Reprodukcyjne i nie-reprodukcyjne aspekty postrzegania atrakcyjności twarzy (Wpływ wieku i stanu fizjologicznego kobiet na postrzeganie przez nie atrakcyjności twarzy) Krzysztof Kościński

Dotychczasowe badania Faza cyklu miesiączkowego: w fazie folikularnej są preferowane bardziej zmaskulinizowane twarze (Penton-Voak 1999 i in.). Ciężarne: silniejsza preferencja dla zdrowo wyglądających twarzy (Jones 2005). Dzieci: (1) Preferencja na twarze o dziecięcych proporcjach (Cooper 2006). (2) Oceniają twarze podobnie jak dorośli, ale są mniej zgodne między sobą (Saxton et al. 2006). Okres pokwitania: oceny twarzy oraz wewnątrzgrupowa zgodność są podobne jak u dorosłych (Saxton 2006). Wiek około- i pomenopauzalny: brak badań.

Hipotezy - struktura preferencji seksowność miły wyraz twarzy Faza przedreprodukcyjna Faza reprodukcyjna Faza poreprodukcyjna

Hipotezy - struktura preferencji seksowność miły wyraz twarzy Faza przedreprodukcyjna Faza reprodukcyjna Faza poreprodukcyjna Ciężarne

Hipotezy - zgodność między sędziami ? Faza przedreprodukcyjna Faza reprodukcyjna Faza poreprodukcyjna

Hipotezy - podobieństwa między grupami ? Faza przedreprodukcyjna Faza reprodukcyjna Faza poreprodukcyjna

Hipotezy - podobieństwa między grupami ? Faza przedreprodukcyjna Faza reprodukcyjna Faza poreprodukcyjna ? Ciężarne

Badani Z każdej grupy uprzednio usunięto pojedyncze osoby, które oceniały nietypowo (korelacja ich gustu z pozostałymi osobami w grupie była < 0,3). Usunięto też kobiety o nieregularnym cyklu miesiączkowym.

Materiał Fotografie 30 twarzy mężczyzn (en face), wybrane z grupy 60 twarzy na podstawie kryteriów: - neutralny wyraz twarzy (m. in. brak uśmiechu), - brak zarostu twarzy, - dobra jakość zdjęcia. Na wydruku zamaskowane były włosy, uszy, szyja i ubranie.

Procedura Zestaw 1: Seria 1: 8 7 14 30 26 19 15 21 29 23 ... Zestaw 3:

Kodowanie ocen atrakcyjności Wartość normalna = –ROZKŁAD.NORMALNY.S.ODW((2*(Ranga–1)+1)/20)

Zagadnienie 1: Preferencje dla określonych cech twarzy

Ocena wybranych cech twarzy

Obliczenie siły preferencji dla określonej cechy twarzy 1. Dla każdego sędziego obliczono korelację (r) pomiędzy jego ocenami atrakcyjności 30 twarzy a ocenami wybranej cechy twarzy (np. seksowność) przez inną grupę sędziów. 2. Tak otrzymane korelacje poddano transformacji Fishera, żeby umożliwić zastosowanie testów parametrycznych. Wartość fisheryzowana = 0,5  ln[(1+r)/(1–r)] 3. Średnia wartość fiszeryzowana dla danej grupy sędziów to siła preferowania rozważanej cechy twarzy przez tę grupę.

* * * * * * * * - istotna różnica między sąsiednimi grupami

Zagadnienie 2: Międzygrupowe podobieństwa/różnice w ocenie atrakcyjności twarzy

Międzygrupowe korelacje ocen atrakcyjności

Czy grupa A jest bardziej podobna w swych preferencjach do grupy B czy do grupy C? Twarz Grupa A vs. grupa B Grupa A vs. grupa C 1 | ATR(A) – ATR(B) | | ATR(A) – ATR(C) | 2 | ATR(A) – ATR(B) | | ATR(A) – ATR(C) | ... 29 | ATR(A) – ATR(B) | | ATR(A) – ATR(C) | 30 | ATR(A) – ATR(B) | | ATR(A) – ATR(C) |

Czy grupa A jest bardziej podobna w swych preferencjach do grupy B czy do grupy C? Twarz Grupa A vs. grupa B Grupa A vs. grupa C 1 | ATR(A) – ATR(B) | – | ATR(A) – ATR(C) | = 0 ? 2 | ATR(A) – ATR(B) | – | ATR(A) – ATR(C) | = 0 ? ... 29 | ATR(A) – ATR(B) | – | ATR(A) – ATR(C) | = 0 ? 30 | ATR(A) – ATR(B) | – | ATR(A) – ATR(C) | = 0 ? Sprawdzano testem Wilcoxona dla dwóch prób zależnych

45-60 starsze biol. 45-60 młodsze biol. ciężarne (20-33) 23-34 17-23 13-14 13-14 17-23 23-34 ciężarne (20-33) 45-60 młodsze biol. 45-60 starsze biol.

