EPIDEMIOLOGIA URAZÓW urabanizacja komunikacja industrializacja POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW urabanizacja komunikacja industrializacja epidemia urazowości wydłużenie życia

Ale urazy to „główny zabójca” w wieku do 45 lat POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW schorzenia układu krążenia ok. 500/100tys/rok nowotwory ok. 200/100tys/rok urazy ok. 75/100tys/rok na skutek urazów utrata rocznie 0,5 mln lat życia 0,3 mln lat pracy (więcej niż w następstwie chorób układu krążenia i nowotworów łącznie) Ale urazy to „główny zabójca” w wieku do 45 lat

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW miejsce zgonu Zgony uliczne (n = 179) POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW Zgony uliczne (n = 179) 140 (78,2 %) zgonów przed przybyciem karetki średni czas przybycia karetki - 20 min miejsce zgonu

przyczyny zgonów ulicznych POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW przyczyny zgonów ulicznych

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW - KOSZTY POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW - KOSZTY Polska : 30 tys. zgonów z powodu urazów 7,5 tys. na drogach USA: 150 tys. ginie w wypadkach koszty wypadków drogowych - 20 mld USD koszty wszystkich urazów - 150 mld USD Wielka Brytania: 25 tys. ginie na drogach koszty leczenia ofiar wypadków - 4,5 mld USD Niemcy: 16 tys. ofiar wypadków drogowych

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW - KOSZTY POMOC DORAŹNA EPIDEMIOLOGIA URAZÓW - KOSZTY USA: 2000 USD/rok Europa zachodnia: 1500 USD/rok Polska : 120 USD/rok hospitalizacja „urazowa” w USA - 12 tys. USD/pacjenta Kraków - 1440 PLN = ok. 12 tys. USD/łóżko/rok intensywna terapia: Niemcy - 3,70 DM/min Kraków < 1 PLNNmin jeden ciężko poszkodowany: Niemcy - 64 tys. DM USA - 70 tys. USD Kraków - 6400 PLN

NAKŁADY NA SŁUŻBĘ ZDROWIA POMOC DORAŹNA NAKŁADY NA SŁUŻBĘ ZDROWIA kraje rozwinięte: ok. 9 % PKBU Indie: 6 % PKB Afryka: ok. 4 % PKB Polska : 4,5 % PKB

DIAGNOSTYKI I LECZENIA POMOC DORAŹNA izba przyjęć sala operacyjna pierwsza pomoc to początek DIAGNOSTYKI I LECZENIA ofiar wypadku pomoc doraźna odział urazowy (OIOM) wypadek rehabilitacja

DZIAŁANIA RATOWNICZE : ocena podstawowych funkcji życiowych POMOC DORAŹNA DZIAŁANIA RATOWNICZE : ocena podstawowych funkcji życiowych ich przywrócenie i/lub podtrzymanie rozpoznanie stanów zagrożenia życia ich leczenie lub przeciwdziałanie ich wystąpieniu zabezpieczenie pacjenta przed dalszymi uszkodzeniami w czasie transportu

POSTĘPOWANIE Z OFIARĄ WYAPADKU : POMOC DORAŹNA POSTĘPOWANIE Z OFIARĄ WYAPADKU : ocena miejsca wypadku pod kątem bezpieczeństwa dla poszkodowanego, Ciebie i Twojego zespołu wstępna ocena pacjenta ewentualna decyzja o potrzebie pilnego transportu do szpitala badanie powtórne i transport

WSTĘPNA OCENA PACJENTA : czy jest obecny oddech ? POMOC DORAŹNA WSTĘPNA OCENA PACJENTA : czy jest obecny oddech ? czy drożne są drogi oddechowe ? czy oddech jest wydolny ? czy jest obecna akcja serca ? czy krążenie jest wydolne ? jaki jest stan świadomości ? opanowanie znacznego krwotoku zewnętrznego „wstępne” badanie fizykalne 3 min.

