieniu z ministrem właściwym w sprawach zdrowia. W załączniku 1 ww. rozporządzenia Ministra Środowiska ustalone zostały standardy jakości środowiska dla pól elektromagnetycznych o częstotliwościach wykorzystywanych przez instalacje radiokomunikacyjne (w tym stacje bazowe telefonii komórkowej), radionawigacyjne i radiolokacyjne, dla miejsc dostępnych dla ludności tj. na wysokościach do 2 metrów wzwyż np. na powierzchni terenu czy na balkonach budynków mieszkalnych, itp

Standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, jakie mogą występować w środowisku w miejscach dostępnych dla ludności zostały ustalone przy założeniu, że ciągłe przebywanie osób w dowolnym wieku i stanie zdrowia - w polach o poziomach niższych - nie może pociągać za sobą negatywnych skutków dla zdrowia tych osób. Dla zakresów wykorzystywanych w radiokomunikacji, w szczególności radiokomunikacji ruchomej (telefonia komórkowa) tj. powyżej 300 MHz (megaherców) dopuszczalna gęstość mocy pola elektromagnetycznego wynosi w Polsce 0,1 W/m2 .

Standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych

Oceny oddziaływania na środowisko § 3. 1. Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się następujące rodzaje przedsięwzięć w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi nie mniej niż: a) 15 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 5 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, b) 100 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 20 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, c) 500 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 40 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, d) 1 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 70 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, e) 2 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m i nie mniejszej niż 100 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, f) 5 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m i nie mniejszej niż 150 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, g) 10 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 300 m i nie mniejszej niż 200 m od środka elektrycznego, w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny — przy czym równoważną moc promieniowaną izotropowo wyznacza się dla pojedynczej anteny także w przypadku, gdy na terenie tego samego zakładu lub obiektu znajduje się realizowana lub zrealizowana inna instalacja radiokomunikacyjna, radionawigacyjna lub radiolokacyjna;

Wpływ promieniowania elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości na zdrowie dzieci Dzieci to nie mali dorośli. Przebieg procesów rozwojowych i zaburzenia tego procesu może mieć konsekwencje na całe życie. W sierpniu 2013 roku Amerykańska Akademia Pediatrii przedstawiła swoje obawy i wyraziło opinie co do konieczności ponownej oceny wpływu promieniowania elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości (EMF), w tym promieniowania o częstotliwości radiowej (RFR) ze względu na wzrastającą lawinowo ekspozycję na ludzi, podczas gdy obowiązujące w tym zakresie przepisy pochodzą z 1996 roku. AAP wyraziła szczególne zaniepokojenie wykorzystaniem urządzeń takich jak telefony komórkowe i laptopy przez kobiety w ciąży, karmiące matki i dzieci.

Telefon komórkowy to urządzenie nadawczo-odbiorcze o niewielkiej mocy promieniowanej przez antenę (do 1 W). Antena aparatu telefonicznego znajduje się na ogół bardzo blisko głowy rozmówcy. W głowie następuje koncentracja energii elektromagnetycznej osiągając dość znaczne wartości, a jej rozkład wewnątrz głowy człowieka w dalszym ciągu jest przedmiotem wnikliwych badań.

Promieniowanie z telefonów komórkowych i innych źródeł wnika głębiej w głowy dzieci (Wiart, i wsp. 2008. Analiza ekspozycji RF w tkankach głowy dzieci i dorosłych. Phys. Med. Biol.). Prowadzi to do utrzymywania się presji na komórki w mózgu i w miarę upływu czasu wywołuje coraz bardziej poważne problemy. Niektóre tkanki głowy dziecka, na przykład szpiku kostnego, mózgu, oczu pochłaniają znacznie więcej energii niż te w głowie dorosłych, ze względu na wielkość głowy, cechy tkankowe i geometrię głowy. Rozpoczęcie użytkowania telefonu komórkowego przed ukończeniem 20 roku życia może być powodem 5 krotnego wzrostu prawdopodobieństwa zachorowania na glejaka i nerwiaka słuchowego.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu a promieniowanie elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości Ilość osób u których zdiagnozowano spektrum zaburzeń autyzmu szybko rośnie w Ameryce Północnej, wywiera to głęboki wpływ na poszkodowanych, a także rodziców, rodziny, opiekunów, społeczności lokalne i społeczeństwa jako całości. W Stanach Zjednoczonych ilość osób u których zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu wzrosła z 3-4 na 10000 20 lat temu do ponad 68 osób dzisiaj. Roczne koszty leczenia chorego dziecka mogą osiągnąć od $ 40,000US do $ 60,000US i w okresie życia jednego chorego koszty te mogą wynosić od $ 1,2mln do $ 3.2 mln US. To przekłada się na około $ 240 mld USA rocznie w USA.

