Dr Krzysztof Jonas

Od dochodu do podstawy opodatkowania.

 Prawo bilansowe posługuje się terminem:  „wynik finansowy” lub „zysk”  Ustalany jest on ewidencyjnie na koncie „Wynik finansowy” lub sprawozdawczo w „Rachunku zysków i strat”.

 Na wynik finansowy jednostki wpływają przychody, koszty, straty i zyski nadzwyczajne oraz obowiązkowe obciążenia wyniku.  Na wynik finansowy składają się: 1. Wynik na podstawowej działalności operacyjnej 2. Wynik na pozostałej działalności operacyjnej 3. Wynik na działalności finansowej 4. Wynik na zdarzeniach nadzwyczajnych 5. Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego

1. Wynik z podstawowej działalności operacyjnej obejmujący różnicę między: - Należnymi przychodami ze sprzedaży produktów, towarów, usług i innych składników majątku - A sumą - Kosztów obejmujących wartość sprzedanych produktów, towarów i usług i innych składników majątku oraz kosztów zarządu i sprzedaży poniesionych w danym okresie

2. Wynik z pozostałej działalności operacyjnej Obejmujący różnicę pomiędzy pozostałymi przychodami operacyjnymi i pozostałymi kosztami operacyjnymi

 Wynik z działalności finansowej obejmuje różnicę pomiędzy przychodami finansowymi i kosztami finansowymi  Wynik na zdarzeniach nadzwyczajnych obejmuje różnicę pomiędzy zyskami i stratami nadzwyczajnymi  Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego obejmuje płatności z tytułu podatku dochodowego i inne zrównane z nim na podstawie odrębnych przepisów

 Prawo podatkowe nie posługuje się terminem wynik finansowy – w jego miejsce używa terminu „dochód”  Dochodem zgodnie z art. 7 ust. 2 uopdoop jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym, jeśli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów różnica jest stratą.

 Od dochodu zgodnie z przepisami podatkowymi odlicza się:  dochody wolne i nieopodatkowane  A następnie uwzględnia się przysługujące odliczenia.  Podatek jest obliczany od podstawy opodatkowania czyli dochodu po wszelkich odliczeniach.

podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu  Podatnicy jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terenie RP podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu  Jeżeli nie posiadają siedziby ani zarządu podlegają jedynie ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terenie RP.

 Przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się: Przychodów ze źródeł położonych na terenie RP lub za granicą jeśli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu lub są wolne od podatku Przychodów wymienionych w art.21 i 22 uopdoop (przychody opodatkowane stawkami odrębnymi) Kosztów uzyskania ww. przychodów

Strat podmiotów przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych – z wyjątkiem przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową Strat przedsiębiorstw państwowych przejmowanych lub nabywanych na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji

 Ustawa wyróżnia dwie grupy dochodów wolnych od podatku: (art. 17) bezwarunkowo  Dochody ze źródeł przychodów wolnych i zwolnionych od podatku bezwarunkowo czyli niezależnie od przeznaczenia tych dochodów przez podatnika warunkowo  Dochody wolne od podatku warunkowo, to znaczy po spełnieniu warunków przewidzianych ustawą – przeznaczenie tych dochodów na cele wskazane w ustawie

 Dochody wolne bezwarunkowo to np.:  dochody ze sprzedaży części albo całej nieruchomości wliczającej się w gospodarstwo rolne, jeśli sprzedano ją po upływie 5 lat liczonych od końca roku jej nabycia  dochody uzyskane zagranicą przez jednostkę z siedzibą na terenie Polski, gdy umowa międzynarodowa tak stanowi  dochody ze sprzedaży prawa wieczystego użytkowania oraz nieruchomości w oparciu o przepisy o ochronie oraz kształtowaniu środowiska

 Dochody wolne warunkowo to np.  Dochody organizacji pracowników, związków zawodowych, partii politycznych – w kwocie przeznaczonej na cele statutowe  Dochody z tyt. prowadzenia szkół – w kwocie przeznaczonej na cele szkoły,  Dochody sportowych spółek akcyjnych oraz innych wymienionych w ustawie jednostek przeznaczone na cele statutowe  Subwencje, dotacje oraz dopłaty uzyskane przez zakład pracy chronionej z PFRON

 Zwolnienia warunkowe nie mają zastosowania w przypadku dochodów uzyskanych z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych lub dochodów z handlu nimi.  UWAGA jest wyjątek.

 Wyjątkiem są dochody jednostek naukowych i badawczo rozwojowych ale tylko w odniesieniu do wyrobów przemysłu elektronicznego.

 Dochód po odliczeniu: - Dochodów ze źródeł przychodów niepodlegających opodatkowaniu oraz - Dochodów wolnych od podatku Pomniejsza się o odliczenia z tytułu: 1. Strat 2. Darowizn 3. Wydatków na nabycie nowych technologii

 Straty poniesione w roku podatkowym mogą obniżyć dochód w 5 najbliższych kolejno po sobie następujących latach.  Kwota odliczenia w danym roku nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty, pod warunkiem posiadania dochodu od którego można stratę odliczyć.

