Maria Kownacka Życie i twórczość

Maria Ludwika Kownacka Urodzona 11 września 1894r. w Słupie, zmarła 27 lutego 1982r. W Warszawie. Pochowano ja na Starych Powązkach w Warszawie.

Debiut Maria Kownacka była prozaikiem, poetką, autorką sztuk i słuchowisk radiowych dla dzieci. Po ukończeniu kursów pedgogicznych pracowała w szkole, jako nauczycielka. Jednak choroba krtani spowodowała, że Maria zrezygnowała z pracy nauczycielki. Następnie ukończyła kurs bibliotekarski i rozpoczęła pracę w bibliotece Ministerstwa Reform Rolnych. Debiutowała w 1919 roku na łamach czasopisma dla dzieci „Płomyk” z którym podjęła współpracę.

Teatr „Baj” Należała do współorganizatorów Teatru „Baj” przy Robotniczym Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. Na jego potrzeby repertuarowe napisała wiele utworów scenicznych wystawianych często także w późniejszych latach, m.in. Cztery mile za piec (1937), O Kasi, co gąski zgubiła (1949).

„O Kasi co gąski zgubiła” http://www.youtube.com/watch?v=D-yByNGGf- Y&feature=related

Muzeum Książki Dziecięcej W 1939 nabywa plac pod dom letniskowy w Łomiankach przy ul. Szpitalnej, jednak wybuch wojny i lata powojenne nie sprzyjały wzniesieniu tu domu. Przed II wojną światową pisarka sprowadziła się do Warszawy na Żoliborz, na ulicę Słowackiego 5/13 m 74, gdzie obecnie znajduje się Izba Pamięci Marii Kownackiej, oddział Muzeum Książki Dziecięcej.

Plastusiowo W okresie okupacji przebywała na wsi, natomiast do Warszawy wróciła w 1944. Podczas powstania redagowała biuletyny dla dzieci „Jawnutka” i „Dziennik Dziecięcy”. Po wojnie kontynuowała pracę bibliotekarki w Ministerstwie Rolnictwa. Dopiero w 1958 powstał w Łomiankach domek letniskowy Plastusiowo, gdzie pisarka oddawała się swoim hobby – tkaniu gobelinów, wytwarzaniu miedzianej biżuterii, wyrobowi domowych przetworów, a także obserwacji ptaków, o których posiadała dużą wiedzę. „Jest w Łomiankach na ulicy Szpitalnej dom, dom jakich wiele, ani to perła architektury, ani też jakieś brzydactwo, ot dom po prostu. Tylko na bramie, prócz numeru posesji, wisi jeszcze jedna tabliczka, a na niej fantazyjnie powyginane litery składają się w napis PLASTUSIOWO. A skąd taka dziwna nazwa? Ano stąd, że przez długie lata właścicielką posesji była Maria Kownacka – autorka „Plastusiowego pamiętnika” i ponad 50 innych książek dla dzieci.” Michał Mamaj

Twórczość Od 1950 poświęciła się wyłącznie pracy literackiej. Kownacka koncentrowała się w swej twórczości na zagadnieniach dziecięcego świata: dominuje w niej fantazja, sceny z życia koleżeńskiego i szkolnego; w poezji są widoczne silne wpływy folkloru. Pasją Kownackiej były tematy przyrodnicze: piękno krajobrazu, śwuat zwierząt, stosunek człowieka do przyrody. Tym zagadnieniom poświęciła m.in. opowieści: „Kajtkowe przygody” (1948), „Dzieci z Leszczynowej Górki” (1951) napisane wspólnie z M. Malicką , „Rogaś z Doliny Roztoki” (1957), „Głos przyrody” (1963) napisany wspólnie z M. Kowalewską . Kownacka uprawiała również twórczość poetycką, opublikowała kilka tomów wierszy, nawiązujących do folkloru, oraz dziecięcych zabaw i gier.