Coraz więcej obserwacji naukowych i klinicznych wskazuje, że autyzm nie jest warunkowany tylko genetycznie. Przyczyną autyzmu nie jest uszkodzony mózg – wiele osób z autyzmem jest bardzo utalentowanych, chodź posiadają problemy związane z dysfunkcyjnością, co oznacza problemy z wypowiedziami i koordynacją ruchu, a nie brakiem zdolności. Geny zidentyfikowane jako związane z autyzmem są częste u osób zdrowych. Autyzm wywołany jest prawdopodobnie upośledzeniem funkcji, a nie zmianą anatomii mózgu. Badania wykazują, że anatomiczne różnice w mózgu są subtelne, podczas gdy różnice funkcjonalne są bardzo uderzające. Autyzm dotyczy nie tylko mózgu lecz wielu układów w organizmie człowieka.

Badania przeprowadzone w ostatnich latach wskazują na wiele podstawowych systemowych zaburzeń fizjologicznych rejestrowanych na poziomach: molekularnym, komórkowym, układów narządów i układu nerwowego na poziomie mózgu. Szczególnie istotne są zmiany elektrofizjologiczne w ośrodkowym i autonomicznym układzie nerwowym. Jak wykazują badania, zmiany w chemii i fizjologii komórki, które zostały zidentyfikowane w autyzmie praktycznie wszystkie zostały udokumentowane jako skutki promieniowania elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości (EMF), w tym promieniowania o częstotliwości radiowej (RFR). Inne ryzyka środowiskowe (zanieczyszczenie środowiska) i podatność genetyczna mogą również przyczynić się do tego typu upośledzenia funkcji komórek. Skumulowanie tych efektów może być tym co jest przyczyną autyzmu i co wyzwala trudne okresy zachowania się osób ze spektrum autyzmu.

Wyznaczono korelacje pomiędzy zaburzeniami ze spektrum autyzmu a efektami biologicznymi oddziaływania pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości. Uszkodzenia wywołane przez częstotliwości radiowe są obserwowane w zaburzeniach ze spektrum autyzmu i obejmują: Oksydacyjny stres komórkowy. Peroksydację lipidów. Reakcję białek stresu. Zmiany genetyczne. Zmiana struktury i funkcji membran. Zaburzenie kanału wapniowego.

Degradacja systemów funkcjonalnych, wywołanych przez promieniowanie elekromagnetyczne wysokiej częstotliwości i obecnych w zaburzeniach ze spektrum autyzmu obejmują: zaburzenia w metabolizmie energii w mitochondriach oraz zmieniony metabolizmu glukozy w mózgu zmiana ważnych funkcji w okresie okołoporodowym / dzieciństwa zmiana struktury komórek mózgu i uszkodzenia rozregulowanie wydzielania melatoniny zaburzenia immunologicznego elektrofizjologiczne zmiany.   Te zaburzenia fizjologiczne są powielane w wielu innych popularnych chorobach przewlekłych, należą do nich, rak, cukrzyca, otyłości, nadciśnienie, zaburzenia neurodegeneracyjne i innych.

Nauka nie może obecnie określić "bezpiecznego" poziomu dla promieniowania elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości. Konieczne jest przyjęcie strategii osiągnięcia poziomu ekspozycji na jak najniższym rozsądnie osiągalnym poziomie. Niezbędne jest wdrożenie następujących praktyk: istotne ograniczenia niepotrzebnych ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w życiu codziennym, rozpoczęcie kampanii edukacyjnej na temat prostych, praktycznych metod codziennych celu zminimalizowania narażenia na promieniowanie o częstotliwości radiowej, minimalizacja narażenia dzieci na promieniowanie elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości, w tym w zakresie bezprzewodowego dostępu do internetu w przedszkolach i szkołach podstawowych do klasy 3 włącznie, zapewniając, że Wi-Fi jest wyłączona, gdy nie są używane, wprowadzenie zakazu wprowadzania do obrotu urządzeń bezprzewodowych dla dzieci.