 Firma X w 2010r. poniosła stratę zł.  W kolejnych latach uzyskała następujące wyniki:  r. dochód  r. dochód  r. dochód  r. strata  r. dochód  Proszę zaproponować sposób rozliczenia straty.

RokDochódStrataOdliczenie

 Od dochodu mogą zostać odliczone darowizny przeznaczone na cele: 1. Określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ( pomocy społecznej, działalności charytatywnej, działalności na rzecz niepełnosprawnych itp.) – łącznie do wysokości 10% dochodu

2. W bankach – 20% kwoty kredytów (pożyczek) umorzonych w związku z realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw zakwalifikowanych do straconych kredytów (pożyczek) i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów 3. Na cele kultu religijnego – łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% wysokości dochodu Łączna kwota odliczeń z tytułu darowizn nie może przekroczyć 10% dochodu.

 Uwaga – wyjątek.  Odliczeniu nie podlegają darowizny na rzecz osób fizycznych oraz na rzecz osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej prowadzących działalność w takim samym zakresie jak przy wyjątku od zwolnień warunkowych

 Firma X (osoba prawna) osiągnęła dochód w kwocie zł.  W ciągu roku udzieliła darowizny na cele charytatywne w kwocie  Jaka kwota darowizny podlega odliczeniu? Odliczeniu podlega kwota : X 10% = Pozostała część darowizny nie podlega odliczeniu.

 Czym jest nowa technologia?  Nowa technologia to wiedza technologiczna w postaci WNiP, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż 5 lat. Potwierdza to opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej.

 Nabycie nowej technologii to nabycie praw do wiedzy technologicznej w drodze umowy o ich przeniesienie oraz korzystanie z tych praw.  Wartość odliczenia stanowi kwota wydatków: nie zwrócona w jakikolwiek sposób,  zapłacona w roku podatkowym wprowadzenia do ewidencji środków trwałych lub WNiP lub w roku następnym.

 Odliczenia dokonuje się za rok podatkowy w którym poniesiono wydatek a jeśli dochód jest niewystarczający w kolejno następujących po sobie 3 latach.  Odliczenie nie może przekroczyć 50% wydatkowanej kwoty na nowe technologie przyjęte do ewidencji.

 Firma X w roku 2008 zakupiła nową technologię za kwotę zł. (zapłacono całość)  Zakładając spełnienie pozostałych warunków jakie będą odliczenia z tego tytułu jeśli:  W roku 2008 osiągnięto dochód  W roku 2009 osiągnięto dochód  W roku 2010 osiągnięto dochód  W roku 2011 osiągnięto dochód

RokDochódOdliczenie

 Po uwzględnieniu wszelkich odliczeń od dochodu i ewentualnych doliczeń (związanych np. z utratą prawa do ulgi) do dochodu ustala się podstawę opodatkowania do której stosuje się obowiązującą stawkę podatkową.  W ciągu roku podatnik płaci zaliczkę na podatek dochodowy.  Po zakończonym roku dokonuje obliczenia tzw. podatku należnego.

 Należny podatek dochodowy porównuje się z:  Kwotą zaliczek zapłaconych w ciągu roku  Oraz uwzględnia się  Kwotę podatku zapłaconego za granicą  Kwotę zaniechanego poboru podatku na podstawie odrębnych decyzji

 Podstawę opodatkowania ustala się w następujący sposób: 1. Przychody podatkowe – koszty uzyskania przychodów = dochód 2. Dochód – dochody wolne od podatku, nieopodatkowane i odliczenia = podstawa opodatkowania 3. Podstawa opodatkowania + doliczenia do podstawy = podstawa opodatkowania do której stosujemy stawkę podatkową 4. Podstawa opodatkowania * stawka podatkowa = podatek dochodowy

 W firmie X osiągnięto zysk brutto  Aby ustalić wartość dochodu należy uwzględnić:  Przychody nieopodatkowane  Przychody nie uznane przez prawo podatkowe  Koszty niestanowiące uzyskania przychodów

     ======= 

 Dochód  Od tak ustalonego dochodu można dokonać odliczeń.  Firma udzieliła darowiznę na cele dobroczynne w kwocie  Firma rozlicza stratę z zeszłego roku (strata w kwocie , firma deklaruje możliwie najszybsze rozliczenie straty)

 Limit darowizn: * 10% =  Cała darowizna podlega odliczeniu.  Odliczenie straty maksymalnie  Dochód  Darowizna  Odliczenie straty  ====================  Podstawa opodatkowania  Podatek dochodowy * 19% =

 Wynik finansowy ustalony zgodnie z UoR z reguły jest różny od dochodu ustalonego wg przepisów podatkowych.  Przekształcenie WF do dochodu służy do prawidłowego ustalenia podatku dochodowego.  Na charakter różnic zawsze spoglądamy z punktu widzenia rachunkowości.

