Rak piersi Małgorzata Pękala
Epidemiologia W 1995 roku zanotowano 9173 nowe zachorowania na raka piersi co stanowi 18,4% zachorowań na nowotwory złośliwe u kobiet
Epidemiologia 7,1% zachorowań notuje się u kobiet poniżej 40 roku życia Częstość zachorowań u mężczyzn sięga 1% zachorowań u kobiet
Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi wiek 35-65 lat długi czas trwania naturalnej aktywności hormonalnej bezdzietność lub późny wiek pierwszego porodu rak piersi w wywiadzie łagodne choroby sutka przebiegające z proliferacją
Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi rozpoznanie raka zrazikowego przedinwazyjnego czynniki genetyczne (mutacja genu BRCA1) hormonalna terapia zastępcza
Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi doustna antykoncepcja napromienianie okolicy piersi w wywiadzie nadmierne spożycie alkoholu nadmiar tłuszczów zwierzęcych w diecie
Badania skryningowe mammografia wyjściowa w 40 roku życia powtarzanie co 1-2 lata do 49 roku życia raz w roku po 50 roku życia przedmiotowe badanie lekarskie co 3 lata w wieku 20-40 lat a następnie co rok od 20 roku życia comiesięczne samobadanie piersi
Badania skryningowe U kobiet z obciążonym wywiadem konieczne jest wcześniejsze rozpoczęcie badań przesiewowych
Objawy bezbolesny guz lub zgrubienie w obrębie gruczołu piersiowego zaburzenia symetrii i deformacja piersi zmiany w skórze (wciągnięcie, obrzęk, zaczerwienienie, owrzodzenie, objaw „skórki pomarańczy”) guz w okolicy pachowej lub nadobojczykowej
Objawy wyciek z brodawki złuszczanie skóry w okolicy brodawki klinicznie bezobjawowe zmiany w mammografii (mikrozwapnienia, zmiany spikularne, zaburzenie architektury gruczołu)
Rozpoznawanie badanie kliniczne mammografia i/lub badanie ultrasonograficzne biopsja cienkoigłowa (badanie cytologiczne) wykonana za pomocą różnych technik lokalizacyjnych
Typy histologiczne raka piersi raki przedinwazyjne rak wewnątrzprzewodowy czopiasty ( comedocarcinoma ) nieczopiasty ( non-comedocarcinoma ) rak zrazikowy
Typy histologiczne raka piersi raki inwazyjne rak przewodowy (80%) rak zrazikowy (5-10%) śluzowy (śluzotwórczy) rdzeniasty brodawkowaty cewkowy (tubularny) inne (np. choroba Pageta)
Czynniki prognostyczne histologiczny typ raka stopień złośliwości wielkość guza pierwotnego liczba zajętych węzłów chłonnych zawartość receptorów estrogenowych i progesteronowych zaawansowanie kliniczne
Leczenie rak przedinwazyjny rak inwazyjny zrazikowy rak przedinwazyjny (CLIS) przewodowy rak przedinwazyjny (CDIS) rak inwazyjny leczenie oszczędzające dobry efekt estetyczny T<3 cm, N 0-1, M 0 motywacja chorej i dobra współpraca dostępność radioterapii zmodyfikowana radykalna amputacja piersi
Przeciwwskazania do leczenia oszczędzającego bezwzględne rozległe mikrozwapnienia wieloośrodkowość ciąża uprzednio przebyte napromienianie obszaru obejmującego pierś
Przeciwwskazania do leczenia oszczędzającego względne przebyte układowe choroby tkanki łącznej brak możliwości radykalnego usunięcia zmiany pierwotnej przewidywany zły efekt kosmetyczny (mała pierś, zabrodawkowe położenie guza) przeciwwskazania do radioterapii (duże pole napromieniania obejmujące naczynia wieńcowe)
Leczenie uzupełniające Systemowe radioterapia
Leczenie wspomagające przeciwbólowe zapobieganie złamaniom patologicznym zapobieganie zakażeniom
Kontrola chorych po leczeniu radykalnym do roku co 3 miesiące do 5 lat co 6 miesięcy do 10 lat co 12 miesięcy obowiązkowo 1 raz w roku mammografia raz w roku badanie ginekologiczne z pobraniem wymazów z szyjki macicy raz w roku badanie radiologiczne klatki piersiowej
Rokowanie w zależności od stopnia klinicznego zaawansowania raka piersi
Cytostatyki używane w chemioterapii raka piersi cyklofosfamid metotreksat 5-fluorouracyl doksorubicyna winkrystyna prednizon jako uzupełnienie chemioterapii
Klasyfikacja stopnia zaawansowania raka piersi Kliniczny stopień zaawansowania (TNM) patologiczny stopień zaawansowania (pTNM)