Analiza trendów w Polsce, Europie i na świecie dotyczących rynku pracy.

Jedno jest pewne Jak twierdzi A. Karpiński z Międzyresortowego Zespołu do Prognozowania Popytu na Pracę – nie ma pewności co do tego, jak za kilka czy kilkanaście lat będzie wyglądał rynek pracy. Wiadomo jednak, jakie trendy pojawiają się w USA i w Europie Zachodniej i warto z tego skorzystać, rozważając kwestię polskiego rynku zapotrzebowania na zwody i ich specjalności.

Trendy na światowym rynku pracy Najbardziej widoczne symptomy naszych czasów, które determinują kształt rynku pracy: Globalizacja działalności gospodarczej, Umiędzynarodowienie działalności gospodarczej, Rozwój i upowszechnienie technologii teleinformatycznych.

Świat się skurczył. Możliwość przesyłania danych w cyberprzestrzeni spowodował transfer siły roboczej w skali międzynarodowej (np. telepraca, wirtualne zespoły zadaniowe). Efektem globalizacji jest umiędzynarodowienie działalności gospodarczej – rozlane się na różne cywilizacje, nacje i kultury

Zmiany wywołane rozwojem rynku informatycznego i teleinforamtycznego sprawiły wzrost zapotrzebowania na specjalistów w tym zakresie. W USA zawody związane z operowaniem informacją zajmują pierwsze miejsce wśród zawodów o najszybszym wzroście zatrudnienia i zarobków.

Rozwój informatyki i telekomunikacji przejawia się tym, iż coraz bardziej popularną staje się praca w domu za pomocą komputera. Wykorzystanie różnic czasowych Człowiek będzie coraz bardziej zawłaszczany przez aktywność zawodową i będzie musiał zmienić przyzwyczajenia.

Inne trendy Częste zmieniane miejsca pracy Funkcjonowanie w warunkach zmieniającego się otoczenia wewnątrz- i zewnątrzorganizacyjnego Wielokulturowość, równouprawnienie Rosnąca tendencja do samozatrudnienia

Wzrost poziomu wykształcenia i konieczność stałego podnoszenia posiadanych kwalifikacji Obniżenie się wieku rozpoczynania pracy (praca już na studiach) Wzrastające znaczenie sektora usług Zwracanie większej uwagi na ochronę zdrowia i środowiska naturalnego

W miarę bogacenia się społeczeństw, wchodzących w skład „zachodniego świata”, powstanie zapotrzebowanie na zwody związane z dostępem do usług ubezpieczeniowych, podatkowych czy inwestycyjnych, a także z rozrywką i rekreacją Brak czasu – pochłanianego przez aktywność zawodową – spowoduje konieczność istnienia osób profesjonalnie zajmujących się wymienionymi sferami. To oni zajmą się śledzeniem nowych ofert, oceną ich korzystności i doradztwem, jak najlepiej spożytkować swoje pieniądze i wolny czas.

Biorąc pod uwagę procesy demograficzne potrzebnych będzie coraz więcej pracowników zajmujących się chorymi, niepełnosprawnymi i osobami starszymi (starzenie się społeczeństw zachodnich). Również tendencja do bycia „ciągle młodym” wyzwoli szanse dla „przemysłu” chirurgii plastycznej i różnorakich treningów i ćwiczeń „ujędrniających” ludzie ciała i umysły

Problemy cywilizacyjne związane z ludźmi nie radzącymi sobie na zmienionym i ciągle rywalizacyjnym rynku pracy i/lub ze stresem zawodowym sprawiają zapotrzebowanie na profesje służące im pomocą. Ze względu na pochłanianie dużej ilości czasu przez aktywność zawodową będą też potrzebni ludzie zajmujący się w sposób profesjonalny cudzymi dziećmi i innymi członkami najbliższej rodziny.

Rozwój cywilizacji i wzrastająca rola medycyny i farmacji sprawia, że zwiększy się zapotrzebowane na biotechnologów, technologów żywności i specjalistów od ochrony naturalnego środowiska.

Dążenie do wymuszonego rozwoju zawodowego spowoduje zapotrzebowanie na szkoleniowców, trenerów, doradców zawodowych czy pośredników edukacji (brokerów edukacji). To oni pomogą zidentyfikować potencjał i atuty zawodowe oraz odpowiednio ukierunkować człowieka, by przynajmniej doprowadziło to do znalezienia przez niego nowej pracy bądź też sprzyjało jego samorealizacji w środowisku zawodowym. Konieczność zmienienia zwodu to także zmiana kwalifikacji – cech, wiedzy i umiejętności.

