Klinika Chirurgii Endoskopowej Wybrane możliwości zastosowania ultrasonografii w działalności anestezjologa placówki chirurgii jednego dnia. Ewa Chabierska Klinika Chirurgii Endoskopowej Sport-Klinika Żory Szczyrk 02.03.2011

Trochę historii Karl Dussik od 1937r. badał przydatność fal ultradźwiękowych w diagnostyce medycznej. 1960-1970 popularyzacja ultrasonografii jako metody diagnostycznej 1994 Stephan Kapral i wsp. publikują pierwsze prace na temat zastosowania ultrasonografii w anestezjologii regionalnej.

Aparat ultrasonograficzny wczoraj i dziś Karl Dussik i jego hyperphonograph 1940r. Współczesne aparaty ultrasonograficzne

Zalety stosowania USG w anestezjologii regionalnej Bezpieczna identyfikacja struktur nerwowych Możliwość obserwacji rozprzestrzeniania się LZM Kontrola położenia igły Zmniejszenie objętości LZM przy jednoczesnym wzroście odsetka skutecznych blokad. Większy komfort znieczulanego pacjenta (krótszy czas wykonywania blokady, celowane wkłucie igły)

Bezpieczna identyfikacja struktur nerwowych Dzięki wysokiej jakości obecnie stosowanego sprzętu USG (głowica liniowa o częst. 8-13MHz) i dużej rozdzielczości obrazu można uwidocznić nawet najdrobniejsze struktury anatomiczne. Wymagana jest od anestezjologa nie tylko dobra znajomość anatomii blokowanego regionu ale również znajomość sonoanatomii struktur nerwowych i struktur otaczających. Każdy splot lub nerw ma charakterystyczny obraz w USG Różne nerwy w różnych miejscach mają inny kształt i echogeniczność.

Echogeniczność Echogeniczność to zdolność danej struktury do obijania fal ultradźwiękowych. Różne struktury mają inną echgeniczność stąd różne odcienie szarości.

Echogeniczność

Nerwy w USG

Przykłady obrazu ulrtasonograficznego różnych nerwów Splot ramienny Nerw pośrodkowy

Przykłady obrazu ultrasonograficznego różnych nerwów Nerw promieniowy Nerw udowy

Małe objętości LZM dają skuteczną blokadę

Kontrola położenia igły Metoda in plane (A,B) Metoda out of plane (C,D) Wizualizacja igły met. in plane

Kontrola położenia igły

Kontrola kierunku rozprzestrzeniania się LZM

Ograniczenia ultrasonografii Najlepsze obrazowanie struktur nerwowych do głębokości 2-3 cm Im głębiej położne struktury tym mniejsza częstotliwość fal ultradźwiękowych – konsekwencją jest gorsza jakość obrazowania, gorsza rozdzielczość Im większy kąt pod którym wkłuwamy igłę, tym gorsze obrazowanie igły injekcyjnej, kiedy wkłuwana jest wzdłuż głowicy (in plane)

Artefakty wywołane przez niektóre struktury anatomiczne Kości – cień akustyczny Naczynia krwionośne- wzmocnienie akustyczne

Artefakty wywołane przez niektóre struktury anatomiczne

Anizotropia Niektóre struktury anatomiczne mają różną echogeniczność w zależności od kąta przyłożenia głowicy.

Podwójna metoda lokalizacji nerwów i splotów Połączenie dwóch technik lokalizacji nerwów i splotów czyli wspólne zastosowanie neurostymulacji i ultrasonografii pozwala na wyeliminowanie omówionych ograniczeń. Są to metody uzupełniające się nawzajem, pozwalające na zwiększenie skuteczności wykonywanych blokad.

Możliwości wykorzystania ultrasonografii w chirurgii jednego dnia Założeniem chirurgii jednego dnia jest: Skrócenie do minimum czasu pobytu pacjenta związanego z zabiegiem w placówce służby zdrowia Maksymalne bezpieczeństwo Maksymalny komfort Odpowiedni dobór pacjentów, rodzaju zabiegu i znieczulenia

Kryteria zwolnienia pacjenta do domu po znieczuleniu regionalnym Stabilne funkcje układowe Zachowana przytomność, prawidłowa orientacja co do miejsca, czasu, własnej osoby Ogólnie dobre samopoczucie Ból możliwy do opanowania za pomocą doustnych leków przeciwbólowych Brak zaburzeń oddawania moczu Ustąpienie blokady motorycznej

Blokada motoryczna Czas trwania blokady motorycznej i jej rozległość zależy od rodzaju użytego leku znieczulenia miejscowego dawki leku uzależnionej od precyzji wykonanej blokady miejsca blokady ( należy maksymalnie zmniejszyć powierzchnię znieczulenia, dopasowując ściśle do rozległości pola operacyjnego)

Wnioski Ultrasonografia jako metoda lokalizacji splotów i nerwów obwodowych w chirurgii jednego dnia ma uzasadnione zastosowanie. Pozwala na: zwiększenie bezpieczeństwa wykonywanej blokady, zmniejszenie objętości leku znieczulenia miejscowego przy jednoczesnej skuteczności blokady osiągającej niemal 100% powodzenia skrócenie czasu wystąpienia blokady ograniczenie rozległości i czasu trwania blokady ruchowej zwiększenie komfortu pacjenta skrócenie czasu wykonywania blokady

Dziękuję za uwagę