PODMIOTOWA KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH

PODMIOTOWA KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH Opiera się na kryterium rodzajowego zróżnicowania jednostek gospodarujących, które dokonują operacji pieniężnych, tzn. realizują przychody i wydatki pieniężne oraz dokonują gromadzenia pieniądza.

Podmiotowa klasyfikacja obejmuje: Finanse przedsiębiorstw Finanse publiczne Finanse gospodarstw domowych Finanse banków i instytucji kredytowych Finanse ubezpieczeń

1. Finanse przedsiębiorstw Operacje finansowe dokonywane przez przedsiębiorstwa mają podstawowe znaczenie dla funkcjonowania finansów jako całości. W przedsiębiorstwach w wyniku procesów rzeczowych powstaje produkt narodowy brutto oraz tworzą się z jego realizacji przychody pieniężne, które przez podział i redystrybucję zasilają w przychody pieniężne inne grupy podmiotów gospodarujących. Przychody: Przychody ekwiwalentne – przychody ze sprzedaży dóbr i usług; Przychody kredytowe – pożyczki bankowe; Transfery – m.in. z rynku kapitałowego, z budżetu państwa, papiery wartościowe; Wydatki: Wydatki ekwiwalentne – zakup materialnych czynników produkcji, wynagrodzenia dla pracowników za pracę; b) Wydatki kredytowe – spłata kredytów bankowych, ujemny wynik finansowy; c) Transfery – podatki, opłaty, oprocentowania kredytów bankowych i obligacji, wpłaty dywidend, składki;

2. Finanse publiczne Finanse publiczne to finanse państwa i jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo); podstawą gospodarki finansów samorządu terytorialnego jest BUDŻET, czyli plan gromadzenia środków i dysponowania nimi. Przychody: Transfery – podatki, opłaty, grzywne, dywidendy; Obligacje skarbowe Kredyty bankowe Wydatki: Transfery – dotacje, świadczenia; Wydatki ekwiwalentne – wynagrodzenia osób zatrudnionych, wydatki na zakup towarów i usług; Nadwyżki

3. Finanse gospodarstw domowych Finanse gospodarstw domowych (finanse ludności) – to tzw. fundusz swobodnej decyzji, czyli ta część dochodów i wydatków, która nie jest związana z finansowaniem podstawowych potrzeb życiowych ludności. Problem popytu i podaży równoważy cena, fundusz ten powoduje pojawienie się na rynku nowego niezagospodarowanego popytu. Przychody: Transfery – renta, emerytura, stypendium, darowizny, spadki; Ekwiwalentne - wynagrodzenia za pracę Nadwyżki finansowe – darowizny, przekazy, spadki; Przychody kredytowe – samochód, meble; Wydatki: Transfery – podatki, opłaty, składki; Wydatki kredytowe – spłaty pożyczek

4. Finanse banków i instytucji kredytowych Finanse banków i instytucji kredytowych obejmują czynności emisyjne w zakresie pieniądza bankowego, i z nimi powiązane np. operacje depozytowe, gromadzenie i podział funduszy przez instytucje ubezpieczeniowe. Dla działalności banków charakterystyczne jest przeprowadzanie operacji pieniężnych i operacji rozliczeniowych. Te operacje nie stanowią jednak ich przychodów i wydatków. Przychody: Transfery – odsetki pobierane z tytułu oprocentowania kredytów, prowizje za wykonywane czynności rozliczeniowe Wydatki: Transfery – oprocentowanie depozytów, podatki, opłaty publiczne, podział zysków między właścicielami; Ekwiwalentne – wynagrodzenie osób zatrudnionych, zakup towarów i usług;

5. Finanse ubezpieczeń Ta grupa zjawisk finansowych obejmuje gromadzenie i podział zasobów pieniężnych przez instytucje ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Instytucje ubezpieczeniowe gromadzą przychody pieniężne w postaci składek od jednostek ubezpieczających wartości materialne i osoby od ryzyka powstania szkód w wyniku wypadków losowych. Przychody: Transfery – składki ubezpieczeniowe; Wydatki: Transfery – odszkodowania i świadczenia za straty, obligacje; Ekwiwalentne – wydatki osobowe i rzeczowe instytucji ubezpieczeniowych;

Literatura: System finansowy w Polsce. Warszawa – Pietrzak , Polański, Woźniak; Podstawy nauki finansów. Warszawa – Owsiak; Źródła internetowe; referowała: Agata Wasilewska