Twórczość

Bibliografia 1935 "Bajowe bajeczki i świerszczykowe skrzypeczki, czyli o straszliwym smoku i dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku" 1935 "Deszczyk pada, słonko świeci" 1936 "Plastusiowy pamiętnik" 1936 "Kukuryku na ręczniku" 1937 "O Jaśku, co się z Rokitą założył" 1937 "Cztery mile za piec" 1939 "Miała babuleńka kozła rogatego" 1947 "Jak mysz pod miotłą" 1948 "Kajtkowe przygody" 1948 "O Rochu i jego grochu" 1948 "Tajemnica uskrzydlonego serca" 1949 "O Kasi, co gąski zgubiła" 1949 "O Żaczku-Szkolaczku i o Sowizdrzale, co jeden kochał szkołę, a ten drugi wcale" 1950 "Entliczek pentliczek" 1950 "Kwiatki Małgorzatki" 1951 "Wawrzyńcowy sad" 1952 "Dzieci z Leszczynowej Górki" 1957 "Przygody Plastusia" 1957 "Rogaś z Doliny Roztoki" 1958 "Szkoła nad obłokami" 1960 "O Bidzie i złotych jabłkach" 1961 "Orzeszek" 1963 "Plastusiowo" 1965 "W Świerszczykowie" 1969 "Wesołe przedszkole" 1970 "Teatrzyk supełków" 1971 "Za żywopłotem"

Najpopularniejsze utwory to: „Plastusiowy pamiętnik” i „Kajtkowe przygody”

Plastuś Do najbardziej znanych utworów Kownackiej należy Plastusiowy pamiętnik (1936), kontynuowany pt. Przygody Plastusia (1956), którego bohaterem jest ożywiona zabawka — ludzik z plasteliny towarzyszący dzieciom w perypetiach szkolnych.

Jak powstał „Plastusiowy pamiętnik”? „Było to bardzo dawno temu. Wasze mamusie nosiły wówczas jeszcze krótkie sukienki, a czesały się w warkoczyki z kokardkami albo obcinały włosy "na poleczkę". Redaktorka "Płomyczka" umyśliła sobie wtedy, żebym koniecznie pisała opowiadanie o szkole, które ciągnęłoby się w pisemku przez cały rok, a bohaterem opowiadania miał być taki ludzik z drzewa czy też z gałganków. A ja wcale nie miałam ochoty o tym pisać! — To będzie bardzo nudne! — powiedziałam. Ale jak redaktorka coś postanowi, to na to nie ma sposobu!... Co tu począć? Od czego jednak człowiek ma przyjaciół?!... Miałam taką siedmioletnią przyjaciółkę, Krysię. Nie czesała się ani w warkoczyki z kokardkami, ani "na poleczkę", tylko nosiła czuprynę jak chłopiec i palce miała zawsze pomalowane atramentem, bo właśnie przestała pisać ołówkiem i zaczynała gryzmolić pierwsze kulfony — piórem! A oprócz tego opowiadała i ozdabiała wspaniałymi rysunkami dziwne i piękne historie.

Nieraz naradzałyśmy się z Krysią, o czym by tu ciekawym do "Płomyczka" napisać. Myślę więc sobie: "Pójdę do Krysi, ona na pewno poradzi!" Krysia wysłuchała mnie uważnie i mówi: — Masz rację, jeżeli "on" będzie z drzewa albo z gałganów, to do niczego! Wyjdzie nudziarstwo!... Ale czekaj, siądziemy na ławce, może się coś wymyśli. Więc usiedliśmy na ławce pod krzakiem jaśminu — miś Krysi, Krysia i ja. Popodpieraliśmy głowy — miś łapką, a my — rękami... Myślimy... Myślimy... I nic... Nikt z nas jakoś ani rusz — nic nie możemy wymyślić... Ale Krysia mnie pociesza: — Czekaj, nic się nie martw, to się samo znajdzie! I rzeczywiście. W dwa dni potem do moich drzwi — buch!... buch!... buch!... ktoś gwałtownie zakołotał. Biegnę co tchu otworzyć — we drzwiach stoi Krysia. Oczy jej płoną, spod beretu wygląda wiecheć czupryny, tornister przerzucony przez jedno ramię. — Już mam!... Już wiem!... — krzyczy od progu. — Co masz, co wiesz, Krysiu?!... — Wiem, z czego "on" będzie!...