Może pojawić się u człowieka tendencja do traktowani innych i siebie jako produktów wystawionych na sprzedaż na rynku kwalifikacji. To rynek decyduje, co jest w cenie. To rynek może więc mieć decydujący wpływ na kształtowanie się tożsamości jednostki. Przydatnościowe traktowanie innych mogą spowodować problemy w kontaktach i interpersonalnych, a także z samookreśleniem się człowieka. Odnalezienie swojego „ja” i radzenie sobie w realizacjach z innymi mogą wymagać długotrwałej pomocy ze strony specjalistów

Biznes globalny będzie potrzebował pracowników dbających o jego innowacyjność i konkurencyjność (specjalistów ds. projektowych i badawczo rozwojowych), ale także ludzi prowadzących i zarządzających przedsiębiorstwami. Oprócz zwyczajowo wymaganych kwalifikacji, stanie przed nimi potrzeba radzenia sobie z wielokulturowością. Wymusi to konieczność korzystania z tłumaczy kulturowych, objaśniających różnice kulturowe i cywilizacyjne, przygotowujących do pracy w przedsiębiorstwach obejmujących swym zasięgiem cały glob.

Twierdzi się, iż w przyszłości pojawi się zapotrzebowanie na całkiem nowe zwody związane z poszerzaniem przestrzeni życiowej dla gatunku ludzkiego (eksploatacja morza i i jego dna oraz z podbój kosmosu)

Coraz więcej ludzi nie będzie miało stałej pracy (przykład we Francji w czasie szczytu urlopowego pracuje w systemie zatrudnienia czasowego 200 tys. ludzi, a poza szczytem 130 tys. Daje to 2,5 % wszystkich zatrudnionych. Czasowość zatrudnienia może być sposobem na dzielenie się pracą z innymi ludźmi, by nikt nie był trwale bezrobotny. Może to być także świadomym wyborem konkretnego człowieka, który pracuje, by zarabiać, realizuje się jednak w sferach pozazawodowych.

Obszary zawodowe, w których zapotrzebowanie na specjalistów będzie miało tendencję wzrostową w krajach Unii Europejskiej Ochrona zdrowia i opieka społeczna – rozwój metod leczenia, kształtowanie się wśród społeczeństw postaw i zachowań związanych z prowadzeniem zdrowego trybu życia, dbałość o urodę i wygląd, a także wydłużanie się ludzkiego życia i opieka nad ludźmi starymi i niedołężnymi (efekt procesów demograficznych) oraz tymi, którzy nie radzą sobie na z rywalizacją na rynku pracy i stresem zawodowym

Ochrona środowiska – rozwój świadomości ekologicznej i zmian postaw wobec naturalnego środowiska Informatyka –ciągły rozwój technologii informacyjnych (informatyka, telekomunikacja, Internet) Edukacja – ustawiczność dokształcania się dorosłych, zmienianie wykonywanego zawodu (doradztwo i nabywanie nowych kwalifikacji)

Biotechnologia – podnoszenie jakości życia człowieka (inżynieria genetyczna, biotechnologia żywności i żywienia, inżynieria bioprocesowa itp.) Finanse – rozwój usług finansowych w zakresie ubezpieczeń, bankowości, funduszy emerytalnych i inwestycyjnych oraz doradztwa podatkowego) Rozrywka – rozwój szeroko rozumianego show biznesu i mediów, zagospodarowanie wolnego czasu i organizacja rekreacji, dostarczanie specyficznych wrażeń (np. survival).

Instytut Spraw Socjalnych po przeprowadzeniu analiza polskiego rynku pracy stwierdził, iż w nieodległej przyszłości najbardziej cenni będą specjaliści o wysokich kwalifikacjach, ale zarazem tacy, którzy będą potrafili zmienić wykonywaną dotąd profesję.

Zaleca się zatem, aby w toku edukacji rozważyć możliwość uzyskania dwóch lub większej liczby komplementarnych wobec siebie zawodów (np. socjologia i psychologia, zarządzanie i psychologia, zarządzania i informatyka)

Obszary cechujące się największą wzrostową dynamiką zapotrzebowania na pracę – tabela 2 Zawody o największym spadku zapotrzebowania oraz o najwyższej dynamice wzrostu zapotrzebowania na rynku polskim do 2010 r. – tabela 6 Dziesięć najpopularniejszych kierunków studiów wraz z liczbą studentów w roku akademickim 2003/2004 Potencjalne specjalności zawodowe dla psychologii, socjologii, zarządzania – tabela 7 Ćwiczenie: wnioski wynikające z porównania tabeli 5 i 6

Trendy w zachowaniach klientów

Powody dla których ludzie kupują pewność, bezpieczeństwo, właściwości, wydajności, wygoda, komfort, trwałość, oszczędność czasu, wysiłków lub pieniędzy.

