„Pierwotna profilaktyka raka szyjki macicy – szczepienia HPV” Wojewódzki Program „Pierwotna profilaktyka raka szyjki macicy – szczepienia HPV” Konferencja Wojewódzka – Opole, 23 czerwca 2009

Organizatorzy składają podziękowania za cenne uwagi i wskazówki dotyczące Programu Wojewódzkiego Panu Marszałkowi Województwa Józefowi Sebescie, Pani Wicemarszałek Teresie Karol, Panu Stanisławowi Łągiewce Dyrektorowi Dep. Zdrowia i Polityki Społecznej Za pomoc organizacyjną firmom Glaxo SmithKlein MSD Merck Stowarzyszeniu dla Przyszłości

PROGRAM KONFERENCJI - Otwarcie konferencji i powitanie gości - Wprowadzenie - Informacja o Programie Wojewódzkim - dr Mirosław Moskalewicz - Poznań liderem profilaktyki raka szyjki macicy – samorządowa realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego - prof. dr hab. med. Tomasz Pertyński – Centrum Zdrowia Matki Polki – Łódź: Szeroka ochrona przed chorobami powodowanymi przez wirusy HPV - dr med. Wojciech Guzikowski – Profilaktyka raka szyjki macicy na terenie Województwa Opolskiego - Wicemarszałek Województwa Pani Teresa Maria Karol – Uwagi i wskazówki do projektu Programu Wojewódzkiego - Dyskusja - Poczęstunek

Liczba nowych zachorowań na raka szyjki macicy wśród mieszkanek woj Liczba nowych zachorowań na raka szyjki macicy wśród mieszkanek woj. opolskiego w latach 2000-2005 wahała się w granicach 72 – 110 rocznie. W tych latach umierało z powodu raka szyjki macicy 42 – 60 kobiet rocznie. Największa liczba zgonów dotyczyła kobiet w wieku 50 – 59 lat czyli czynnych zawodowo.

Czynnikami ryzyka dla zachorowania na raka szyjki macicy są: dla niemal wszystkich chorych zakażenie wirusem HPV typ 16 i 18 wczesne rozpoczęcie współżycia zwłaszcza przed 18 rokiem życia, duża liczba partnerów, partnerzy z grup wysokiego ryzyka tzn. z zakażeniem HIV, również poligamiczni, równocześnie występujące inne zakażenia i schorzenia obniżające odporność ogólną np. zakażenie wzw, choroby przewlekłe, stosowanie leków immunosupresyjnych, liczne porody, niedożywienie, alkoholizm, nałogowe palenie, niska higiena

Koszty leczenia pacjentek z powodu raka szyjki macicy są znaczne z powodu: - wysokich kosztów profilaktyki, diagnostyki i leczenia, - kosztów trudnych do oszacowania: przedwczesnej śmiertelności i niesprawności kobiet po leczeniu, - kosztów społecznych, które ponoszą rodziny. Ocenia się, że koszt przedłużenia o rok życia chorej wynosił w roku 2001 około 20 000zł (nie uwzględniając kosztów zwolnień z pracy, ambulatoryjnego leczenia objawów ubocznych po leczeniu, renty i kosztów społecznych). Aktualnie przybliżone koszty leczenia to: - koszt tzw. pierwszego leczenia wynosi średnio około 30 000zł, - u chorych operowanych dodatkowo kolejne 30 000 zł, - koszty leczenia wznowy czy przerzutów, które często są znacznie wyższe, a dotyczą około połowy leczonych, - koszty leczenia powikłań i późnych reakcji po napromienianiu. - koszty leczenia z innych powodów pamiętając, że są to pacjentki o niższej odporności: leczenie częstych przeziębień, grypy, zapaleń płuc, częstych u tych pacjentek zakażeń dróg moczowych i problemów jelitowych - rocznie jak się szacuje 50 000 – 60 000zł biorąc pod uwagę przynajmniej 1 pobyt w szpitalu. - u kobiet wymagających zaopatrzenia w sprzęt i artykuły pomocnicze jednorazowe takie jak pieluchomajtki, worki stomijne czy inne niezbędne artykuły roczny koszt zwiększy się o około 10 000 zł rocznie, - większość z tych kobiet po leczeniu nie wraca do pracy. Należy więc doliczyć koszty pośrednie wynikające również z przedwczesnej śmiertelności, niesprawności, schorzeń dodatkowych i objawów ubocznych po leczeniu, które powodują konieczność zwolnień z pracy oraz koszty społeczne powodowane niewykonywaniem pracy zawodowej. A trzeba pamiętać, że rak szyjki macicy dotyczy kobiet w wieku tzw. produkcyjnym. Dochodzi konieczność zaopatrzenia rentowego. - szacując wydatki dla pacjentki żyjącej 5 lat po rozpoznaniu można uznać, że koszt jej leczenia w tym czasie wyniesie około 300 000zł nie licząc kosztów zaopatrzenia rentowego, kosztów zwolnień z pracy oraz kosztów niepoliczalnych jakie ponosi rodzina.