 Jeżeli WF jest wyższy od dochodu, różnica ma charakter dodatni. Dzieje się tak, gdy:  Przychody bilansowe są wyższe od przychodów podatkowych lub  Koszty są niższe od kosztów uzyskania przychodu  Jeżeli WF jest niższy od dochodu różnica ma charakter ujemny. Dzieje się tak, gdy:  Przychody bilansowe są niższe od przychodów podatkowych lub  Koszty są wyższe od kosztów uzyskania przychodu.

 Różnice dzielą się na:  Trwałe  Okresowe Różnice trwałe są to nieodwracalne, definitywne różnice pomiędzy przychodami i kosztami wg prawa bilansowego i podatkowego. Trwałość różnic oznacza, że nigdy nie zostaną wyrównane i nie wpłyną na WF lub dochód w latach następnych. Wpływają wyłącznie na podatek w roku bieżącym.

 Różnice okresowe spowodowane są tym, iż inny jest moment uznania danego przychodu za osiągnięty, a kosztu za poniesiony wg prawa bilansowego i podatkowego.  Różnice te wyrównują się w okresach następnych.

 Są to np.:  Przychody z działalności rolniczej z wyjątkiem działów specjalnych  Przychody uzyskane przez podatników mających siedzibę za granicą opodatkowane w sposób zryczałtowany  Zwrócone podatki i opłaty niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów  Odsetki otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych podatków  Dywidendy podlegające zryczałtowanemu opodatkowaniu

 Są to przychody które stanowią przychody podatkowe, natomiast nie stanowią przychodów w rozumieniu prawa bilansowego.  Przychody te z zasady nie są ujmowane w księgach rachunkowych i nie podwyższają WF – są ujmowane w odrębnej ewidencji dla celów podatkowych.  Są to np.:  Wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo nieodpłatnie świadczeń  Przychody ustalone w drodze decyzji US dotyczące zbycia rzeczy lub praw majątkowych, jeżeli cena sprzedaży bez uzasadnionej przyczyny znacząco odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw.

 Te różnice są uznawane za teoretyczne i w praktyce mogą się pojawić jedynie jako koszty związane z przychodami podatkowymi nie stanowiącymi przychodów wg prawa bilansowego.

 Są to np.:  Odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego dokonane wg zasad określonych w ustawie w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość euro przeliczonej na złote wg kursu średniego NBP z dnia przekazania do samochodu do użytku  Kary, opłaty i odszkodowania oraz odsetki od tych zobowiązań z tytułu nieprzestrzegania przepisów BHP oraz przepisów w zakresie ochrony środowiska  Rezerwy tworzone zgodnie z UoR inne niż określone w uopdoop jako koszt uzyskania przychodu

 Grzywny i kary pieniężne oraz odsetki od nich  Kary umowne i odszkodowania  Koszty reprezentacji w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych  Wpłaty na PFRON  Składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej proporcję równowartości euro i wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczeń  Koszty uzyskania przychodów nieobjętych uopdoop np. z działalności rolnej lub leśnej

 Składki na rzecz organizacji do których przynależność nie jest obowiązkowa (są wyjątki)  Amortyzacja gruntów i prawa użytkowania wieczystego gruntów  Amortyzacja dzieł sztuki i eksponatów muzealnych  Amortyzacja składników majątku nie używane na skutek zaprzestania działalności, w której były używane  Amortyzacja wartości firmy powstałej inaczej niż w drodze kupna, przyjęcia do odpłatnego używania lub wniesienia do spółki

 Są to np.:  Naliczone lecz nieotrzymane odsetki od należności w tym również od udzielonych pożyczek. W myśl UoR należności i zobowiązania w tym również z tytułu pożyczek wycenia się na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty W ujęciu podatkowym liczy się moment faktycznego otrzymania odsetek.  Różnice kursowe dodatnie ustalone na moment bilansowy (niezrealizowane) Wg UoR dodatnie różnice kursowe powstałe w związku z wyceną na dzień bilansowy aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych stanowią przychody finansowe.

 Są to np.:  Pobrane z góry czynsze

 Są to np.:  Koszty amortyzacji naliczane dla celów bilansowych liniowo a dla celów podatkowych degresywnie.

 Są to np.:  Naliczone lecz niezapłacone odsetki od zobowiązań w tym również od kredytów i pożyczek  Różnice kursowe ujemne ustalone na moment bilansowy (niezrealizowane)  Odpisy amortyzacyjne dokonane dla celów bilansowych w kwotach wyższych niż przewidują przepisy podatkowe  Niewypłacone, niedokonane lub niepostawione do dyspozycji osobom fizycznym wynagrodzenia  Nieopłacone do ZUS składki  Rezerwy na przyszłe wydatki  Aktualizacja wyceny składników majątkowych będąca następstwem utraty wartości użytkowej czy rynkowej na moment bilansowy

 Wynik finansowy brutto  - różnice dodatnie (trwałe, okresowe) w przychodach, kosztach  + różnice ujemne (trwałe, okresowe) w przychodach, kosztach  = Dochód brutto  W informacji dodatkowej, w części „Dodatkowe informacje i objaśnienia” należy ująć rozliczenie głównych pozycji różniących wynik finansowy brutto od dochodu