EIKOZANOIDY TLENEK AZOTU

Eikozanoidy Prostaglandyny Thromboksan Leukotrieny Kwas hydroksyeikosatetraenowy (HETE) Kwas epoksyeikosatrienowy (EET) Lipoksyny Isoprostany

Prekursory eikozanoidów kwas 8, 11, 14 - eikozatrienowy (dihomo-a-linolenowy) kwas 5, 8, 11, 14 - eikozatetraenowy (arachidonowy) kwas 5, 8, 11, 14, 17 - eikozapentaenowy

Metabolizm kwasu arachidonowego

Międzykomórkowy metabolizm AA 1. Płytki / komórki śródbłonka - PGI 2 2. Granulocyty / płytki, komórki śródbłonka, komórki mięśni gładkich naczyń – peptydoleukotrieny 3. Granulocyty / płytki, komórki nabłonkowe, komórki śródbłonka - lipoksny

Metabolizm kwasu arachidonowego

Każda z dwóch izoform cyklooksygenazy jest aktywna w innych warunkach Glikokortykoidy Inhibitory selekt.

Metabolizm kwasu arachidonowego zależny od cyclooksygenazy POSZCZEGÓLNE NARZĄDY Komórki tuczne, mózg

Receptory prostaglandyn

Metabolizm PGH2 w komórkach śródbłonka i płytkach krwi

Przykłady działania PGE2 Większość komórek

Metabolizm PGH2 w komórkach tucznych

Metabolizm PGH2 w macicy

Prostaglandyny w układzie krążenia PGI 2 Hamowanie agregacji i adhezji płytek Rozszerzenie naczyń krwionośnych 3. Hamowanie proliferacji komórek mięśni gładkich 4. Cytoprotekcja TxA 2 1. Aktywacja płytek 2. Skurcz naczyń krwionośnych 3. Działanie mitogenne

Prostaglandyny w nerce (PGE2, PGI2) 1. Zwiększenie przepływu krwi 2. Pobudzenie wydzielania reniny 3. Działanie natriuretyczne 4. Antagonizm w stosunku do ANG II, AVP, katecholamin

Prostaglandyny w przewodzie pokarmowym 1. Pobudzenie motoryki a) zwiększenie kurczliwości mięśni gładkich b) hamowanie transmisji współczulnej c) zwiększenie wydzielania ACh 2. Rozluźnienie zwieraczy (PGE2, PGI2), skurcz zwieraczy (PGF2a) 3. Hamowanie wydzielania żołądkowego 4. Pobudzenie wydzielania śliny i żółci (PGE2) 5. Działanie cytoprotekcyjne (PGE2, PGI2)

Eikozanoidy w procesach zapalnych 1. PGE2, PGD2, PGG2, LT a) zwiększenie przepuszczalności naczyń b) chemotaksja 2. PGF2a a) lokalne działanie naczyniozwężające b) hamowanie procesu zapalnego 3. TxA2 a) agregacja płytek b) uwalnianie serotoniny 4. PGE2, PGI2 - hiperalgezja i allodynia (rec. IP, EP1) 5. PGE2 (rec. EP3), PGF2a - gorączka

Eikozanoidy w układzie rozrodczym 1. Rozluźnienie mięśni gładkich zatok jamistych (PGE1) 2. Utrzymanie macicy w stanie rozluźnienia w czasie ciąży (PGI2) 3. Hamowanie wydzielania progesteronu (PGE2, PGF2a) 4. Działanie luteolityczne (PGF2a,TxA2, LT) 5. Pobudzenie skurczu macicy w czasie porodu (PGE2, PGF2a)

PGHS w odpowiedzi naczyniowej

Metabolizm kwasu arachidonowego

Receptory leukotrienów B - LT 1 (granulocyty obojętnochłonne) B - LT 2 CysLT 1 (mięśnie gładkie dróg oddechowych i naczyń krwionośnych) CysLT 2 (żyły płucne, śledziona, serce, nadnercza)

Działanie leukotrienów LTB 4 1. Chemotaksja 2. Pobudzenie przylegania leukocytów do komórek śródbłonka 3. Pobudzenie wytwarzania cytokin

Peptydoleukotrieny (grupy cysteinylowe) (LTC 4, LTD4, LTE4) 1.Skurcz mięśni gładkich ( skurcz i pobudzenie wydzielania śluzu w oskrzelach) 2. Rozszerzenie naczyń krwionośnych 3. Wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych

Metabolizm kwasu arachidonowego

EET Nerki 1. Rozszerzenie naczyń krwionośnych (otwarcie kanału K+Ca) 2. Natriureza (hamowanie translokacji wymiennika Na+/H+ w kanaliku bliższym) 3. Hamowanie wydzielania reniny Układ krążenia 2. Zwężenie naczyń krążenia płucnego, zmniejszenie wydzielania przez komórki nabłonka płuc 3. Udział w przekrwieniu czynnościowym

20 - HETE Nerki 1. Zwężenie naczyń krwionośnych (zamykanie kanału K+Ca) 2. Regulacja tempa filtracji kłębuszkowej 3. Regulacja równowagi kłębuszkowo-kanalikowej 4. Natriureza (hamowanie ATP-azy 3Na+/2K+ w kanaliku bliższym)

Metabolizm kwasu arachidonowego

Synteza NO

IZOENZYMY NOS Izoenzymy komórkowa izoenzymu chromosomalna genu n NOS NMDA neurony NANC nerwy 12 i NOS (NOS – 2) Makrofagi Mięśnie gładkie 17 e NOS (NOS – 3) Śródbłonek 7 Lokalizacja

Rola NO w układzie krążenia 1. Lokalna regulacja oporu naczyniowego a) bezpośrednie działanie naczyniorozszerzające b) hamowanie wydzielania ET - 1 c) hamowanie agregacji i adhezji płytek krwi (działa synergistycznie z PGI 2) 2. Regulacja napięcia neurogennego a) działanie antagonistyczne w stosunku do noradrenaliny b) włókna nitrergiczne (serce, oskrzela, ciała jamiste)

Rola NO w układzie krążenia cd. 3. Modulacja ośrodkowej regulacji układu krążenia a) hamowanie aktywności układu współczulnego b) hamowanie pobudliwości zakończeń baroreceptorów c) nasilenie aktywności nerwu błędnego d) hamowanie uwalniania i ośrodkowego działania AVP 4. Działanie przeciwmiażdżycowe a) hamowanie agregacji i adhezji płytek krwi b) hamowanie proliferacji fibroblastów i komórek mięśni gładkich c) zmniejszenie peroksydacji lipidów

Działanie NO w układzie nerwowym 1. LTP, LTD (rec. NMDA) 2. Mechanizmy czucia bólu 3. Modulacja ośrodkowej regulacji ciśnienia tętniczego 4. Regulacja uwalniania neuroprzekaźników 5. Neurotoksyczność