WYKŁAD 3 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA: SPOSTRZEGANIE SPOŁECZNE FUNKCJONOWANIE GRUP dr Bożena Ojrzyńska

Sytuacje społeczne Współczesny człowiek niemal zawsze znajduje się w sytuacjach społecznych. Sytuacje społeczne to takie sytuacje, w których inni ludzie przez swoją obecność w zasadniczy sposób modyfikują zachowania poszczególnych jednostek. Każda jednostka uczestniczy w życiu grupowym. To, jak się zachowuje, nie zależy jedynie od tego, kim jest, ale też od tego, do jakiej grupy należy, jaką ma w niej pozycję.

Rozwój funkcjonowania społecznego Okres niemowlęcy: niemowlę uzależnione w zaspokajaniu potrzeb od dorosłych – pierwsze reakcje społeczne na to co robią dorośli (pozytywne i negatywne). Z czasem: aktywne inicjowanie kontaktów z innymi, zwracanie ich uwagi, początki procesu spostrzegania społecznego (zewnętrznego np. inna reakcja na twarz mamy niż obcej kobiety), Okres poniemowlęcy: coraz większy wachlarz interakcji, rozwija się mowa nadająca kontaktom nową jakość, naśladowanie dorosłych.

Okres przedszkolny Dzieci stają przed koniecznością dostosowania się do różnych norm społecznych – konformizm. Chęć zyskania uznania dorosłych (przechwalają się ). Chęć bycia lubianym – dostosowanie zachowania, by zaspokoić oczekiwania innych. Ewolucja w zachowaniach z rówieśnikami: od współuczestniczenia do współdziałania

Wiek szkolny (SP) Rozwój umiejętności zachowań społecznych. Nauka nowej, ważnej roli, przez pryzmat której są oceniani przez nauczycieli i rodziców. Stają się świadomymi członkami grupy- pojawia się poczucie identyfikacji z grupą, działają zgodnie z celami grupowymi.

Dojrzewanie Wzrost dynamiki życia społecznego i znaczenia grup nieformalnych Tendencja do niezależności i samodzielności Spadek autorytetu rodziców  konflikty (rozbieżność definicji dziecka między młodzieżą i dorosłymi)

Jak dochodzimy do rozumienia innych ludzi?

Stereotyp Uproszczony, trwały, niedokładny obraz umysłowy rzeczywistości społecznej. Uboga, jednostronna treść Silna emocja i ewaluacja Bardzo uogólniony UPRZEDZENIA: stan wewnętrznej gotowości psychicznej do reagowania w tendencyjny sposób na członków pewnych grup DYSKRYMINACJA: zachowanie spowodowane uprzedzeniem

Funkcje stereotypów Przyspieszają ocenę nieznanych nam osób – są dodatkową wiedzą (nie są oparte na doświadczeniach indywidualnych). Wiążą się z potrzebą bezpieczeństwa i zdolności przewidywania cudzych zachowań. Ludzie operując danym stereotypem mają złudne przekonanie, że wiedzą jak należy się w danej chwili zachować.

Rodzaje stereotypów Narodowe Płciowe Religijne Grupowe np. zawodowe, klasowe Aktywizacja stereotypów prowadzi do zniekształconej oceny wykonania innych i do zmian we własnym wykonaniu.

Dwustopniowy model poznawczego przetwarzania stereotypów Automatyczne przetwarzanie: po pojawieniu się bodźca (członek grupy, stwierdzenie stereotypowe) aktywizuje się stereotyp – bez udziału świadomości. Kontrolowane przetwarzanie: przy udziale świadomości decydujesz czy odrzucić lub zignorować stereotypizowaną informację (weryfikacja zgodności, przykłady niezgodności).

Modele zmiany stereotypów poprzez obserwację (Weber i Crocker) model buchalteryjny – dostarczenie szeregu informacji niezgodnych ze stereotypem; model przekształceniowy – wystąpienie jednej silnej, wyrazistej informacji zmieniającej stereotyp; model wykształcenia stereotypu niższego rzędu– informacja niezgodna ze stereotypem prowadzi do stworzenia subkategorii pozwalającej na przyswojenie jej bez konieczności zmiany początkowego stereotypu.

Osłabianie stereotypów/ uprzedzeń poprzez kontakt Wzajemna zależność, Wspólny cel/ wróg, Jednakowy status, Nieformalny, interpersonalny kontakt, Społeczne normy równości.

