Zakopane, 14.09.2006 Wykorzystanie inteligencji obliczeniowej w modelowaniu danych przestrzennych Robert Olszewski

Model i modelowanie model 1 a three-dimensional representation of a person or thing, typically on a smaller scale. 2 (in sculpture) a figure made in clay or wax which is then reproduced in a more durable material. 3 something used as an example. 4 a simplified mathematical description of a system or process, used to assist calculations and predictions. 5 an excellent example of a quality. 6.. Oxford English Dictionary

Modelowanie danych przestrzennych model kartograficzny - specyficzne odwzorowanie bytów rzeczywistych z pominięciem nieistotnych cech związków. Służy on ukazaniu charakterystycznych aspektów badanego fragmentu rzeczywistości w stopniu umożliwiającym jego poznanie (R. Weibel, 1991)

Modelowanie danych przestrzennych “.. the concept of generalization as processing based on understanding: instead of merely attempting to understand the graphical structure of map elements, the comprehension of their underlying geographical phenomena is demanded (...) It is interesting to note, however, that such a phenomenal approach to generalization has been promoted and taught in traditional cartography for many years (Imhof, 1965). Apparently this knowledge has been partly lost in contemporary cartography...” Robert Weibel “Amplified intelligence and rule-based systems”

Modelowanie danych przestrzennych "The good cartographer is both a scientist and an artist. He must have a thorough knowledge of his subject and model, the Earth.. He must have the ability to generalize intelligently and to make a right selection of the features to show. These are represented by means of lines or colors; and the effective use of lines or colors requires more than knowledge of the subject - it requires artistic judgment." Eduard Imhof „Cartographic Relief Presentation”, 1965

Modelowanie danych przestrzennych Modelowanie danych przestrzennych może być realizowane na wiele sposobów różniących się miedzy sobą zarówno pod względem przyjętej metodyki jak i stopnia automatyzacji samego procesu modelowania

Zdefiniowanie problemu Jak można pogodzić subiektywność procesu modelowania z jego automatyzacją?

sztuczna inteligencja? Sen o cyborgu... sztuczna inteligencja?

Sen o lataniu...

Inteligencja obliczeniowa wnioskowanie to ... obliczenia

Inteligencja obliczeniowa Ramon Lull, XIII wiek, kataloński filozof i teolog, franciszkanin, „Ars magna generalis et ultimata” - system logiczny, obejmujący wszystkie gałęzie wiedzy Gottfried F. Leibniz, 1694 Charles Babbage, 1792-1871, projekty maszyny różnicowej i maszyny analitycznej, „snującej myśli jak krosna Jacquarda snują włókna”. John von Neumann, 1945 Marvin Minksky, Allen Newell, Herbert Simon, 1958 - General Problem Solver,

Brak efektywnego algorytmu? CI i AI Inteligencja obliczeniowa (computational inteligence - CI ) zajmuje się teorią i metodami rozwiązywania problemów, które są efektywnie niealgorytmizowalne Brak efektywnego algorytmu? drobna zmiana może wymagać całkiem innego programu obliczeniowego nie można przewidzieć wszystkich zmian

CI i AI CI jest działem informatyki zajmującym się automatyzacją procesów akwizycji wiedzy. AI to część CI posługująca się symboliczną reprezentacją wiedzy, zajmuje się rozumowaniem, tworzeniem systemów ekspertowych. W. Duch, 2005

CI i AI Sieci neuronowe Algorytmy ewolucyjne Pattern Recognition Wizuali-zacja Inteligencja obliczeniowa Data + Knowledge Sztuczna inteligencja Logika rozmyta Statystyka wielowymiarowa AI, ES Uczenie maszynowe Metody probabilistyki

Metody inteligencji obliczeniowej sztuczne sieci neuronowe systemy wnioskowania rozmytego algorytmy ewolucyjne algorytmy genetyczne algorytmy rojowe ...

Inteligencja obliczeniowa w procesie uogólniania danych przestrzennych dominująca tendencja w zakresie generalizacji - podejście algorytmiczne, polegające na stosowaniu ściśle określonych, sparametryzowanych procedur wykorzystania elementarnych operatorów generalizacji: upraszczania, agregacji, filtracji ... zastosowania metod sztucznej inteligencji i modelowania poznawczego (cognitive modeling) w procesie uogólniania danych przestrzennych

Inteligencja obliczeniowa w procesie uogólniania danych przestrzennych (L. Meng, 1998)

Opracowanie bazy wiedzy systemu realizowane explicite – poprzez określenie jawnych reguł np. w systemie wnioskowania rozmytego (fuzzy inference system - FIS) realizowane implicite – np. poprzez podanie poprawnych przykładów rozwiązań jako źródła wiedzy dla sztucznej sieci neuronowej (neural network - NN).

Systemy wnioskowania rozmytego Lofti A. Zadeh, 1965) FIS zastosowanie tzw. zmiennych lingwistycznych (np. „dużo”, „mało”, „około połowy”), określenie tzw. funkcji przynależności (z reguły silnie nieliniowych), opracowanie tzw. reguł warunkowych „if → then”, przeprowadzenie obliczeń rozmytych, defuzyfikacja (wyostrzenie) uzyskanych wyników.

Systemy wnioskowania rozmytego wyłączenie prawa „wyłączonego środka”... albo: czym jest weekend?

Sztuczne sieci neuronowe D. Patterson, 1996 NN nie wymagają klasycznie rozumianego programowania, „uczą się” na podstawie podanych przykładów, naturalna zdolność do generalizacji uzyskanej wiedzy

Modelowanie rzeźby terenu z wykorzystaniem SSN GRNN RBF

Modelowanie rzeźby terenu z wykorzystaniem SSN Stopień generalizacji: zmiana współczynników funkcji radialnej

Model hierarchiczny

Poziomy modelu TIN pierwszy drugi trzeci.. zachowanie topologii!

Zachowanie struktury - fuzzy - neuro dwie wersje “silnika” obliczeniowego: - fuzzy - neuro generalizacja modelu TIN zachowująca topologię podstawowych linii strukturalnych

Tradycja i nowoczesność

Tradycja i nowoczesność W naszej epoce, kiedy ludzie skłonni są bardziej niż kiedykolwiek mylić mądrość z wiedzą, a wiedzę z informacją i usiłują rozwiązać problemy życiowe w terminach techniki, rodzi się nowa odmiana prowincjonalizmu (..) Jest to prowincjonalizm nie przestrzeni, ale czasu; dla niego historia to jedynie kronika ludzkich wynalazków, które swoje odsłużyły i zostały wyrzucone na śmietnik; dla niego świat jest wyłącznie własnością żyjących, w której umarli nie maja żadnego udziału..” T.S. Eliot, 1944, Esej o Wergiliuszu