Zagrożenia ekologiczne

Naszą Planetę trapi wiele problemów Naszą Planetę trapi wiele problemów. Ocenia się , że każdego dnia ginie bezpowrotnie od 50 do 300 gatunków roślin i zwierząt.

Najważniejszą przyczyną wymierania gatunków jest niszczenie ich naturalnych siedlisk spowodowane działalnością człowieka i związanymi z tym zanieczyszczeniami powietrza, wód i gleby.

Problem zanieczyszczenia środowiska ma charakter globalny

Zanieczyszczenia emitowane są przez: - ciepłownie, - elektrownie, - przemysł, - gospodarstwa domowe, - transport.

Coraz cieplej!!! Gromadzenie dużej ilości dwutlenku węgla i metanu w atmosferze prowadzi do powstania tzw. efektu cieplarnianego, a w konsekwencji do ocieplenia klimatu i wzrostu poziomu wód w morzach i oceanach.

Energetyka, transport i przemysł nie tylko zwiększają efekt cieplarniany, ale są źródłem wielu szkodliwych substancji bezpośrednio wpływających na kondycję środowiska i zdrowie człowieka.

Szczególnie zagrożone są obszary miejskie i silnie uprzemysłowione, gdzie często występuje zjawisko smogu czyli unoszącej się w powietrzu mieszaniny pary wodnej, sadzy pyłów, niespalonej benzyny i ropy oraz tlenków (głównie dwutlenków) węgla , siarki i azotu.

„Dziura ozonowa” Ozon, który jest odmianą tlenu występuje w atmosferze przy powierzchni Ziemi, co jest zjawiskiem negatywnym oraz w górnych warstwach stratosfery, co jest zjawiskiem pozytywnym.

Ozon w stratosferze chroni wszystkie organizmy przed promieniowaniem ultrafioletowym docierającym na Ziemię ze Słońca. Warstwę tę niszczą procesy przemysłowe, loty kosmiczne, freony. Nadmiar docierającego do nas promieniowania UV osłabia system odpornościowy, sprzyja nowotworom, chorobom oczu oraz zmianom genetycznym.

Dwutlenek siarki, tlenki azotu, węglowodory dostając się do atmosfery osadzają się na powierzchni ziemi i na roślinach. Jest to tzw. depozycja sucha.

Kwaśne deszcze Dwutlenek siarki i tlenki azotu rozpuszczają się także w kropelkach wody w atmosferze, tworząc kwas siarkowy i kwas azotowy, a następnie w postaci tzw. kwaśnych deszczów opadają na ziemię. Jest to depozycja mokra. Zakwaszone środowisko niekorzystnie oddziałuje na organizmy. .

Lasy, pochłaniając zanieczyszczenia, chronią środowisko, ale same ulegają uszkodzeniu i giną.

Drzewa liściaste są mniej wrażliwe na działanie zanieczyszczeń powietrza niż drzewa iglaste, gdyż liście opadają co roku i w ten sposób są przez krótszy czas niż igły poddane działaniu niekorzystnych czynników.

Najbardziej zagrożonym gatunkiem jest jodła, która wyginęła jako gatunek lasotwórczy w Sudetach, w zachodniej części Karpat , na Śląsku.

Znamiona klęski ekologicznej ma wymieranie drzewostanów świerkowych w Sudetach, Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Większość żywych świerków ma o połowę zredukowany aparat asymilacyjny.

Co dzieje się z drzewami pod wpływem zanieczyszczeń powietrza?

przebarwienie igliwia na żółte, a nawet brązowe, - wypuszczanie pędów zastępczych, - obumieranie korzeni i ich osłabiony przyrost, - słabsza odporność pnia na złamanie, - zwisające pędy boczne,

obniżenie odporności drzew na działanie warunków klimatycznych oraz szkodników owadzich i grzybów pasożytniczych - uszkodzenie ochronnej warstwy wosku pokrywającej igły, - uszkodzenie aparatów szparkowych (zaburzenie transpiracji i fotosyntezy)

Świerk jako gatunek bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza używany jest jako bioindykator. Bioindykator – organizm, którego obecność, brak lub zachowanie się wskazuje na występowanie określonego związku w środowisku.

O zanieczyszczeniu środowiska wskazuje liczba roczników igieł na testowanej gałęzi. Jeśli powietrze jest nieskażone, na gałązkach świerka znajdują się igły co najmniej pięciu roczników, a igły dziesięcioletnie też nie są rzadkością. Na terenie stałego oddziaływania zanieczyszczeń świerki mają tylko dwa roczniki igieł.