Ukryte teorie osobowości Schematy, które ludzie stosują, by pogrupować różne rodzaje cech osobowości. Składają się z naszych własnych przekonań o zasadach współwystępowania cech osobowości. Cel: zapełnienie luk w wiedzy i szybka i bogata ocena osoby. Rozbudowywane wraz ze zdobywaniem doświadczenia. Częściowo wspólne kulturowo.

Upraszczamy Pozytywne cechy intelektualne: analityczny-praktyczny, Negatywne cechy intelektualne: głupi –nietaktowny, Pozytywne cechy społeczne: uczciwy-pomocny, Negatywne cechy społeczne: dominujący – próżny.

Upraszczamy Typy osobowości np. Typ artystyczny (USA, Europa; nie ma w Chinach), otyły wujek – dobry, troskliwy, Korelacja pozorna: osoba X przypomina mi osobę Y, więc pewnie ma podobny charakter, Korelacja atrakcyjności fizycznej z cechami charakteru (wysocy- więcej cech pozytywnych: profesorowie wyżsi od studentów, ładni-dobrzy: przestępcy -niższe wyroki), Generalizacja defektu: uogólnienie słabości (defektu fizycznego) na inne obszary

Atrybucja przyczyn Teoria atrybucji: określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny zachowania swojego i innych ludzi DLACZEGO LUDZIE ROBIĄ TO CO ROBIĄ? Atrybucje wewnętrzne: odwołują się do dyspozycji – osobowości, wartości, postaw. Atrybucje zewnętrzne: odwołują się do sytuacji

Czemu krzyczymy na dzieci? Ja krzyczę, bo DZIECKO zrobiło coś złego. Ona krzyczy, bo JEST agresywną, złą matką. Przyczyny własnego zachowania częściej tłumaczymy sytuacją a przyczyny zachowania innych tłumaczymy ich dyspozycjami.

Podstawowy błąd atrybucji Przeceniamy wagę atrybucji wewnętrznej, nawet gdy wpływ sytuacji jest oczywisty.

Przyczyny własnych zachowań Sukces: atrybucje wewnętrzne (jestem mądry – podwyższanie poczucia własnej wartości). Porażka: atrybucje raczej zewnętrzne (coś mi przeszkodziło, nie miałem szczęścia – obrona poczucia własnej wartości). gdy porażka jest spodziewana i zgodna z naszymi oczekiwaniami łatwiej przyjąć za nią odpowiedzialność.

Spostrzeganie błędy: Przecenianie własnego wkładu w jakiś wynik osiągany wspólnie z innymi osobami (łatwiej przypomnieć sobie, co się robiło samemu niż co robili inni, zwłaszcza gdy się przy tym nie było). Efekt fałszywej powszechności: przeceniamy stopień rozpowszechnienia własnych postaw, poglądów i cech.

Wybór zachowań diagnostycznych Ocena moralności (intencji działania): zachowania negatywne mają większe znaczenie dla identyfikowania trwałych cech jednostki. Ocena sprawności (sposób realizacji celów, skuteczność, kompetencje): zachowania pozytywne ważniejsze dla identyfikowania trwałych cech jednostki (błąd może popełnić każdy).

Błędy oceny Efekt pierwszeństwa: obraz człowieka tworzony na podstawie pierwszego wrażenia, blokowane są następne informacje, szczególnie niezgodne (pomijanie, relatywizowanie, usprawiedliwianie) Efekt Polyanny: tendencja do spostrzegania ludzi RACZEJ w sposób jednoznacznie pozytywne niż jednoznacznie negatywny (negatywne pierwsze wrażenie łatwiej zmienić niż pozytywne)

Błędy oceny Efekt „aureoli” („efekt halo”, błąd oślepienia) – uogólnianie oceny człowieka przez pryzmat jednej cechy pozytywnej, Efekt Horna (efekt diabelski) – uogólnianie oceny człowieka przez pryzmat jednej cechy negatywnej,

Błędy oceny Efekt podobieństwa – bardziej lubimy osoby, które są pod jakimś względem do nas podobne, w związku z czym te osoby mogą zostać lepiej ocenione; Tendencja do uśredniania wyników – wg wielu oceniających oceny średnie są najbezpieczniejsze, ponieważ w takim wypadku trudno udowodnić niesprawiedliwość;

