SKĄD WIEM, KIM JESTEM? O TOŻSAMOśCI I TOŻSAMOŚCIACH Dr Marta Bucholc Instytut Socjologii UW

JA Ja - KIM JESTEM? Moje wspomnienia Moje zdolności Moje ciało Moje zalety Moje zainteresowania Moje uczucia Moje problemy Moje marzenia Moje wady

MOJA TOŻSAMOŚĆ Wiem, że jestem Wiem, kim jestem Jestem sobą (moje JA jest jedyne w swoim rodzaju) Jestem osobą (to JA myślę, czuję i działam) Nie ma nikogo, kto byłby moją kopią (nie ma dwóch w pełni identycznych jednostek)

CO TO ZNACZY „MIEĆ TOŻSAMOŚĆ”? Jestem … Czuję, że jestem… Wiem, że ważne dla mnie jest... Myślę jak… Postępuję jak… Kiedy ktoś mnie pyta, kim jestem, odpowiadam, że jestem … Wyjaśniając, dlaczego postępuję tak, a nie inaczej, mówię, że to dlatego, że jestem …

SKĄD TO WSZYSTKO WIEM? Z własnej głowy? Sam od siebie? Kiedy się tego dowiedziałem? Od innych ludzi, których znam? Jakich? W jaki sposób przekazali mi tę wiedzę? Od ludzi, których nie znam? Jakich? W jaki sposób przekazali mi tę wiedzę?

MOJA TOŻSAMOŚĆ S P O Ł E C Z E Ń S T W O SKĄD WIEM, KIM JESTEM ? Ja sam (moje poczucie siebie) Moja kultura (język, religia, nauka, telewizja, film, książki, muzyka…) Moja biografia (pamięć, doświadczenia, wspomnienia…) Moje otoczenie (znaczący inni, grupa pierwotna, inni ludzie, których znam) S P O Ł E C Z E Ń S T W O

„JA” CZY „MY”? MY JA

TOŻSAMOŚĆ jednostkowa I TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA Tożsamość to cechy wyróżniające jednostki lub grupy, określające, kim lub czym one są i co ma dla nich znaczenie Tożsamość jednostkowa to ciągły proces samorozwoju, w którym wykształcamy wyjątkowe poczucie siebie i naszego stosunku do otaczającego nas świata („ja” i „inni”) Tożsamość zbiorowa to poczucie odrębności zbiorowości, do której należymy, wynikające z wyjątkowych cech tej zbiorowości („my” i „oni”).

Tożsamość jednostkowa i zbiorowa INDYWIDUALNA TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA

ALE… konflikt tożsamości TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA NR 2 TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA NR 3 TOŻSAMOŚĆ INDYWIDUALNA TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA NR 1 TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA NR 4 TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA NR 5

JAKIE ZNACZENIE MA TOŻSAMOŚĆ? Daje pewność, chroni przed zagubieniem Pozwala rozumieć własne życie Pozwala działać (bo mówi, co jest ważne – wartości) Jest kluczem do rozumienia innych ludzi Pozwala nawiązywać relacje z innymi ludźmi Jest źródłem oparcia, jakie daje przynależność do grupy (solidarność, lojalność grupowa)

Skutki Konflikt tożsamości Zaburza pewność siebie Utrudnia rozumienie własnego działania Utrudnia działanie („Co jest dla mnie ważne?”) Utrudnia rozumienie innych ludzi („To jeszcze „my” czy już „oni”?”) Utrudnia nawiązywanie relacji z innymi Odbiera oparcie (osłabia solidarność grupową)

Przyczyny konfliktu tożsamości Przynależność do wielu zbiorowości o niezgodnych interesach („problem podwójnego agenta”) Wzrost liczby zbiorowości, do jakich należy jednostka (Wokół której z nich budować swoją tożsamość?) Zmiana charakteru zbiorowości (nowe źródła tożsamości zbiorowej) (np. mała rodzina, częste przeprowadzki i zmiany pracy, studia zaoczne i internetowe, portale społecznościowe, e-praca, Unia Europejska, ruchy ekologiczne)

Bardzo Dziękuję bucholcm@is.uw.edu.pl