45-60 starsze biol. 45-60 młodsze biol. p = 0,09 ciężarne (20-33) p = 0,11 23-34 17-23 13-14 13-14 17-23 23-34 ciężarne (20-33) 45-60 młodsze biol. 45-60 starsze biol.

45-60 starsze biol. 45-60 młodsze biol. p = 0,40 p = 0,09 ciężarne (20-33) p = 0,11 23-34 p = 0,004 17-23 13-14 13-14 17-23 23-34 ciężarne (20-33) 45-60 młodsze biol. 45-60 starsze biol.

45-60 starsze biol. p = 0,18 45-60 młodsze biol. ciężarne (20-33) 23-34 17-23 13-14 13-14 17-23 23-34 ciężarne (20-33) 45-60 młodsze biol. 45-60 starsze biol.

Zagadnienie 3: Wewnątrzgrupowa zgodność ocen atrakcyjności twarzy

Czy osoby z grupy A są ze sobą bardziej zgodne w ocenie atrakcyjności twarzy niż osoby z grupy B? Twarz Grupa A Grupa B 1 SD(A) – SD(B) = 0 ? 2 SD(A) – SD(B) = 0 ? ... 29 SD(A) – SD(B) = 0 ? 30 SD(A) – SD(B) = 0 ? Sprawdzano testem Wilcoxona dla dwóch prób zależnych

r = 0,39 r = 0,41 r = 0,51 r = 0,49 r = 0,54 r = 0,51 r = 0,55 r = 0,54

p = 0,006 p = 0,06 r = 0,39 r = 0,41 wszystkie p > 0,5 r = 0,51 r = 0,49 r = 0,54 r = 0,51 r = 0,55 r = 0,54

Podsumowanie 1. W porównaniu z kobietami dorosłymi, nastolatki mają słabsze preferencje dla badanych cech twarzy, ale są ze sobą zgodne tak samo jak kobiety dorosłe. 2. Wiek biologiczny nastolatek nie wpływa na ich preferencje. 3. Kobiety ciężarne słabiej niż ich nieciężarne rówieśniczki preferują twarze seksowne, jednak są między sobą równie zgodne jak one. 4. Kobiety po 50-ce, ale młode biologicznie, w porównaniu z młodymi kobietami, słabiej preferują twarze seksowne, a silniej przyjacielskie. 5. Kobiety po 50-ce, ale starsze biologicznie, słabiej preferują twarze seksowne i twarze „odpowiednie” do związku długiego. Rozbieżności ocen atrakcyjności pomiędzy kobietami z tej grupy są duże. 6. Stopień zgodności gustów jest podobny w każdej z następujących grup: nastolatki, młode dorosłe, ciężarne oraz kobiety po 50-ce, młode biologicznie.

Podsumowanie (cd.) 7. Międzygrupowe podobieństwo ocen atrakcyjności jest b. duże (r > 0,8). Jedynie dla skrajnych grup (nastolatki vs. najstarsze biologicznie): r = 0,72. 8. Preferencje młodych kobiet ciężarnych są równie podobne do znacznie od nich starszych kobiet po 50-ce, co do nieciężarnych rówieśniczek. Kobiety nieciężarne przed 30-stką są bardziej podobne do młodszych o ok. 6 lat kobiet niż do ciężarnych rówieśniczek. 9. Kobiety w niepłodnej fazie cyklu miesiączkowego silniej preferują twarze o miłym wyrazie niż w fazie płodnej. 10. Kobiety ciężarne oraz kobiety w wieku okołomenopauzalnym są w swych ocenach bliższe młodym, nieciężarnym kobietom będącym w fazie lutealnej niż w fazie okołoowulacyjnej. Gimnazjalistki, natomiast, są bardziej podobne do nieciężarnych będących w owulacyjnej fazie cyklu niż w fazie lutealnej.

Wnioski 1. Preferencje kobiet w odniesieniu męskich twarzy zależą od fazy ontogenezy, wieku biologicznego oraz aktualnego stanu fizjologicznego oceniającej kobiety. 2. Charakter tych zależności potwierdza hipotezę psychologii ewolucyjnej, że postrzeganie atrakcyjności fizycznej było w toku ewolucji kształtowane przez dobór naturalny i w związku z tym jest adaptacją.