Zadania polityki gospodarczej Łukasz Cywiński ćwiczenia

Polityka gospodarcza „Polityka ekonomiczna [gospodarcza] obejmuje cele i narzędzia ich realizacji, które są świadomie wykorzystywane do kształtowania zdarzeń bądź tylko do formowania warunków ich wystąpienia.” Witold Jakóbik (2008) Polityka gospodarcza, red. J. Stacewicz

Polityka gospodarcza To strategiczna aktywność państwa w sferze określania bieżących i perspektywicznych celów w wymiarze ekonomicznym i społecznym oraz narzędzia realizacji tych celów. Interakcje pomiędzy ośrodkami władzy, których efektem jest kontrola procesów gospodarczych zachodzących w danym państwie oraz w relacjach gospodarczych z innymi państwami. Odbywa się za pomocą określonych narzędzi, które służą osiągnięciu założonych celów.

Wymiary Polityki gospodarczej: Fiskalnej i monetarnej CZYNNIKI KTÓRE WPŁYWAJĄ NA „STABILNOŚĆ GRY” Niezależność (brak dominacji) pomiędzy ośrodkami władzy i bankiem centralnym. DEMOKRACJA, LIBERALIZACJA, WOLNY RYNEK Sytuacja na świecie Stabilność rządu lub rządów John Forbes Nash Jr. ur. 13 czerwca 1928.

Hipotetyczne pozycje: Równorzędność Banku Centralnego i Rządu: Równorzędność pozycji gwarantowana przez konstytucję, ustawy i/lub zwyczajowe normy. Model rządu prezydenckiego odseparowanego od wyborów parlamentarnych. Optymalna kombinacja między niezależnością a demokratyczną odpowiedzialnością banku centralnego. Efekt dyfuzji i naśladownictwa w warunkach globalizacji.

Hipotetyczne pozycje: BANK CENTRALNY Słaba dominacja banku centralnego: Pozycja banku centralnego oparta jest na nieformalnych normach historycznych: wieloletniej wiarygodności i reputacji. Model rządu partyjnego-koalicyjnego o zmiennej strukturze wewnętrznej. Kombinacja bezpośredniego celu inflacyjnego z niezależnością banku centralnego w dziedzinie celu i narzędzi. Ukierunkowanie polityki banku centralnego na międzynarodowe przepływy kapitału.

Hipotetyczne pozycje: BANK CENTRALNY Silna dominacja banku centralnego: Konstytucyjne i ustawowe gwarancje niezależności banku centralnego Model rządu partyjno-mniejszościowego (w skrajnym przypadku tzw. rząd techniczny) Autonomia banku centralnego w dziedzinie bezpośredniego celu inflacyjnego i narzędzi, niedobór demokratycznej odpowiedzialności banku Pozycja banku centralnego jest oparta między innymi na dobrych kontaktach ze światowymi centrami finansowymi.

Hipotetyczne pozycje: Rząd Słaba dominacja Rządu: Regulacje prawne upoważniają rząd do ustalania celu polityki banku centralnego Model rządu partyjnego uwikłanego w parlamentarny cykl polityczny Przewaga odpowiedzialności nad niezależnością banku centralnego w zakresie instrumentów W średnim okresie pozycja banku centralnego jest osłabiona przez globalną niepewność monetarną

HIPOTETYCZNE POZYCJE: RZĄD Silna dominacja Rządu: Zauważalny niedobór formalnych gwarancji niezależności banku centralnego Model rządu partyjno-większościowego, który jest zorientowany na interwencję fiskalną Dualizm celów banku centralnego: stabilizacja poziomu cen, ale również wielkości produkcji i zatrudnienia Brak efektu dyfuzji i naśladownictwa w warunkach globalizacji „autarkia instytucjonalna”

Cele polityki Makroekonomicznej Podstawowe cele polityki makroekonomicznej Państwa: STOPA WZROSTU PKB, WIELKOŚĆ BEZROBOCIA, WIELKOŚĆ EKSPORTU NETTO, RÓWNOWAGA BILANSU PŁATNICZEGO W warunkach działających mechanizmów demokracji parlamentarnej: CELE ELEKTORATU. Podstawowe cele Banku Centralnego Celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, niezbędnego do budowy trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego Zapobieganie negatywnym skutkom szoków egzogenicznych na rynkach światowych.

Instrumenty „Dźwignie” SPRZĘŻENIE PROBLEMÓW: OKREŚLONY INSTRUMENT MOŻE ODDZIAŁYWAĆ NA WIĘCEJ NIŻ JEDEN CEL NARZĘDZIA POLITYKI GOSPODARCZEJ Bezpośrednie np. cła importowe, opłaty graniczne. Pośrednie czyli pozbawione przymusu administracyjnego: dźwignie polityki fiskalnej, monetarnej i kursowej TRADYCYJNE RODZAJE REGUŁ Wzrost podaży pieniądza Stopa procentowa

Krzywa PHILLIPSA

Narzędzia banku centralnego Zakładając że baza monetarna wynosi 1000 mld zł, stopa obowiązkowych rezerw 15%, stopa pieniądza gotówkowego w sektorze prywatnym 25% oblicz podaż pieniądza w gospodarce. O ile zmieni się podaż pieniądza jeśli NBP zastosuje ekspansywną politykę pieniężną i obniży stopę rezerw obowiązkowych do 5% oraz zwiększy bazę monetarną do 1500 mld zł? Znajdź podaż pieniądza przed i po zmianie polityki.

Narzędzia banku centralnego Mnożnik kreacji pieniądza w gospodarce wynosi 2. W jaki sposób zmieni się jego wysokość jeśli NBP zastosuje ekspansywna politykę pieniężną i podwyższy stopę oprocentowania depozytów z 5% do 6%. W wyniku takiej operacji ludzie będą więcej utrzymywać gotówki w bankach i jej stopa wzrośnie z 30 %do 40%, natomiast w sektorze prywatnym stopa zmniejszy się odpowiednio z 20 do 10%. Baza monetarna wynosi 500 mld. zł ile wyniesie podaż pieniądza? Ile wyniesie mnożnik kreacji pieniądza? Ile wyniesie podaż pieniądza.

Literatura: Polityka gospodarcza. teoria i realia, red. naukowa Janusz Stacewicz, SGH, Warszawa 2008. ROZDZIAŁY: I. Normatywne podejście do polityki gospodarczej. II. Reguły polityki makroekonomicznej.

Dziękuję za uwagę Łukasz Cywiński