Błędy oceny Transfer stereotypu estetycznego – osoby przystojne i eleganckie są oceniane wyżej niż osoby, których wygląd zewnętrzny nie jest aż tak pociągający; Efekt kontrastu – ocenianie osób na podstawie otaczającej go grupy (gołąb wśród wróbli będzie postrzegany jako potężny, ale pośród jastrzębi wyda się mały i słaby); Efekt ostatniej chwili – branie pod uwagę tylko i wyłącznie ostatnich sukcesów i porażek, nie uwzględniając wyników pracy osiąganych przez cały okres oceny;

Widzimy co chcemy Efekt Pigmaliona (samospełniające się proroctwo): jeśli założymy, że ktoś ma jakąś cechę, to determinuje nasze zachowanie wobec niego, co z kolei determinuje zachowanie tej osoby i w rezultacie spełnia się proroctwo.

Chwilowe obniżanie trafności spostrzegania Kłopoty z samym sobą: koncentracja na swoich problemach powodują, że nie jesteśmy dobrymi obserwatorami. Silne emocje: zniekształcamy postrzeganie zgodnie ze znakiem emocji. Bliska znajomość (przyjaciele, związki, wrogowie): tendencyjne i wybiórcze interpretowanie faktów

Grupa społeczna Grupa, w której 2 lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależy od siebie (w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać) Zaufanie, Wpływanie na postępowanie wobec siebie, Działanie na rzecz wspólnego dobra.

Powstawanie grup Aspekt biologiczny: wszystkie ludzkie działania ukierunkowane są na osiągnięcie jednego wspólnego celu, którym jest przetrwanie gatunku. Aspekt psychologiczny: człowiek ma wrodzoną potrzebę doznawania opieki, oparcia, przebywania z innymi i miłości, a są one zaspakajane w kontakcie z innymi ludźmi

Grupy społeczne: cechy Wielkość, Cele (zadania, idee, zaspakajanie potrzeb), Struktura (role, władza, komunikacja), Normy grupowe, Tożsamość – spójność i poczucie odrębności.

Wielkość grupy W małych grupach interakcja ma charakter bardziej intensywny niż w większych grupach, uwaga członków skupiona jest wzajemnie na sobie, zachowują oni swoją indywidualność. Wraz ze wzrostem liczby członków grupa staje się bardziej stabilna, utrata członka nie zagraża istnieniu grupy. Wraz ze wzrostem grupy poszerza się zakres jednostkowej wolności, mała grupa może całkowicie kontrolować jednostkę. W przypadku większych społeczności jednostka należy do różnych mniejszych grup, z których każda kontroluje jakąś część osobowości/ działalności. Idealny rozmiar grupy zależy od celów grupy.

Cele grupy Cel grupowy: mniej lub bardziej jasno określony stan rzeczy posiadający dla całej grupy wartość pozytywną i ku któremu grupa zmierza. Grupy zadaniowe (cel narzucony): Im bardziej precyzyjnie określony cel, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie on zrealizowany, Im jaśniejszy cel, tym chętniej ludzie uczestniczą w jego realizacji i tym mniej napięć między członkami, Im jaśniejszy cel, tym większą więź z grupą odczuwa jednostka i tym chętniej spełnia polecenia grupy.

Cele grupy Grupy towarzyskie: działania grupy są wynikiem interakcji między członkami grupy. Głównymi celami takich grup jest zaspokajanie potrzeb jednostki (przynależności, uznania, władzy….)

Cele jednostki a cele grupy Zbieżność: OK. Mała rozbieżność: kompromis nie przynoszący ujmy ani grupie ani jednostce. Duża rozbieżność: opuszczenie grupy przez jednostkę lub relegowanie jednostki z grupy.

Struktura grupy System pozycji i ról społecznych Pozycja społeczna: usytuowanie jednostki względem innych członków grupy (obiektywna lub subiektywna) Rola społeczna: określony zespół wskazań mówiących, jak powinno się postępować, jakie ma się obowiązki, uprawnienia, jakiego postępowania mogą oczekiwań inni ludzi Struktura władzy, socjometryczna i komunikacji.

