Jak pracować efektywnie z dzieckiem? Opracowała: Katarzyna Szewczyk

MOTYWACJA DO PRACY (sprzyjające warunki) Entuzjazm rodzica Akceptacja rodzica Odwoływanie się do zainteresowań dziecka Umiejętność porozumiewania się z dzieckiem Pozytywne informacje zwrotne rodzica Wysoka samoocena rodzica (pozytywny autowizerunek) Aktywizowanie dziecka Umiejętność pobudzania zainteresowania Tworzenie sprzyjającego środowiska

MOTYWOWANIE poznaj potrzeby drugiego człowieka i pomóż mu je zaspokoić Wydobądź z ludzi to, co w nich najlepsze! Wykorzystaj ich mocne strony! Naucz się chwalić i przyjmować pochwały! Pracuj na pozytywnych emocjach! Nie krytykuj przy świadkach! Stosuj nagrody! Prowokuj do wyciągania wniosków z porażek! „Jak doszło do tego, że popełniłeś błąd?” „Co należy zrobić, aby w przyszłości nie popełniać takich błędów?” „Co możesz zrobić, aby uchronić się przed takimi błędami?”

SZTUKA MOTYWOWANIA Stwórz luźną, nieformalną atmosferę, demonstruj poczucie humoru, żartuj: spraw, aby obowiązki poprzez zabawę stały się przyjemnością. Szanuj odmienne zdanie dziecka i zachęcaj je do samodzielnego, krytycznego, twórczego myślenia. Reaguj na potrzeby dziecka. Próbuj zaciekawić dziecko i rozwijać jego zainteresowania, motywy poznawcze (pragnienie wiedzy i rozumienia) dają znacznie lepsze i trwalsze efekty niż często egocentryczne (rywalizacja, pokazanie swojej wyższości) i zewnętrzne (nauka dla stopnia i sprawienia przyjemności innym osobom). Oczekuj od dziecka tego, co w nim najlepsze i mów mu o tym. Dostosuj wymagania do górnej granicy możliwości dziecka: niech ma poczucie osiągalności celu, ale przy dużym wysiłku, tylko wtedy pokonywanie kolejnych wyzwań może być dla niego w pełni satysfakcjonujące. Przypominaj dziecku, że niepowodzenia i błędy to normalny etap na drodze do doskonalenia się. Ucz wyciągania konstruktywnych wniosków z porażek.

SZTUKA MOTYWOWANIA – cd. Zachęcaj do odnoszenia sukcesów. Omawiaj konkretne korzyści, jakie można odnieść z każdego wyzwania. Chwal dziecko często, także za najdrobniejsze osiągnięcia. Nagradzaj współpracę. Przyznawaj się do błędów, okazuj, że jesteś omylny, ponieważ to zwiększa sympatię dziecka i modeluje jego zachowanie (wzór do naśladowania). Utrzymuj własną motywację do pracy na wysokim poziomie. Kontroluj własny poziom stresu.

POCHWAŁA I KRYTYKA Pochwała – opisz, co widzisz i słyszysz -wyraź swoje uczucia -wyraź pochwałę w formie opinii a nie oceny Krytyka jest prawidłowa, gdy: dotyczy konkretnych zachowań a nie osoby, jest przekazywana osobiście. jest przekazywana bezpośrednio po zaistniałej sytuacji, dotyczy tego, co może być zmienione, dotyczy konkretów a nie uogólnień, jest osobistą opinią wyrażoną przy użyciu stosownych zwrotów, zawiera informacje o oczekiwaniach w stosunku do krytykowanej osoby, może zawierać informacje o uczuciach krytykującego, uwzględnia negatywne, ale i pozytywne cechy krytykowanego.