Poważnym problemem jest zatrucie gleby metalami ciężkimi, które kumulują się w organizmach wszystkich ogniw łańcucha pokarmowego. U człowieka powodują m.in. nowotwory, choroby nerek, łamliwość kości, wady mowy, wzroku, słuchu i miażdżycę.

Również stosowane przez rolników pestycydy w celu ochrony roślin przed chwastami, owadami, grzybami czy gryzoniami powodują nowotwory, wady rozwojowe płodu, uszkodzenia wielu organów.

Źródła zanieczyszczenia wód

ścieki komunalne, w tym głównie detergenty pochodzące ze środków piorących, - ścieki przemysłowe zawierające sole metali ciężkich (rtęć, kadm, chrom, ołów, mangan, miedź, żelazo), oleje, benzynę, smary, ropę,

- ścieki rolnicze, głównie wypłukiwane z gleb azotany i fosforany pochodzące z nawozów mineralnych stosowanych w nadmiarze oraz chemiczne środki ochrony roślin (pestycydy).

Poważnym niebezpieczeństwem jest masowe stosowanie przez rolników nawozów sztucznych. Ulegają one częściowemu wypłukaniu z gleby do wód powierzchniowych, powodując eutrofizację, czyli przeżyźnienie zbiorników wodnych. W konsekwencji prowadzi to do tzw. zakwitu wody i zachwiania równowagi biologicznej ekosystemu.

Klasy czystości wód: - I klasa – wody przeznaczone do picia, do celów gospodarczych, dla przemysłu spożywczego, do chowu ryb łososiowatych, - II klasa – wody przeznaczone dla zwierząt gospodarskich, do chowu ryb (poza łososiowatymi), w kąpieliskach, - III klasa- wody przeznaczone dla potrzeb przemysłu, w rolnictwie i ogrodnictwie.

W Polsce wody I klasy stanowią około 3% wody II klasy stanowią około20% wody III klasy stanowią około 34%

Jak przeciwdziałać zanieczyszczeniu środowiska?

- ograniczanie ruchu samochodowego i przestawianie komunikacji oraz transportu na pojazdy elektryczne, - stosowanie benzyny bezołowiowej, -stosowanie filtrów oczyszczających gazy spalinowe, - odsiarczanie paliw,

- stosowanie filtrów i odpylaczy gazów przemysłowych, - ograniczanie stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, - ograniczać ilość dwutlenku węgla emitowanego do atmosfery poprzez poszukiwanie i wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii (woda, wiatr, energia słoneczna)

Jak JA mogę chronić środowisko?

ograniczać zużycie wody, - ograniczać stosowanie aerozoli, które niszczą warstwę ozonu, - segregować śmieci, - korzystać z koszy na śmieci, - dbać o zieleń w najbliższym otoczeniu.

Formy ochrony przyrody: Parki Narodowe, Rezerwaty, Pomniki Przyrody

W Polsce istnieją 23 Parki Narodowe, które liczą 3145,5 km. BIAŁOWIESKI * KARKONOSKI POLESKI ŚWIĘTOKRZYSKI WOLIŃSKI BIEBRZAŃSKI **** BABIOGÓRSKI SŁOWIŃSKI GÓR STOŁOWYCH PIENIŃSKI BIESZCZADZKI MAGURSKI TATRZAŃSKI ROZTOCZAŃSKI BORY TUCHOLSKIE OJCOWSKI *** GORCZAŃSKI NARWIAŃSKI WIELKOPOLSKI WIGIERSKI UJŚCIE WARTY ** KAMPINOSKI DRAWIEŃSKI * - najstarszy *** - najmniejszy **- najmłodszy **** - największy

Spis gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem zawiera tzw Spis gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem zawiera tzw. CZERWONA KSIĘGA

Ochroną przyrody zajmuje się wiele organizacji o zasięgu lokalnym i ogólnoświatowym.

Są to: Światowy Fundusz na Rzecz Dzikich Zwierząt (WWF), Światowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN), Dyrektywa Siedliskowa Unii Europejskiej, Greenpeace.

Pamiętajmy, ochrona zieleni to pierwszy i najważniejszy krok do poprawy stanu środowiska przyrodniczego. Obszary zielone to „płuca” naszych miast i wsi. Dbajmy o nie!