Przykładowe role grupowe lider dominacji –nadaje ramy formalne interakcjom, stara się wyznaczyć cele lub reguły (osoby te źle czują się w niejasnych relacjach z innymi, zależy im na produktywności własnej) pozostali członkowie grupy mogą podtrzymywać rolę lidera zadaniowego); lider sympatii – dostarcza oparcia, zrozumienia, ciepła, wczuwa się w nastroje większości, ma tendencje opiekuńcze;

Przykładowe role grupowe błazen grupowy – osoba, której zachowanie sprzyja rozładowaniu napięcia przez humor (sama źle toleruje napięcie)- może być konstruktywne o ile nie przeszkadza w pracy; kozioł ofiarny – kanalizuje napięcie grupowe, grupa rozładowuje agresję na tej osobie; outsider– osoby, które budzą niepokój grupy – pozostaje na uboczu; początkowo grupa poświęca mu czas, jeśli to nie skutkuje jest izolowany, odrzucany przez grupę;

Struktura władzy Uznajemy władzę innych, bo: Przyzwyczajenie do hierarchii i tego, że ważniejsi sprawują władzę (rodzice), Zgoda na różne role społeczne i związany z tym przywilej nagradzania i karania przez „ważniejszych”, Przypisywanie „władcy” autorytetu (wiedza, moralność, ideologia)

Geneza przywództwa Wypadkowa sytuacji, interakcji między członkami grupy i cech osobowościowych oraz rodzaju grupy, jej charakteru, celu i zadań. Styl: autokratyczny („Bóg”), demokratyczny (organizator) i liberalny („klucznik”).

Wpływ przywództwa Efektywność działania: Ilość pracy największa: autokratyczne, Oryginalność produktów: demokratyczne, Stosunki między członkami: Życzliwość i kooperacja- demokratyczne, Agresja i rywalizacja- autokratyczne Ocena stylu przywództwa przez członków: Demokratyczny: OK. Liberalny i autokratyczny- krytyka.

Struktura socjometryczna Kto kogo uznaje lub nie uznaje za atrakcyjnego pod określonym względem. Usytuowanie poszczególnych członków grupy w odniesieniu do całości grupy, wydzielonych podgrup. Osoby popularne/ atrakcyjne interpersonalnie/ lubiane i osoby odrzucane przez grupę.

Struktura komunikacji Osoby, które otrzymują największą liczbę info i mają największą liczbę połączeń informacyjnych z innymi zajmują pozycję CENTRALNĄ. Osoby o małej ilości połączeń: pozycje PERYFERYCZNE. Relacje między pozycjami informacyjnymi: struktura komunikacyjna grupy. Osoby o pozycji centralnej postrzegane są przez osoby o pozycji peryferycznej jako przywódcze --> struktura komunikacyjna często pokrywa się ze strukturą władzy.

Komunikacja Styl demokratyczny: okrąg Styl autokratyczny: łańcuch, igrek, iks

Normy grupowe Przepisy ustalające, jak powinien a jak nie powinien zachowywać się członek grupy: Przyczyniają się do osiągnięcia przez grupę celu (np. plan pracy), Pozwalają grupie utrzymać swoje istnienie (np. nie ujawniaj info o grupie osobom z zewnątrz - AA, solidarność wewntrzgrupowa – partie)

Normy grupowe: przyswajanie Naśladownictwo: obserwacja zachowań innych członków grupy, ich zachowań zgodnych i nie z normami i ich efekty (sukces- naśladuję zachowanie). System kar i nagród: nagrody utrwalają właściwe zachowania. Przy rozbieżności zachowań jednostki i grupy najłatwiej jest zredukować powstały dysonans upodabniając swoje zachowanie do zachowań grupy.

Konformizm Uleganie naciskowi grupowemu zarówno w sferze zachowań jak i wartości. Kształtowanie postaw zgodnych z postawami innych członków grupy. Kształtowanie „odporności” na zmianę postaw przez kogoś z zewnątrz – odporność tym silniejsza im bardziej człowiek jest związany z grupą.

Konformizm Konformizm nagradzany, nonkonformizm karany: pozycja w grupie zależy od zachowywania jej norm. Konformizm zapewniany przez: Wymuszanie i nacisk grupowy (edukacja, nadzór / obserwacja, ostrzeganie oraz działania dyscyplinujące / nagradzające) internalizacja (uznanie norm za własne)

Jak bardzo zachowamy się konformistycznie? Grupa wywierająca nacisk: wielkość (największa zmiana z 2 do 3 osób naciskających), kompetencje/ autorytet, Zadanie, którego dotyczy nacisk: Zadania niejasne, Zadania trudne, Osoby, na którą kierowany jest nacisk: kobiety, osoby z niską samooceną i kompetencjami, mało twórcze, silna potrzeba afiliacji i pomocy innym.