KARA I NAGRODA Kary powinny być: prawomocne i akceptowane przez wszystkich odpowiednie do winy zróżnicowane zapowiedziane występujące w gradacji

JAK ROZWIĄZYWAĆ KONFLIKT ? Mów otwarcie o tym, co czujesz i czego chcesz. Bierz odpowiedzialność za powstały konflikt, czyli zastanów się, jaki jest Twój udział, czy Ci zależy na jego rozwiązaniu oraz co chcesz w tym celu zrobić? Zaczynając rozmowę na temat konfliktu nie mów o kimś: „uważam, że ty…”, a skoncentruj się na własnych uczuciach: „czuję, że…”. Nie zadawaj retorycznych pytań w rodzaju: „jak mogłeś to zrobić?”, myśl konstruktywnie zamiast wyładowywać złość. Słuchaj uważnie drugiej strony. Niczego nie ukrywaj, mów o wszystkim, co ci przeszkadza. Bądź przygotowany, że inni nie zgodzą się z twoim stanowiskiem, co nie znaczy, że są ludźmi, z którymi nie można dojść do porozumienia. Staraj się zachować spokój, jeśli czujesz, że wybuchniesz złością – oddychaj głęboko przeponą. Bądź przygotowany do negocjacji.

NEGOCJACJE OPARTE NA WSPÓŁPRACY Polegają na: Respektowaniu wspólnie ustalonych zasad. Traktowaniu się po partnersku, bez dominacji i uległości. Koncentracji na tym, co łączy a nie dzieli. Twardym atakowaniu problemu, a miękkim odnoszeniu się do ludzi.

ROZMOWA, KTÓRA PRZYBLIŻA W rozmowie z dzieckiem: bądź miły, używaj w pełni zrozumiałego języka, zwróć uwagę na język ciała respondenta i dostosuj do niego swoje zachowanie, podążaj tropem myśli respondenta i staraj się zrozumieć jego punkt widzenia, nie „wcinaj się” w jego wypowiedź po to, by rozpocząć własny monolog, nie pozuj na osobę bez wad – napomknij o własnych gafach, błędach, nie przerywaj, słuchaj uważnie, pozwól osobie wypowiedzieć się do końca, nie domyślaj się jego motywów, nie poniżaj i nie upokarzaj,

ROZMOWA, KTÓRA PRZYBLIŻA – cd. nie zmuszaj do przyznawania Ci racji, nie zrzędź, nie gderaj, nie marudź, nie nudź, mów wprost, nie kręć, nie „owijaj w bawełnę”, mów w pierwszej osobie, w języku „JA” chwal wszystko, co da się pochwalić, mów o konkretnych zachowaniach, które Ci przeszkadzają a nie o dziecku w ogóle, unikaj przesady – pamiętaj, że dobra komunikacja to proces dwustronny, współdziałanie, nie utrudniaj dziecku kontaktu ze sobą, ale mu w tym pomóż, pamiętaj, że jeśli rozmowa ma odnieść pozytywny skutek, emocje pozytywne dziecka muszą przeważać nad negatywnymi, rozmowa powinna zakończyć się jakimś miłym akcentem.

KOMPETENCJE PSYCHOSPOŁECZNE 1. POZYTYWNE NASTAWIENIE DO LUDZI: autentyczność, ugruntowanie w sobie postawy szacunku dla innych, uczciwość i sprawiedliwość, dotrzymywanie zobowiązań, przyznawanie innym prawa do błędu, otwartość na odmienny, niż własny punkt widzenia, tolerancja, optymizm i pogoda ducha, wiedza na temat własnych mocnych stron, chwalenie nawet najdrobniejszych osiągnięć uczniów, zmniejszanie dystansu.

KOMPETENCJE PSYCHOSPOŁECZNE – cd. 2. UMIEJĘTNOŚĆ UNIKANIA NAJCZĘSTSZYCH PRZYCZYN ZAKŁÓCEŃ W KOMUNIKOWANIU SIĘ: niepełna świadomość niektórych własnych motywów, nieuwzględnienie możliwości dziecka, sprzeczność języka ciała ze słowami, przedwczesna interpretacja motywów, stosowanie barier komunikacyjnych, stosowanie języka „TY” brak umiejętności odczytywania własnych emocji.