I Krysia zdziera z pleców tornister, z tornistra wyjmuje piórnik, a z piórnika, moi kochani! — tyciusieńkiego ludzika jak ziarnko fasoli, z perkatym nochalkiem i odstającymi uszami. Stawia go sobie na dłoni i woła: — Widzisz!... Teraz rozumiesz, czego "on" będzie?!... Kiwnęłam głową w zachwycie. — Rozumiem. Z plasteliny!... — A na imię będzie miał Plastuś! Takeśmy sobią z Tosią umyśliły! Bo to Tosia go ulepiła na lekcji! — A któż to jest ta Tosia? — Tosia to moja koleżanka. Ona jest najlepsza ze wszystkich. Musisz koniecznie napisać o Tosi i o Plastusiu!... Rozumiesz, można mu będzie dolepiać uszy, jakie się chce, rozwałkować nos jak trąbę słoniową, no i będzie mieszkał stale u Tosi w piórniku! — A może i o tobie napisać? — Nie, o mnie nie pisz, ja jestem zawsze rozczochrana i palce mam zawsze uwalane atramentem! — To wiesz, może ten Plastuś będzie wojował z atramentem, żebym dzieciom palców nie brudził? — Tak... tak... niech wojuje i niech ma tysiąc przygód! A o Tosi, jaka ona jest, to ja już ci opowiem i przyprowadzę ją do ciebie! Odtąd Plastuś stał na moim stole, a pamiętnik jego pisał się tak łatwo, jakby naprawdę on sam opowiadał w nim swoje przygody.

A teraz... Powiem wam w sekrecie: Krysia teraz już jest dorosła, pracuje jako lekarz i nawet nosi okulary. Otóż jeżeli kiedy będzie was prześwietlała pani doktor, która nosi biały fartuch i okulary, jeżeli z wami wesoło pożartuje, a na jej biurku, obok różnych mądrych przyrządów, będzie stał Plastuś — poznacie go zaraz po odstających uszach i perkatym nochalku! to zapytajcie wtedy pani doktor, czy jej na imię Krystyna... To będzie na pewno ta właśnie Krysia, która wymyśliła Plastusia. Od tego czasu minęło wiele lat. "Plastusiowy Pamiętnik" pierwszy raz ukazła się w "Płomyczku" dnia 2 września 1931 roku, a więc całe dwadzieścia osiem lat temu, a w książce wyszedł po raz pierwszy w roku 1936. Książka, którą macie w tej chwili przed oczami — to już jedenaste wydanie "Plastusiowego Pamiętnika". Na prośby czytelników powstała nowa książka o przygodach Plastusia na wsi. Co miesiąc odpowiada wam Plastuś przez radio na Wasze kochane "kolorowe listy" i jest od dwudziestu ośmiu lat najserdeczniejszym przyjacielem polskich dzieci i gorliwym gospodarzem ich piórników.” Maria Kownacka

Plastuś „To jest Plastuś-malutka pocieszka, co w piórniku bardzo lubi mieszkać i każdemu życzy jak najlepiej, kto go tylko potrafi ulepić!”

„Dlaczego nazywam się Plastuś?” http://www.youtube.com/watch?v=wjOO67kdN0A

Kajtek „Kajtkowe przygody” to zbiór opowiadań o bocianie, który zamieszkał w zagrodzie Orczyków. Jest to zabwna i ciepła książka dla dzieci, której głównym bohaterem jest bocian o imieniu Kajtek. Opowiadania stanowią rodzaj pamiętnika, w którym sam Kajtek w zabawny sposób opowiada o swoim życiu na wsi i przyjaźni z ludźmi.

Kim jest Kajtuś? Zapraszam do wysłuchania fragmentu opowiadania. http://www.audiobook.pl/p/ pl/1586/maria_kownacka,_ kajtkowe_przygody,_ksiazk a_+_cd.html Dużo lepiej poznacje Kajtusia, jak przeczytacie książkę pt. „Kajkowe przygody”.