Nonkonformiści w grupie mogą być głęboko przekonane, że ich stanowisko jest właściwe (nawet jeżeli wiedzą, że różnią się od grupy, mogą twardo bronić swojego stanowiska) często odchodzą z grupy (może je bardziej charakteryzować sztywne trzymanie się zasady indywidualności niż aktywna obrona poprawności własnego stanowiska) mogą odczuwać znaczne napięcie i niepewność wynikające z różnic w ich percepcji, ale pomimo tego nie zmieniają swojego stanowiska, ponieważ są głęboko przekonane, że jest ono koniecznym warunkiem skuteczności działania

Konformiści w grupie mogą zniekształcać swoją percepcję i przyjmować za właściwe wybory większości mogą wątpić w poprawność własnej percepcji i okazywać brak zaufania do własnego sądu mogą postrzegać sytuację całkowicie poprawnie, ale pomimo tego podążać za większością, uznając odmienność za zbyt kłopotliwą

Tożsamość grupowa: spójność grupy Grupa jest spójna, gdy w danej grupie nie występują wyraźnie odróżniające się od całości podgrupy. W grupie spójnej między jej członkami występują silne więzi społeczne, członkowie są też konformistycznie nastawieni wobec istniejących w grupie norm i wartości, co oznacza, że realizują cele grupy. Suma sił skłaniających jednostki do pozostania w grupie: atrakcyjności innych członków grupy, zaangażowania w zadania i dumy grupowej (prestiżu). Grupa jest tym bardziej spójna im trudniej do niej wejść: rytuały przejścia (wysiłki finansowe, fizyczne lub psychiczne).

Tożsamość grupowa Stronniczość wobec grupy własnej: szczególnie pozytywne odczucia i uprzywilejowane traktowanie ludzi, których określamy jako część naszej własnej grupy, negatywne i nieuczciwe traktowanie osób spoza grupy („my jesteśmy lepsi”). Występuje nawet przy grupach przypadkowych. Zwycięska grupa ma więcej członków i chętniej się do niej przyznajemy (kibice). Jednorodność grupy obcej: spostrzeganie tych, którzy należą do obcej grupy, jako bardziej do siebie podobnych iż w rzeczywistości i bardziej niż członkowie swojej grupy („oni wszyscy są tacy sami”).

Obecność innych (grupa niespołeczna) FACYLITACJA SPOŁECZNA: wpływ fizycznej obecności innych na poziom działania jednostek. Gdy zadanie jest proste, dobrze wyuczone –wykonywane jest lepiej, szybciej. Zadanie trudne- wykonywane gorzej, wolniej.

Próby wyjaśnienia Obecność innych ożywia nas – gdy jesteśmy sami koncentrujemy się na tym co robimy- gdy ktoś się pojawia musimy być przygotowani, że zrobi coś co będzie wymagało naszej reakcji. Gotowość do reagowania podnosi poziom naszego pobudzenia. Lęk przed oceną- wywołuje w nas obawy i pobudzenie, gdyż zdajemy sobie sprawę z tego, że inni oceniają nasze postępowanie. Ważne jest nie to, że inni są tylko, że nas oceniają. Rozproszenie uwagi – każdy rodzaj zakłóceń w trakcie realizowanego zadania utrudnia koncentrację na tym, co robimy (ludzie, hałas, zepsute światło).

Próżniactwo społeczne Zmniejszenie indywidualnego wkładu pracy w grupie związane z utrudnioną oceną indywidualnego działania w porównaniu z samodzielną pracą tego samego rodzaju Osłabia wykonanie zadań prostych Ułatwia wykonanie zadań trudnych (uspokojenie, neutralizacja lęku przed oceną)

Deindywiduacja Utrata poczucia własnego JA i związana z nią utrata normalnej kontroli nad zachowaniem , co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów im więcej osób liczy tłum, tym większe okrucieństwo w zabijaniu ofiar, zmiana wyglądu: maski, specjalne stroje, malowane twarze- większa skłonność do zabijania i torturowania (badania etnograficzne).

