Serwis e-Kiosk szansą samodzielnego dostępu osób niewidomych do prasy Małgorzata RUBIN

Technologie IMM wspierające potrzeby osób niepełnosprawnych 2001 - 2003 Wielomodułowy intranetowy system informacyjny, wspomagający zarządzanie w organizacjach NGO Nagrodzony złotą statuetką Microsoft 2008 - 2009 Internetowy specjalizowany serwis, udostępniający cyfrową prasę osobom niewidomym i słabowidzącym

Dostępność prasy W Polsce jest aktualnie ok. 8-10 tys. osób niewidomych i słabowidzących posiadających komputery Komputery wyposażone są w specjalizowane oprogramowanie wspomagające czytanie (czytniki ekranów, syntezatory mowy, monitory brajlowske, lupy i powiększalniki) Łatwo dostępna prasa środowiskowa (najczęściej miesięczniki: pismo Braille’a, druk powiększony, pliki dźwiękowe na pytach i kasetach, pliki tekstowe dostępne przez Internet i na płytach CD) Prasa ogólnopolska dostępna w bardzo ograniczonym zakresie (e-wydania w formatach graficznych publikowane na portalach prasowych wydawców oraz wydania papierowe, które można kupić i zeskanować, a następnie poddać obróbce OCR)

Bariery (1) Tabloidalny układ treści czasopism Graficzny format prasy cyfrowej niemożliwy do odczytania przez oprogramowanie, z którego korzystają osoby niewidome (czytniki ekranów współpracujące z syntezatorem mowy, monitory brajlowskie) Bariery (1) Tabloidalny układ treści czasopism Reklamy wplecione w tekst Dużo grafiki, kolorowych zdjęć Kolumny i ramki Graficzne teksty Kontynuacja artykułu na kolejnej stronie

Bariery (2) Utrudnienia w dotarciu do prasy (wiele portali w rozproszonych lokalizacjach, heterogeniczność rozwiązań) Niedostosowanie stron internetowych portali wydawnictw do potrzeb osób niewidomych (trudna nawigacja i poruszanie się, utrata orientacji, brak oznakowania obszarów stron tagami, wykorzystywanie technologii DHTML i Flash uniemożliwiających wyświetlenie informacji stronie ) Niektóre serwisy prasowe (www.nesto.pl, www.e-gazety.pl) oferują specjalne przeglądarki do czytania udostępnianych przez nie czasopism (utrudniona obsługa przez programy odczytu ekranu bądź brak współpracy, treść niedostępna nawet w obrębie spisu treści)

Bariery (3) Niekompletne wydania (e-gazeta zawiera 60-70% treści drukowanej lub spis treści i 2-3 artykuły ) Funkcja mowy niedostosowana do potrzeb osób niewidomych (dodatek do e-wydania, ale bez cech potrzebnych niewidomym) Skanowanie materiałów drukowanych i poddawanie ich obróbce przy pomocy narzędzi optycznego rozpoznawania znaków (operacja mało efektywna, technologia niedoskonała, liczne błędy rozpoznania, utrudnione czytanie) Pomoc lektora (nie zawsze dostępny + utrata samodzielności)

Internetowy, specjalizowany serwis z prasą Wniosek Internetowy, specjalizowany serwis z prasą prosty w obsłudze i dostosowany do potrzeb osób niewidomych i słabowidzących, przetwarzający elektroniczne wydania czasopism na format przyjazny do odczytu przez urządzenia wspomagające

Testowanie, ewaluacja, pilotowa eksploatacja: Serwis e-Kiosk Serwis e-Kiosk został zrealizowany w 2008/2009r. przez Instytut Maszyn Matematycznych w ramach projektu badawczego rozwojowego N R13 0019 04: „Usunięcie barier w dostępie osób niewidomych do spójnego społeczeństwa informacyjnego poprzez automatyzację przetwarzania artykułów prasowych na format dostępny niewidomym oraz publikację artykułów w serwisie z prasą dla osób niewidomych” finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Testowanie, ewaluacja, pilotowa eksploatacja: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt Mazowieckie Stowarzyszenie Pracy dla Niepełnosprawnych De Facto

Cel serwisu e-Kiosk Uzyskać i udostępnić przez Internet osobom niewidomym teksty artykułów czasopism i dodatkowe treści informacyjne w postaci tekstowej, w kompletnych numerach czasopism adekwatnych do wersji drukowanych Zgromadzić czasopisma w jednej bazie, dostępne przez jeden punkt wejścia („one point of entry”) Zapewnić szybki dostęp (łatwe wyszukiwanie i nawigację) do aktualnych i archiwalnych czasopism, a także treści preferowanych i poszukiwanych

Założenia organizacyjne System zamknięty, czasopisma dostępne tylko dla niewidomych i słabowidzących 1 Weryfikacja uprawnień inwalidzkich 3 2 Rejestracja Umowy Umowy e-Kiosk Rejestracja Rejestracja Redakcje i wydawnictwa dostawcy materiałów Zaplecze: administrator, redaktorzy, wolontariusze

Założenia technologiczne e-Kiosk ma być łatwy w użyciu dla niewidomych czytelników (strony HTML wyświetlane w przeglądarce, dostosowane i zoptymalizowane do czytania przez programy odczytujące z ekranu, z uwzględnieniem wytycznych W3C, regulowany rozmiar czcionki, kolor tekstu i kolor tła) e-Kiosk ma być łatwy we wdrożeniu i utrzymaniu dla organizacji udostępniających taką usługę e-Kiosk ma korzystać z popularnych, powszechnie dostępnych technologii (serwer klasy PC z systemem operacyjnym Microsoft Windows Server, oprogramowanie open source: strony HTML generowane przy pomocy PHP, baza danych PostgreSQL, serwer HTTP – Apache )

Struktura oprogramowania e-Kiosk Tsearch2 PostgreSQL Aplikacja webowa serwisu e-Kiosk (PHP) Procesy automatyzacji konwersji PDF/TXT DOC/TXT 1 Aplikacja Windows e-Kiosku Edytor Metadanych (JAVA) 2

Działanie serwisu Aplikacja webowa serwisu e-Kiosk (PHP) Tsearch2 Dostawcy źródeł metamorfoza PostgreSQL Aplikacja webowa serwisu e-Kiosk (PHP) Procesy automatyzacji konwersji Aplikacja Windows e-kiosku Edytor Metadanych (JAVA) Dysk lokalny Zaplecze redakcyjne Redaktorzy - Edytorzy Czytelnicy niewidomi i słabowidzący

Edytor metadanych (1) Tryb widoku standardowego

Edytor metadanych (2) Tryb widoku strukturalnego

Metamorfoza do postaci przyjaznej

www.ekiosk.defacto.org.pl

Zadania i plany Utrzymanie serwisu (środki finansowe na pokrycie prac redakcyjnych) Poszerzenie oferty czasopism przetwarzanych i udostępnianych (przychylność redakcji) Zwiększenie efektywności przetwarzania (badania i dalsze udoskonalenie algorytmów przetwarzania z zastosowaniem najnowszych osiągnięć technologicznych) Rozwój usług serwisu (poszerzenie oferty informacyjnej, funkcje głosowe i inne)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Małgorzata RUBIN m.rubin@imm.org.pl