A - airway M - monitoring B - breathing N - nursing POMOC DORAŹNA A - airway M - monitoring B - breathing N - nursing C - circulation O - oxygenation D - drugs PR - pain relief E - exposure, exemination S - sedation F - fractures T - transportation

AIRWAY : zapewnić drożność dróg oddechowych POMOC DORAŹNA AIRWAY : intubacja zapewnić drożność dróg oddechowych z zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego odessanie, odpowiednie ułożenie chorego, udrożnienie górnych dróg oddechowych a najlepiej INTUBACJA DOTCHAWICZA w uszkodzeniu krtani lub tchawicy - konikotomia lub tracheopunkcja

POMOC DORAŹNA AIRWAY : konikotomia

POMOC DORAŹNA AIRWAY : tracheopunkcja

BREATCHING : zapewnić skuteczną wentylację tlenoterapia POMOC DORAŹNA BREATCHING : tlen zapewnić skuteczną wentylację tlenoterapia oddech zastępczy znieść paradoks oddechowy zamknąć odmę otwartą odbarczyć odmę prężną

CIRCULATION : zapewnić dostateczny przepływ obwodowy POMOC DORAŹNA CIRCULATION : opatrunek uciskowy wkłucie dożylne zapewnić dostateczny przepływ obwodowy zewnętrzny masaż serca zatrzymanie krwotoku zewnętrznego uzupełnić objętość krwi krążącej odbarczyć tamponadę serca

DRUGS : dożylnie leki przeciwbólowe POMOC DORAŹNA DRUGS : dożylnie leki przeciwbólowe dożylnie płyny krwiozastępcze EXPOSURE : rozebrać chorego zbadać poszukać objawów uszkodzeń wewn. zaopatrzyć rany FRACTURES: unieruchomienie złamań i zwichnięć

BEZPOŚREDNIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA POMOC DORAŹNA ROZPOZNANIE STANÓW BEZPOŚREDNIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA niewydolność krążenia niewydolność oddechowa wstrząs hipowolemiczny krwotok wewn. krwotok zewn. oparzenie tamponada serca niedrożność grn. dróg oddech. odma, paradoks zachłysnięcie, uduszenie niewydolność CSN uraz mechaniczny niedokrwienie niedotlenienie

OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ POMOC DORAŹNA OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ Przy urazie - zwiększone zapotrzebowanie na tlen z towarzyszącą utratą krwi stłuczenie płuc upośledzenie kaszlu NIEDOTLENIENIE KWASICA zmniejszenie wymiany gazowej zaleganie wydzieliny stłuczenie m. sercowego uszkodzenie ściany kl.p. odma zmniejszenie wyrzutu serca zmniejszenie ruchów oddechowych zmniejszenie powierzchni oddechowej

DECYZJA O PILNYM TRANSPORCIE POMOC DORAŹNA DECYZJA O PILNYM TRANSPORCIE zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych intubacja zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego tlenoterapia dostęp do żyły przetaczanie płynów odbarczenie odmy prężnej, nakłucie osierdzia itp. środki p/bólowe dożylnie

DECYZJA O PILNYM TRANSPORCIE nieprzytomny po urazie objawy ciasnoty śródczaszkowej obrażenia kręgosłupa wstrząs hipowolemiczny tamponada serca niewydolność oddechowa złamania miednicy, uda rozległe oparzenia oparzenia górnych dróg oddechowych POMOC DORAŹNA DECYZJA O PILNYM TRANSPORCIE „ZOSTAŃ I DZIAŁAJ” „ZAŁADUJ I JEDŹ”

BADANIE POWTÓRNE I TRANSPORT POMOC DORAŹNA BADANIE POWTÓRNE I TRANSPORT ponowna ocena podstawowych parametrów wywiad (o chorym i okolicznościach wypadku) badanie fizykalne z neurologicznym zaopatrzenie pozostałych obrażeń i złamań monitorowanie chorego w czasie transportu powtórne badanie wstępne w razie pogorszenia

NA SYGNALE JEDŹ ZAWSZE DO WYPADKU POMOC DORAŹNA NA SYGNALE JEDŹ ZAWSZE DO WYPADKU W drodze powrotnej używaj go gdy: podejrzewasz krwotok wewnętrzny nie możesz opanować krwotoku zewnętrznego nie możesz opanować niewydolności oddechowej inne rzadkie (ugryzienie przez żmiję) powiadom szpital