Deindywiduacja : czynniki sprawcze Zmniejszona odpowiedzialność za własne czyny (jestem nierozpoznawalny, moje czyny są nierozpoznawalne) Obniżona świadomość i utrata koncentracji na normach moralnych (duża stymulacja z zewnątrz i rozproszenie uwagi: uwaga skierowana jest na grupę, nie potrafimy skoncentrować się na sobie w środku wzburzonego tłumu)

Deindywiduacja Nie wszystkie impulsywne zachowania są złe. Kontekst społeczny/ sytuacyjny zachęca nas do pozytywnego lub negatywnego postępowania. Im bardziej powstrzymujemy się przed wykonaniem czegoś (bo nie wolno, nie wypada etc.), tym łatwiej przekroczymy odpowiednie zakazy, znajdując się w stanie deindywiduacji.

Grupowe podejmowanie decyzji – wspólny cel Co dwie głowy to nie jedna Lepsza decyzja podjęta z rozważeniem różnych punktów widzenia, na bazie większej i rozleglejszej wiedzy Myślenie grupowe

Typ zadania a wykonanie Addytywne (wykonanie zależne od wysiłku wszystkich osób np. przeciąganie liny): próżniactwo społeczne Koniunktywne (wynik zależy od wyniku najsłabszego z drużyny np. wspinaczka): najsłabszy obniża grupę do swojego poziomu Dysjunktywne (poziom rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy np. wspólne rozwiązywanie testu): każdy coś wie i dołoży: grupowa praca lepsza niż najlepszej jednostki z grupy (o ile się dogadają)

Decyzje grupowe: błędy Strata ponoszona w toku procesu: każdy rodzaj współdziałania w grupie, który utrudnia rozwiązanie problemu – ten kto wie nie może się przebić ze swoją wiedzą, osoba, która wie nie odzywa się, uczestnicy nie słuchają się… Niepowodzenie w dzieleniu się unikatową informacją: dużo czasu poświęca się na dyskusje o tym, o czym wiedzą wszyscy a mało o tym o czym wiedzą tylko niektórzy

Burza mózgów (Osborn, 1957) Technika udoskonalania decyzji grupowych poprzez zachęcanie do swobodnej wymiany poglądów oraz eliminowanie krytycyzmu: I faza: szukanie pomysłów: Im więcej pomysłów tym lepiej, Im odważniejsze i twórcze pomysły, tym lepiej, Mów o swoich pomysłach i nie zastanawiaj się nad ich oceną, Udoskonalaj wcześniejsze pomysły ale ich nie krytykuj. II faza: ocena pomysłów i wybór najlepszego

Burza mózgów: badania efektywności Bardzo dobra technika do pracy samodzielnej- jednostki lepsze wyniki niż grupy: Mówi jedna osoba – ja siedzę i słucham i zapominam co chcę powiedzieć, Pod wpływem tego co słyszę zmieniam swój kierunek myślenia o problemie, Próżniactwo (nie jestem w centrum uwagi i się dekoncentruję) NOTATKI !!!

SYNDROM MYŚLENIA GRUPOWEGO W wyniku narzuconej autocenzury członkowie grupy podlegającej temu zjawisku, zubażają dobrowolnie swoje zdolności intelektualne. Ważniejsze jest dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy niż realistyczne uwzględnianie faktów. Grupa izoluje się od otoczenia i zamyka we własnym świecie. SKRAJNIE prowadzi do zupełnej utraty przez grupę poczucia rzeczywistości, przecenianie własnej siły i możliwości działania.

MYŚLENIE GRUPOWE warunki sprzyjające wstąpieniu Duża spójność grupy: grupa jest atrakcyjna, zapewnia prestiż i ludzie chcą do niej należeć, Izolacja grupy: grupa wyizolowana, chroniona przed alternatywnymi poglądami, Autorytarny przywódca: kontroluje dyskusję i narzuca swoje zdanie, Silny stres: zagrożenie dla grupy, duża waga decyzji dla grupy i jej członków, Słabe umiejętności podejmowania decyzji: brak standardowych metod rozpatrywania alternatywnych poglądów

