Mój przyjaciel jest inwalidą - jak kształtować postawy akceptujące niepełnosprawność

„Miłość do cierpiących jest znakiem i miarą poziomu cywilizacji rozwoju narodu”

DEFINICJA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Definicja niepełnosprawności jest bardzo płynna i nie daje się jasno sprecyzować. W życiu każdego człowieka pojawiają się momenty mniejszych lub większych możliwości czy też ograniczeń fizycznych. To, co obecnie jest dla nas łatwo dostępne, za kilka lat może być barierą nie do pokonania. Pomijając dysfunkcje z powodów nieszczęśliwych wypadków, jest wiele przyczyn pogłębiania się wraz z wiekiem niepełnosprawności i dysfunkcji. Wbrew obiegowym opiniom, niepełnosprawność jest brakiem przystosowania funkcji danego organizmu do warunków, w jakich się znajduje.

Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO): Osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powodują uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć, wiek oraz czynniki zewnętrzne. Poszukiwanie więc wspólnego mianownika i optymalne kształtowanie środowiska człowieka w zakresie dostępności jest jak najbardziej oczywistą sprawą. Jednak ze względu na naszą różnorodność kulturową i etniczną oraz postrzeganie człowieka jako jednostki niepowtarzalnej, nie ma rozwiązań idealnych. Toteż etykietę "niepełnosprawny" możemy otrzymać w każdym momencie i na każdym etapie naszego życia. Wyróżnia się trzy główne rodzaje dysfunkcji: fizyczne, umysłowo-psychiczne, pozostałe i bliżej nieokreślone. Poza wyżej wymienionymi są jeszcze sprzężone schorzenia psychofizyczne określające znaczny stopień niepełnosprawności. Inny podział charakteryzujący osoby niepełnosprawne uwzględnia rodzaj ich niepełnosprawności.

Postawy wobec osób niepełnosprawnych Postawy społeczne są różnorodne i wyrażają się we wszystkich swych składnikach: poznawczych emocjonalnych behawioralnych. Ludzie najczęściej przejawiają wobec osób niepełnosprawnych dwie postawy: pozytywną (akceptacja) i negatywną ( odrzucenie)

Pozytywne postawy charakteryzują się: Obiektywną i realną oceną wpływu kalectwa na psychikę i funkcjonowanie człowieka, ograniczeń i możliwości osoby niepełnosprawnej, Pozytywnym nastawieniem poznawczym, znajomością potrzeb inwalidy i poziomu ich zaspokojenia, obiektywnym dostrzeganiem zalet i możliwości inwalidy oraz jego osiągnięć Pozytywnymi zachowaniami społecznymi, społeczną akceptacją i szacunkiem dla osoby niepełnosprawnej, przeciwdziałaniem izolacji, naturalnym i życzliwym kontaktem z osobami niepełnosprawnymi, podejmowaniem kontaktów interpersonalnych i współpracy z osobami niepełnosprawnymi,

integrowaniem osób niepełnosprawnych.

Szacunek i akceptacja wyrażane przez otoczenie społeczne oraz wynikające z nich poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości, samoakceptacja i pogoda ducha wyzwalają subiektywne poczucie jakości życia pomimo niepełnosprawności , rozwijają mechanizmy radzenia sobie ze stresem i kryzysem oraz pobudzają mechanizmy kompensacyjne pozwalające na przezwyciężenie własnych ograniczeń

Postawy negatywne wobec osób niepełnosprawnych charakteryzują się: uczuciem litości lub nadopiekuńczości wobec niepełnosprawnych: niedocenieniem, przecenieniem wpływu inwalidztwa na psychikę, wyolbrzymieniem ograniczeń, negatywnym nastawieniem poznawczym: zwracaniem szczególnej uwagi na kalectwo, negatywnym nastawieniem społecznym: brakiem akceptacji dla udziału osób niepełnosprawnych w różnych kontaktach i interakcjach społecznych, uczuciem lęku i zakłopotania w obecności inwalidy.

  „Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, nie przez to kim jest , lecz przez to, czym dzieli się z innymi”. Natalia Partyka

Oskar Pistorius

Terry Fox

„Dzisiaj zadałeś mi pytanie: -Niepełnosprawność , czym jest dla mnie „Dzisiaj zadałeś mi pytanie: -Niepełnosprawność , czym jest dla mnie ?- Ta odpowiedź Cię zadziwi, A może zezłości: - Ja naprawdę się cieszę z niepełnosprawności ! Że w wózku jak na tronie czuję się jak królowa W brylantowej koronie, Nie o to przecież chodzi w tej naszej rozmowie. Ja, gdybym była sprawna, tak jak wielu ludzi Nie mogłabym docenić, że słońce mnie budzi. W codziennej bieganinie sens bym pogubiła I małymi rzeczami bym się nie cieszyła. Tłum wokół by pozbawił resztek wrażliwości Miałabym w sobie więcej smutku niż radości. Dzięki niej wiem, Człowieku, że nie tędy droga ! Moja niepełnosprawność przy mnie zawsze blisko Jak przyjaciółka, która sekretu dochowa. Pani N. zawsze ze mną, bez względu na wszystko. „ 

Negatywne postawy i oczekiwania ludzi sprawnych wobec osób niepełnosprawnych mają ujemny wpływ na zachowanie tych osób wobec siebie samych i wobec sprawnych jednostek: utrudniają przystosowanie się i akceptowanie własnej niepełnosprawności. Akceptacja siebie jest warunkiem akceptacji innych osób. Wyzwala sympatię i życzliwość w stosunku do innych i pozwala na otwartość w kontaktach z otoczeniem. Brak samoakceptacji powoduje ograniczenie kontaktów interpersonalnych z innymi osobami

Ogólne postawy wobec osób niepełnosprawnych Postawy wobec osób niepełnosprawnych fizycznie i psychospołecznie małżeństwo kolega z klubu, współpracownik Postawy wobec osób z upośledzeniem umysłowym Bliski przyjaciel, gość domu, przyjaciel dziecka

POSTAWY DZIECI I MŁODZIEŻY WOBEC NIEPEŁNOSPRAWNYCH RÓWIEŚNIKÓW Postawy dzieci i młodzieży podlegają modelowaniu. Rozbudowanie wiedzy o przyczynach niepełnosprawności , możliwościach, ograniczeniach , problemach życia codziennego i podstawach rewalidacji, a także osobiste kontakty w formie zabaw, dyskotek, zawodów sportowych , wycieczek prowadza do zmiany obrazu osoby niepełnosprawnej i modyfikacji motywacji leżącej u podstaw podejmowania kontaktów z niepełnosprawnymi rówieśnikami. Zmiana postaw wobec niepełnosprawnych rówieśników zachodzi w przypadku zastosowania odpowiednich form pracy: wzajemne uczenie się, udział w integracyjnych zawodach sportowych.

Z reguły jesteśmy skłonni podejmować kontakty z osobami o podobnym statusie, ale wspólne zaangażowanie różnych grup w działalność stanowiącą wspólną wartość i przynoszącą obopólną satysfakcję prowadzi do akceptacji członków odmiennej grupy. Modyfikacja postaw negatywnych wobec osób niepełnosprawnych zależy od rodzaju niesprawności oraz od przejawianego przez te osoby typu zachowania.

Upośledzenie umysłowe

AUTYZM

Niepełnosprawni

Przygotowanie i opracowanie mgr Agnieszka Bareła