Tworzenie procedur i wdrażanie systemowej interwencji www.stricte.org Tworzenie procedur i wdrażanie systemowej interwencji Błażej Karwat

System Zespół obiektów fizycznych lub abstrakcyjnych powiązanych ze sobą siecią relacji zapewniającą całościowość System jest więc uporządkowaną strukturą Nie jest wyłącznie sumą tworzących ją elementów

Ludwig von Bertalanffy (19.09.1901 – 12.06.1972) Urodził się w Austrii Biolog i filozof Jego książka dała początek kinetycznej teorii systemów otwartych

Teoria systemów Całościowo tłumaczy funkcjonowanie organizmów żywych, społeczeństw oraz sztucznych urządzeń Teoria znalazła zastosowanie w psychologii, głównie w terapii rodzin

System Składa się z członków rodziny, którzy pozostają ze sobą w interakcji. System charakteryzuje: EKWIFINALNOŚĆ (ten sam stan końcowy może być osiągnięty przy różnych warunkach początkowych i różnymi drogami) EKWIPOTENCJALNOŚĆ (system może osiągnąć różne stany końcowe przy tych samych warunkach początkowych)

W systemach materialnych relacjami są tzw W systemach materialnych relacjami są tzw. sprzężenia czyli oddziaływania Przekazują one informacje i energie

W systemach abstrakcyjnych (idealnych) panują relacje logiczne

Granice Każdy system ma granice, które są wyznaczane przez reguły określające kto i na jakich zasadach jest członkiem systemu. Granice kontrolują wzajemną wymianę emocjonalną (przyłączanie się, zamykanie). Granice wewnętrzne stanowią podsystemy. Granice zewnętrzne to te z otoczeniem.

System określany jest również przez równowagę tendencji do zmian i zachowania stałości.

DWA MODELE WYJAŚNIANIA ZJAWISK W PSYCHOLOGII LINEARNY Psychoanaliza Psychologia Ego Psychologia relacji z obiektem Behawioryzm CYRKULARNY Kołowy Koncentruje się na opisywaniu wewnątrzrodzinnych mechanizmów podtrzymywania określonego zachowania u danej osoby niż jego przyczyn

LINEARNY Związek między zdrowiem psychicznym i zaburzeniem ma charakter przyczynowo-skutkowy (oddziaływania środowiska rodzinnego, doświadczenia wczesnodziecięce, doświadczone urazy psychiczne) Diagnoza opiera się na odkrywaniu przeszłych lub aktualnych doświadczeń jednostki, jej relacji Dlaczego X ujawnia obserwowane zachowania? Terapii podlega osoba wykazująca zaburzenia

CYRKULARNY Zachowania jednostki są regulowana zasadami Diagnozując dążymy do ustalenia znaczenia objawów dla utrzymania się dotychczasowych sposób funkcjonowania rodziny Jak przebiegają interakcje w rodzinie? Jakie korzyści przynosi systemowi utrzymywanie się symptomów? Terapii podlega cała rodzina, a jej głównym celem jest zmiana zasad regulujących funkcjonowanie systemu.

Rodzina w ujęciu systemowym To złożona i wielopoziomowa siatka transakcji i komunikacji między członkami, które przebiegają zgodnie z określonymi, charakterystycznymi dla danej rodziny, regułami.

Zdrowy system rodzinny Jasno zdefiniowane elastyczne granice Wyodrębnione, czytelne podsystemy Otwarta, czytelna struktura (hierarchia, role) Przepływ materii i energii (otwarta wymiana ze środowiskiem)

Zdrowy system rodzinny Elastyczna zdolność przystosowywania się do zmian wewnątrz i zewnątrz systemu (radzenie sobie z kryzysem) Jawne, klarowne normy, zasady, reguły i przekonania tworzone przez wszystkich członków systemu Równowaga między relacją harmonii i wymiany

Struktura zdrowej rodziny Świat dorosłych Odpowiedzialność Relacja seksualna Świat dzieci Rozwój Zabawa Dziecięce tajemnice Wsparcie

Wzajemność Otwarta komunikacja Otwartość Pozytywna tożsamość i autonomia poszczególnych członków Wzajemność Otwarta komunikacja Otwartość Ustalona struktura i jasno wyodrębnione role

Strukturalna terapia rodzin Salvadora Minuchina Rodzina to system otwarty umieszczony w środowisku społeczno-kulturowym Prawidłowe funkcjonowanie zapewnia równowaga pomiędzy poczuciem autonomii ja, a przynależnością do rodziny

Strukturalna terapia rodzin Salvadora Minuchina Struktura (sieć wymagań funkcjonalnych) rodziny warunkuje interakcje Hierarchia jest koniecznością Możliwości adaptacyjne jednostki i całego systemu stanowią o zdrowiu Granice, podsystemy i koalicje różnicują i rozwijają system

Zmiany w zachowaniu jednego członka rodziny pociągają za sobą zmiany w zachowaniu pozostałych jej członków oraz całego systemu rodzinnego.