Symptomy myślenia grupowego Złudzenie odporności na ataki: odczucie nieomylności i siły, Przekonanie o moralnych racjach grupy: „Bóg jest z nami”, Stereotypowe postrzeganie przeciwników (uproszczone), Autocenzura: nie podają przeciwstawnych poglądów „przeciwko sobie”, Nacisk na podporządkowanie się większości, Złudzenie jednomyślności: pomijanie oponentów, Strażnicy jednomyślności: członkowie grupy chronią przywódcę przed odmiennymi poglądami

Podejmowanie błędnych decyzji Niepełna analiza alternatywnych poglądów, Lekceważenie określania poziomu ryzyka dla preferowanych rozwiązań, Opieranie się na niepełnej informacji, Brak planu działania na wypadek niepowodzenia

Decyzje w warunkach ryzyka PRZESUNIĘCIE RYZYKA: grupy podejmują bardziej ryzykowne decyzje niż pojedyncze jednostki Kwestionariusz rozwiązywania problemów: dylemat szachisty Grupa: 10% szansa na sukces Jednostki: 30% szansa na sukces

Polaryzacja grupowa Tendencja grup do podejmowania decyzji, które są bardziej skrajne niż początkowe preferencje członków grupy Grupa wzmacnia skłonności członków do ryzyka, jeśli wykazywali tendencję do ryzyka, Grupa zwiększa ostrożność członków grupy, jeśli ostrożność kierowała nimi od początku.

Polaryzacja grupowa: przyczyny Przedstawianie argumentów zgodnych ze swoim stanowiskiem i wysłuchiwanie nowych nieznanych argumentów, Chęć zdobycia sympatii grupy (przyjmuję stanowisko ogólnie podzielane ale bardziej skrajne), Wartości kształtowane kulturowo (kultury ceniące ryzyko np. USA, Europa vs kultury ceniące ostrożność np. Afryka).

Konflikty KONFLIKT INTRAPERSONALNY: napięcie jednostki wywołane dążeniem do dwóch lub więcej sprzecznych celów. KONFLIKT INTERPERSONALNY: napięcie między dwiema lub więcej osobami (grupami), które maja sprzeczne cele.

Konflikty interpersonalne

Konflikty Konflikt o sumie zerowej zysk A= strata B : rywalizacja Konflikt motywów mieszanych: Obie strony mogą zyskać dzięki współdziałaniu. Jednostka może jeszcze więcej zyskać dzięki rywalizowaniu ze swoim partnerem.

Dylemat więźnia: nie rozmawiają ze sobą

Rozwiązanie Aby znaleźć rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony musza one sobie ufać. Gdy nie ma zaufania dochodzi do rywalizacji i nikt nie zwycięża. Gdy zacznie się rywalizacja żadna ze stron nie chce jej przerwać bo boi się, ze zostanie wykorzystana.

Czego się spodziewać po graczach? Natura graczy: przyjaciele, partnerzy nastawieni na długa współpracę, Wpływ kultury i środowiska: „prawo dżungli” – osoba nastawiona na rywalizację zmusza do niej osobę nastawioną na współpracę, Wspólna strategia: „coś za coś”: zachęcanie do współdziałania najpierw przez stosowanie zachowań kooperacyjnych a potem przez powtarzanie działań przeciwnika, które podjął on bezpośrednio przed nami („będę współdziałał jeśli ty też będziesz, ale nie dam się wykorzystać”). Zaufaj osobie a nie grupie (polaryzacja, deindywiduacja)

Gdy możemy porozmawiać Stosowanie gróźb, aby wymusić spełnienie swoich życzeń (straszenie dzieci karami): działają na krótko, nie wróżą długotrwałej współpracy.

Gdy możemy porozmawiać Negocjacje i przetarg: problem jest rozwiązany pod warunkiem, że obie strony osiągną zgodę.

CO JEST WAŻNE DLA KAŻDEJ ZE STRON ?????!!!!!?????? Negocjacje Rozwiązanie integrujące: rozwiązanie konfliktu z korzyścią dla obu stron CO JEST WAŻNE DLA KAŻDEJ ZE STRON ?????!!!!!?????? Ustal kryteria podejmowania decyzji i ich hierarchię. Określ skalę ustępstw (coś za coś). Uwzględnij możliwość mediacji/ arbitrażu.

Więcej Aronson, E., Wilson, T.D. i Akert, R.M. (1997), Psychologia społeczna. Serce i umysł, Zysk i Spółka, Poznań. Wojciszke,B. (2003), człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Scholar, Warszawa.