Ryzyko w transakcjach zagranicznych i metody jego ograniczania

Plan zajęć: Typy ryzyka w transakcjach zagranicznych Postawy przedsiębiorców wobec ryzyka walutowego Zabezpieczanie przed ryzykiem walutowym Rynek instrumentów terminowych Postrzeganie ryzyka walutowego przez przedsiębiorstwa w Polsce Podsumowanie

Ryzyko walutowe (kursowe) Niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej na skutek niekorzystnej zmiany kursu walutowego. Jego przyczyną są niemożliwe do dokładnego przewidzenia wahania kursów walutowych, przy czym zmiany te mogą zarówno powodować straty, jak i stwarzać możliwość dodatkowych zysków.

Podział ryzyka walutowego Ryzyko transakcyjne Ryzyko konwersji Ryzyko ekonomiczne

Ryzyko transakcyjne Niepewność, co do strat i zysków wynikających bezpośrednio z wahań kursowych w odniesieniu do konkretnych transakcji. Jest to ryzyko zmian wartości w walucie obcej w przeliczeniu na walutę krajową w rezultacie wymiany handlowej. Z punktu widzenia rachunkowości, ryzyko transakcyjne ma wpływ na rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa. Pojawia się podczas ustalania list cen w walucie obcej, przyjmowania/składania wiążącego zamówienia handlowego na zakup/sprzedaż dóbr i usług oraz podczas międzynarodowego przepływu kapitału (tj. wypłata dywidend, nakłady kapitałowe, wypłaty dla managerów i zarządu itp.).

Ryzyko transakcyjne Eksporter otrzymujący należność w obcej walucie poniesie stratę w przypadku deprecjacji owej waluty w stosunku do waluty krajowej Importer dokonujący zapłaty w obcej walucie, w tej samej sytuacji zrealizuje dodatkowy zysk. Niepewność, co do wartości eksportu i importu w walucie krajowej, ze względu na wahania kursu wymiany walut, może stać się jednym z czynników hamujących rozwój wymiany międzynarodowej.

Ryzyko transakcyjne Jest to jedyne ryzyko kursowe, któremu firmy powinny przeciwdziałać przy użyciu instrumentów pochodnych. Należy pamiętać, że transakcje zabezpieczające ryzyko walutowe w żaden sposób nie wyeliminują ryzyka księgowego, które pojawia się na przykład w momencie, gdy ceny towarów/produktów firmy importującej w Polsce wahają się wraz z wahaniami kursów walutowych Ciężar ponoszenia kosztów związanych z fluktuacjami kursów walutowych w całości może być wtedy przerzucony na końcowego odbiorcę. Ewentualna próba zabezpieczania ryzyka księgowego może wpędzić przedsiębiorstwo w poważne kłopoty finansowe.

Ryzyko konwersji Występuje wtedy, gdy władze jednego kraju ograniczają administracyjne możliwość zamiany jednej waluty na inną. Ryzyko konwersji (bilansowę) - związane jest z brakiem w danej firmie równowagi między zobowiązaniami i należnościami lub między aktywami i pasywami w obcej walucie. Ryzyko bilansowe jest to ryzyko, gdzie po przeliczeniu według kursów walutowych z dnia tworzenia bilansu różnią się od siebie umieszczone w nim wartości pasywów i aktywów wyrażone w walucie krajowej. Spowoduje to zysk lub stratę dla przedsiębiorstwa, co wpływa na bilans przedsiębiorstwa.

Ryzyko bilansowe Pojawia się w wyniku procesu konwersji elementów zagranicznych filii w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym firmy matki. Przeliczeniowe, widoczne w sprawozdaniach finansowych.

Ryzyko ekonomiczne związane jest z niebezpieczeństwem niekorzystnych zmian ogólnych warunków ekonomicznych w wyniku zmian relacji cen na rynku wewnętrznym w stosunku do cen światowych znajdujących swe źródło w wahaniach kursów wymiany walut. Zmiany te przybrać mogą w przypadku deprecjacji waluty krajowej formę spadku stopnia konkurencyjności w stosunku do producentów podobnych lub innych dóbr, zmian polityki rządu w reakcji na wahania kursu lub inflacyjnej presji płac. Zmiany kursów walut mają więc bezpośredni wpływ na wyniki firm działających na skalę międzynarodową, pośrednio jednak mają także wpływ na wyniki firm działających wyłącznie na rynku wewnętrznym.

Ryzyko transferu Występuje, gdy na mocy decyzji danego kraju zostaje ograniczony lub całkowicie zakazany transfer należości.

Postawy przedsiębiorców wobec ryzyka walutowego Brak zabezpieczeń Zabezpieczenie selektywne Zabezpieczanie wszystkich płatności

Większość przedsiębiorstw z sektora MŚP nie zarządza ryzykiem kursowym.

Zabezpieczanie przed ryzykiem walutowym Hedging wewnętrzny (naturalny) Łączenie transakcji Klauzule waloryzacyjne Kompensowanie transakcji Rozliczanie płatności zagranicznej w walucie krajowej Przyśpieszanie lub opóźnianie płatności

Hedging zewnętrzny Kontrakty terminowe futures lub forward Forfaiting Opcje walutowe Dyskonto wierzytelności eksportowych Kontrakty terminowe futures lub forward Swap walutowy

Hedging wewnętrzny (naturalny) Wady i zalety hedgingu Hedging wewnętrzny (naturalny) Hedging zewnętrzny trudny w realizacji + brak kosztów transakcji lub ich niewielka wartość + umożliwia zabezpieczenie przed ryzykiem w sytuacji, gdy niemożliwy jest hedging wewnętrzny - koszty bezpośrednie i pośrednie

Podsumowanie Zarządzanie ryzykiem walutowym nie jest tożsame z jego unikaniem. Przy pomocy instrumentów dostępnych na rynku przedsiębiorstwo może zabezpieczyć swoje ryzyko walutowe. Istnieje wiele instrumentów służących zabezpieczeniu przed ryzykiem walutowym i wciąż powstają nowe. Przedsiębiorstwo powinno wykorzystać te instrumenty, których mechanizm jest mu dobrze znany.