Porównując policzalne koszty pierwszego leczenia z roku 2001 – 20 000 zł i aktualne – 30 000 zł widać, że rosną one o około 1000 zł w skali roku. Jest to spowodowane wprowadzaniem nowych, nowoczesnych metod leczenia (nowe leki, nowa aparatura, nowe metody diagnostyczne). Pozwalają one na uratowanie życia coraz większej liczbie pacjentek, ale przy zwiększających się nakładach. Koszty leczenia pokrywa NFZ, koszty zwolnień i rent pokrywa ZUS, koszty społeczne - niepoliczalne i utratę części dochodów pokrywa rodzina. W obliczeniach nie uwzględnia się kosztów społecznych, kosztów rodziny, osieroconych dzieci itp. Nikt tych wydatków nie sumuje. Dlatego sceptycy uważają, że taniej jest leczyć raka niż zapobiegać zachorowaniom. Koszty leczenia raka szyjki macicy są niedoszacowane. Nikt nie szacuje cierpienia. Z perspektywy problemu indywidualnego doświadczenia można stwierdzić, że choroba nowotworowa zawsze powoduje ból oraz lęk, a nawet depresję wynikające z zagrożenia życia, podsycane „wieścią gminną” i ogólnie panującymi opiniami. Cierpienia powodowane są również przez leczenie i objawy uboczne. Do tego dochodzą w większości przypadków liczne pobyty w szpitalu, częste wizyty u lekarza. Gdy pacjentka znajdzie się w terminalnej fazie choroby i pojawią się wszystkie fizyczne i psychiczne objawy powolnego umierania - koszty rodziny przekraczają jakiekolwiek koszty policzalne. Analizy amerykańskie podają, że średnia liczba utraconych lat życia wynosi dla chorych na raka szyjki macicy – 26.

Jakby jednak nie liczyć koszty leczenia kobiet, u których rozpoznano raka szyjki macicy znacznie przewyższają koszt szczepienia, nawet jeśli przyjąć, że dla ochrony 100 kobiet przed zachorowaniem trzeba zaszczepić około 5 500 dziewcząt rocznie.

Są dwa ważne czynniki wpływające na efektywność szczepień, której wykładnikiem jest obniżenie zachorowalności na raka szyjki macicy w populacji: 1. dotarcie ze szczepieniami do grup wysokiego ryzyka. Powszechne szczepienia prowadzone jedynie u kobiet spoza grup ryzyka mijają się z celem. 2. szczepienie dużej populacji np. wojewódzkiej. Szczepienie małych grup nie wpływa na zdrowotność populacji.

Cele Programu Wojewódzkiego: zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy w województwie opolskim poprzez: szczepienie dziewcząt przeciwko wirusowi HPV oraz propagowanie badań cytologicznych, Metoda coroczne szczepienia przeciwko wirusowi HPV dziewcząt w wieku 12 lat, objęcie szczepieniami wszystkich dziewcząt z wyznaczonego rocznika z wyjątkiem tych, u których będą przeciwwskazania lekarskie lub brak zgody rodziców, przebieg szczepień: podanie trzech dawek szczepionki: druga dawka 1 miesiąc po pierwszej, trzecia dawka w 4-6 miesięcy po pierwszej, szczepienia będą prowadzone w miejscach ustalonych przez gminy i przez nie zorganizowane, przed szczepieniami będą dostarczone materiały informacyjne dla dziewcząt i rodziców oraz w razie potrzeby będą przeprowadzane spotkania informacyjne. Finansowanie zmniejszenie obciążenia finansowaniem szczepień dla gmin, które szczepią o około 50%, pomoc gminom, które nie szczepią z powodu braku środków, Współfinansowanie: Urząd Marszałkowski, Starostwa Powiatowe i Urzędy Gmin. Czynione są starania o pozyskanie kolejnych podmiotów współfinansujących.

Kobiety nie muszą chorować na raka szyjki macicy i umierać z jego powodu. Najlepszą profilaktyką jest połączenie szczepień przeciwko wirusowi HPV i regularnych badań cytologicznych Badanie cytologiczne to jedno z najważniejszych badań w życiu kobiety

- SZCZEPIENIA PRZECIWKO WIRUSOWI HPV – profilaktyka pierwotna + PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY TO - SZCZEPIENIA PRZECIWKO WIRUSOWI HPV – profilaktyka pierwotna + - REGULARNE BADANIA CYTOLOGICZNE – profilaktyka wtórna