10 trendów w gospodarce (wg Faitha Popcoma) W gospodarkach rozwiniętych zauważono pewne trendy, które mają wpływ na dokonywane wybory przy zakupie towarów i usług.

chęć odmiany – zwolnienie tempa życia poprzez porzucenie pracy w mieście, przeprowadzenie się na wieś i założenie tam małego, własnego biznesu. izolowanie się – odgradzacie się od uciążliwości i niebezpieczeństw współczesnego świata, ludzie stają się domatorami przykutymi do telewizorów, dokonują zakupów z katalogów lub w Internecie, życie towarzyskie opiera się na spotkaniach w małych grupach przyjaciół.

odmładzanie się – bodziec do działania i czucia się młodszym, niż to wynika z wieku, starsi ludzie wydają coraz więcej na odzież sportową, częściej farbują włosy, wyjeżdżają na pełne przygód wakacje. wyróżnienie – dążenie ludzi do rozwoju własnej osobowości w taki sposób, żeby byli postrzegani i traktowani inaczej niż wszyscy, jest to chęć odróżnienia się poprzez posiadanie unikalnej rzeczy lub doświadczenia (oferowanie produktów i usług na specjale zamówienie)

niezwykłe przygody – zaspokajają rosnąca potrzebę emocjonalnej ucieczki od codziennych spraw i kłopotów (poszukiwanie możliwości spędzenia atrakcyjnego urlopu, jedzenie egzotycznych potraw) nadmiar obowiązków – stan depresji ludzi, którzy muszą odgrywać wiele ról i są odpowiedzialni za wiele spraw, w związku z tym ludzie odczuwają ciągle brak wolnego czasu i próbują temu zaradzić korzystając z telefaksu, Internetu, jedząc posiłki w barach szybkiej obsługi (szansa na rozwój usług wyręczających ludzi z ich codziennych obowiązków, czy rozwój centrów, gdzie można kupić i załatwić prawie wszystko)

głos rozsądku – dążenie coraz liczniejszej grupy osób do uczynienia społeczeństwa bardziej odpowiedzialnym za środowisko naturalne, szkolnictwo i etykę, małe słabostki – są odzwierciedleniem pragnień części zestresowanych klientów do tworzenia sobie krótkich odskoczni emocjonalnych np. zamiast 2 tyg. wczasów w Bułgarii trzydniowa wycieczka do Pragi (określenie czego konsumenci są pozbawieni i wykorzystanie tej sposobności do zaoferowania im małego „zadośćuczynienia”

wybieram zdrowie – pragnienie ludzi do dłuższego i wysokiej jakości życia; aby to osiągnąć są gotowi wziąć odpowiedzialność za swoje zdrowie, rzucić palenie, wybrać zdrową żywność, dbać o kondycję fizyczną; to przede wszystkim w odpowiedzi na te potrzebę pojawiają się produkty ekologiczne (kosmetyki, żywność), kluby fitness, medycyna naturalna. konsumenci walczący – nie chcą dłużej tolerować tandetnych produktów i bezużytecznych usług, czytają pisma konsumencie, znają listy dobrych i złych przedsiębiorstw.

Sposoby generowania przychodów P – pracownik S – samozatrudniony lub mała firma B – właściciel biznesu I – inwestor

Biznes lokalny w oparciu o jedną z tendencji Ćwiczenie: Doradztwo w zakresie własnego biznesu – jako zabezpieczenie przez zagarnięcie nowych zawodów przez samozatrudnienie. Biznes lokalny w oparciu o jedną z tendencji Umiejętność Usługa/produkt Dla kogo Dlaczego mieliby wybrać twoją ofertę (wartości)

Co można zrobić z umiejętnościami kulinarnymi? • Jakie usługi (np. pieczenie ciast, organizowanie przyjęć) • Jacy ludzie (np. nowożeńcy, osoby nie mające czasu na gotowanie) • Jakie usługi (np. roznoszenie kanapek, prowadzenie bufetu) • Jakie firmy (np. banki, duże firmy) Dla odbiorców indywidualnych Dla firm Usługi Gotowanie Produkty Dla odbiorców indywidualnych Dla firm • Jacy ludzie (np. dzieci, wegetarianie sportowcy) • Jakie produkty (np. posiłki wegetariańskie, odżywki) • Jakie usługi (np. sklepy, restauracje) • Jakie produkty (np. mrożone wyroby garmażeryjne)

Pytania do pomysłu na biznes Przychody, koszty, zysk/strata