Temat: System totalitarny (komunizm) w ZSRR. Wprowadzenie „dyktatury proletariatu”. Listopad 1917 – wybory do Zgromadzenia Ustawodawczego (Konstytuanty) – przegrane przez bolszewików Lenina; Lenin ogłosił więc, że najważniejszy jest Ogólnorosyjski Zjazd Rad; pokój z Niemcami w Brześciu – 3 marca 1918-utrata Ukrainy, Finlandii, Estonii, Litwy, Łotwy, Królestwa Polskiego i części Białorusi; „dyktatura proletariatu”: system monopartyjny (rządzi partia bolszewików), Rada Komisarzy Ludowych (rząd), Armia Czerwona; CzeKa – Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (policja polityczna) – w 1922 r. Państwowy Zarząd Polityczny(GPU),

nacjonalizacja przemysłu (upaństwowienie), zniesienie prywatnej własności ziemi – kołchozy(od 1929 r. obowiązkowe), upaństwowienie minerałów i lasów, wojna domowa (1918-1922) z Biała Gwardia kontra bolszewicy (wygrali), obozy pracy przymusowej (łagry), komunizm wojenny (poł. 1918 r.) – państwowy monopol handlu, obowiązkowe dostawy żywności, zakaz sprzedaży żywności przez chłopów, reglamentacja żywności, Głód (1921-1922), NEP – Nowa Polityka Ekonomiczna) – przywrócenie drobnego handlu i przedsiębiorstw prywatnych.

Powstanie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. listopad 1917 – „Deklaracja praw narodów Rosji” wydana przez RKL nadawała prawo samostanowienia narodom imperium carskiego; 1918 – Rosyjska Socjalistyczna Federacyjna Republika Rad (Rosja Sowiecka)– do 1922 przyłączają się republiki okręgi i obwody (oficjalnie dobrowolnie); 1922 – RSFRR przekształca się w ZSRR – każda republika ma równe prawa; Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia(bolszewików); Centralny Komitet Wykonawczy(władza ustawodawcza); Rada Komisarzy Ludowych(władza wykonawcza).

Dojście Stalina do władzy. 1922 – Stalin sekretarzem generalnym partii komunistycznej; Po 1924 usuwa konkurencję (Lwa Trockiego i innych); Zaostrzenie terroru politycznego; Po 1929 – władza dyktatorska – kult jednostki; 1934 aparat policyjny skupiono w NKWD(Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych); Sprawy o zdradę i terror bez prawa do obrony, tortury, brak konieczności dowodów winy, kara śmierci; Wszyscy podejrzani do obozów pracy(łagry) na Syberii; Główny Zarząd Obozów – 1930 (GUŁag); Wielka czystka (aresztowano 7 mln. a zabito 1,2 mln.).

Gospodarka ZSRR. Wielki głód. 1929 – rezygnacja z NEP-u i przymusowa kolektywizacja rolnictwa(kołchozy) – chłopi niechętni (kułacy) na Syberię a ich majątki na rozwój przemysłu ciężkiego; Spadek produkcji rolnej o 35% - więc obowiązkowe dostawy o dużych limitach; 1932 – dekret „O ochronie mienia przedsiębiorstw państwowych, kołchozów, spółdzielni oraz wzmacnianiu własności społecznej” – kara śmierci i konfiskata majątku za kradzież; Głód – 3-7 mln. Ludzi zmarło – kanibalizm; Paszporty wewnętrzne – bez nich nie wolno opuszczać miejsca zamieszkania – chłopi ich nie dostali; Po 1929 r. rozwój przemysłu (obozy pracy, pożyczki niemieckie i amerykańskie) powstają centra przemysłowe (miasta + fabryki).

ZSRR na arenie międzynarodowej. Izolacja po I wojnie bo rewolucja bolszewicka – mimo poparcia ze strony Wielkiej Brytanii; brak zaproszenia do Ligi Narodów; 1922 – traktat w Rapallo z Niemcami; Inne państwa nawiązują stosunki z ZSRR; układy o nieagresji z Polską, Rumunią i Francją; 1934 – przyjęcie do Ligi Narodów; Międzynarodówka Komunistyczna(Komintern) – porozumienie europejskich partii komunistycznych pod kontrolą ZSRR – w okresie wielkiej czystki wymordowano przywódców tych partii.