KOMPETENCJE PSYCHOSPOŁECZNE – cd. 3. UMIEJĘTNOŚĆ PRAWIDŁOWEGO KOMUNIKOWANIA SIĘ: aktywne słuchanie, koncentracja uwagi, kontakt wzrokowy, używanie zachęcających zwrotów, otwartość na punkt widzenia dziecka, powściągliwość w wyrażaniu własnego zdania, empatia, parafrazowanie i odzwierciedlanie asertywność.

KOMPETENCJE PSYCHOSPOŁECZNE – cd. 4. UMIEJĘTNOŚĆ MOTYWOWANIA DZIECKA: entuzjastyczne nastawienie do zadania, diagnozowanie zainteresowań, aktywizowanie dziecka, nagradzanie własnego zdania dziecka, tworzenie bezpiecznej, przyjaznej atmosfery.

Asertywność rodzica– to otwarte wyrażanie pozytywnych emocji w stosunku do dziecka, np.: Wzbudzasz mój podziw. Imponujesz mi. Miło mi się z Tobą rozmawia. Jestem Ci wdzięczny. Ja nie miałabym w tej sytuacji tyle odwagi. Zaoszczędziłeś mi wiele kłopotów, dziękuję. Słuchanie Ciebie to przyjemność. Lubię Cię. Podoba mi się, to co zrobiłeś. Czuję się wzruszony.

Jeśli dziecko Ciebie skrytykuje -naucz go własnym przykładem, jak należy to przyjmować! Słuchaj, a nie udawaj, że słuchasz, nie przerywaj, pozwól dziecku skończyć. Patrz mu w oczy. Nie kłóć się z nim. Zachowaj spokój. Nie atakuj dziecka w tym momencie. Nie zmieniaj tematu. Nie zmieniaj zarzutów w żart. Nie przypisuj dziecku wrogości względem Ciebie. Nie przypisuj dziecku przewrażliwienia. Nie przypisuj mu tego, czego nie powiedział. Zanim przedyskutujesz z dzieckiem zarzuty, daj sobie czas na zastanowienie się i uspokojenie.

PODSUMOWANIE Bardzo szybko zapominamy to, czego nauczyliśmy się pod presją musu, z przykrością, pod groźbą kary, czyli przy motywacji typu lękowego. Działalność wychowawcza rodzica to w pewnym stopniu spontaniczne funkcjonowanie jego jako osoby lecz także refleksja, planowanie i wgląd w swoje postępowanie. Skonstruowanie i wdrożenie skutecznego systemu motywacyjnego- to sukces zapewniający w rodzinie dobre działanie, satysfakcję dzieci i ich poczucie bezpieczeństwa! Konflikt sprzyja wytwarzaniu jednoznacznie negatywnego obrazu „wroga”, co blokuje porozumiewanie się.

Nie możemy zagwarantować naszym dzieciom szczęścia, PODSUMOWANIE Przewidujmy, jak może zachować się nasze dziecko i działajmy. Im pewniej będziemy się czuli, tym łatwiej będzie nam wygrać walkę z niepożądanymi zachowaniami naszych dzieci. Słowa, jakie dziecko słyszy od ważnych dla siebie osób pozwalają mu kształtować obraz samego siebie. Musimy nauczyć dzieci, jak radzić sobie z wymaganiami, jakie stawia mu świat. Musimy nauczyć je, jak mają sobie same radzić ze sobą. Nie możemy zagwarantować naszym dzieciom szczęścia, ale możemy nauczyć je po nie sięgać.

BIBLIOGRAFIA H. Hamer: Klucz do efektywności nauczania A. Faber, E. Mazlish: Jak mówić, aby dzieci słuchały, jak słuchać, aby dzieci mówiły T. Gordon: Wychowanie bez porażek w szkole T. Wolańczyk, M. Skotnicka, A. Kołakowski: Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci Dziękuję !