Co jest patologią? Zbyt mało elastyczna struktura rodziny, uniemożliwiająca przystosowanie się do zmian rozwojowych, wymogów otoczenia społecznego Zaprzeczanie istnieniu trudności Dążenie do rozwiązania tego, co jest nierozwiązywalne

Co jest patologią? Fiksacja na złych rozwiązaniach Niefunkcjonalne wzorce komunikacji Przewaga tendencji do stałości lub zmiany – rozpad systemu

Systemy Zakład pracy Społeczeństwo Szkoła Kościół Rodzina

Procedura Zbiór norm określających konkretne działanie; także działanie według tak określonych zasad Czynność sądu związanego z prawną kwalifikacją sprawy

Procedury

Procedury Zarządzania jakością Egzaminacyjne Sądowe Rekrutacyjne Interwencyjne Reanimacyjne

Z procedurami wiążą się: Interwencje Algorytmy Heurystyki

Interwencja Reagowanie. Włączanie się w jakąś sprawę. Wywieranie na kogoś wpływu w celu uzyskania określonego efektu.

Algorytmy To operacje albo zbiory operacji, które gwarantują uzyskanie właściwego rozwiązania. Zaletą jest skuteczność – są niezawodne, wadą zaś jest czasochłonność. Określają więc zbiory operacji umysłowych, które trzeba wykonać aby osiągnąć cel.

Heurystyki Są to reguły pozwalające człowiekowi radzić sobie z sytuacjami nowymi. Bywają zawodne.

Przypadek Marka

Ogólne wiadomości o chłopcu Marek ma 15 lat Jest dzieckiem dość niskim Sprawia wrażenie zdrowego Często wygląda jakby był niedomyty Jest chłopcem, który nie potrafi usiedzieć na miejscu, ciągle w ruchu, wszędzie go pełno Jego reakcje mają charakter odruchowy, mało w nim jeszcze refleksyjności

Marek w szkole Po raz drugi powtarza naukę w szóstej klasie SP Ma zaległości już z początków nauki Cierpi na dysleksję rozwojową Jest praworęczny (ojciec skutecznie „przestawił” chłopca z leworęczności) Ojciec od 8 miesięcy nie był w szkole, nie reaguje na wezwania

Informacje od nauczycieli Marek nie prowadzi zeszytów Na lekcji rozmawia, pomimo, że siedzi w ostatniej ławce sam Nieraz wstaje, chodzi po klasie, albo obrzuca wulgaryzmami kolegów i koleżanki Nie ma książek Zdarza się, że zaśpi na pierwszą lekcję, ale zawsze jest w szkole Gdy nauczyciel zwróci mu uwagę, najczęściej odpyskuje, nikogo nie boi się, nikogo nie słucha

Informacje od dzieci i rodziców Marek był widywany jak spożywał alkohol Dzieci informują pedagoga, że dwukrotnie namawiał kolegów do palenia marihuany Ma kontakty ze starszymi chłopakami

Marek wśród rówieśników Wiele dzieci skarży na Marka Dzieci unikają jego towarzystwa, nie chętnie wykonują z nim zadania w grupie. Często jest unikany, jakby dzieci bały się chłopca.

Marek w domu Mieszka z ojcem, matka porzuciła rodzinę, gdy chłopiec miał miesiąc Był wcześniakiem i nie był karmiony piersią Ma jeszcze starszego brata, który jest synem jego ojca i innej kobiety Brat Marka niedawno wyszedł z więzienia, gdzie przebywał 8 lat

Marek w domu Ojciec chłopca nadużywa alkoholu, pije go głównie z kolegami w bramie Ojciec chłopca nie pracuje od 10 lat, a rodzina utrzymuje się ze świadczeń opieki społecznej Mieszkają od niedawna w lokalu socjalnym, sześć miesięcy temu zostali eksmitowani Teraz mają dwa przechodnie pokoje, mieszkanie ogrzewane jest piecami, wymaga remontu

Co możemy zrobić? Jak pomóc Markowi?