Nagrody: Na wniosek dzieci została Kawalerem Orderu Uśmiechu. W roku 1979 w plebiscycie czytelników "Płomyka" otrzymała "Orle Pióro". Orle Pióro – nagroda dla najpopularniejszego autora literatury młodzieżowej, przyznawana przez czytelników w dorocznym plebiscycie, organizowanym od roku 1965 przez czasopismo "Płomyk”. Nagroda Prezesa Rady Ministrów w 1951 roku Nagroda miasta Warszawy w 1952 roku Nagroda Prezesa Rady Ministrów w 1976 roku

Życie i twórczość Opracowała Kinga Zwalińska Maria Kownacka Życie i twórczość Opracowała Kinga Zwalińska

Materiały źródłowe – wiadomości: http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Kownacka http://centrum.pdg.pl/?marzec,31 http://pl.wikipedia.org/wiki/Orle_Pi%C3%B3ro http://www.google.fr/imgres?imgurl=http://www.lomianki.info/pictu res/269- 102006840752882001160343904.gif&imgrefurl=http://www.lomian ki.info/document.php%3Fdid%3D269&usg=__pPs7bPq7lDG19ZXBG XHEoOX- cKw=&h=39&w=118&sz=2&hl=fr&start=104&zoom=0&um=1&itbs =1&tbnid=UUvaAL30xVfy6M:&tbnh=29&tbnw=88&prev=/images% 3Fq%3Dkownacka%2Bplastusiowo%26start%3D100%26um%3D1 %26hl%3Dfr%26client%3Dfirefox- a%26sa%3DN%26rls%3Dorg.mozilla:en- GB:official%26ndsp%3D20%26tbs%3Disch:1&ei=Ao9NTYelBsHoOc 22ieEP http://zs-jablonna- lacka.republika.pl/czytelnia/13_kownacka_plastusiowy_pamietnik.ht m

Materiały źródłowe - zdjęcia: http://plfoto.com/zdjecie,reporterskie,maria-kownacka,1818274.html# http://www.antykwariat-bazar.pl/pub/produkty2/0/0/0/4/8/4/4/7/49451_big.jpg http://www.antykwariat-bazar.pl/pub/produkty2/0/0/0/4/8/4/4/5/49449_big.jpg http://www.antykwariat-bazar.pl/pub/produkty2/0/0/0/4/8/4/4/4/49448_big.jpg http://groteska.pl/vera/galeria/spektakl_0_3082.jpg http://www.qlturka.pl/projects/qlturka/resources/cms/galleries/0487bab2da5b78d878f4f31e d5a07e5a.jpg http://ursynoteka.pl/wp-content/uploads/2010/11/img_3140.gif http://www.webook.pl/images/galeria_autorow/big/615.jpg http://www.orderusmiechu.pl/pict/order_usmiechu_logo.gif http://ksiazka48.pl/image/kajtkowe-przygody-kownacka-maria-7948.jpg http://www.polskaprl.rejtravel.pl/prl2t/pla.jpg http://lc-upload.s3-external-3.amazonaws.com/books/11000/11042/352x500.jpg http://merlin.pl/Plastusiowy-pamietnik_Maria-Kownacka,images_big,31,978-83-7254-991- 4.jpg http://www.ksiegarnia.ca/media/catalog/product/cache/1/small_image/119x170/9df78eab3 3525d08d6e5fb8d27136e95/p/l/plastusiowy_pamietnik.jpg http://imguser.gandalf.com.pl/pd_8432.jpg http://merlin.pl/Ogrodek_Maria-Kownacka,images_big,25,978-83-7506-296-0.jpg http://www.lideria.pl/img_big/5839.jpg http://czasdzieci.pl/pliki/rod_recenzje/f_rr_674_9f339.jpg http://www.poczytaj.pl/okl/10000/10274.jpg http://poleczkazksiazkamibeel2.blox.pl/resource/20100112211841_300x300.jpg http://cokupic.pl/i/c_big182371.jpg http://www.flog.pl/media/foto/1436994_lakowe-opowiesci--kajtek-_1.jpg

Materiały źródłowe – filmy i słuchowiska http://www.youtube.com/watch?v=D-yByNGGf- Y&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=wjOO67kdN0A http://www.audiobook.pl/p/pl/1586/maria_kownacka,_k ajtkowe_przygody,_ksiazka_+_cd.html