Janusz Korczak

Międzynarodowa literatura poświęcona Januszowi Korczakowi, nadaje mu zaszczytne przydomki: Polski Pestalozzi Nauczyciel z powołania i miłości Pedagog rzeczywistości i snu Pionier idącego z duchem czasu wychowania Pierwszy prezydent republiki dziecięcej

KIM JEST JANUSZ KORCZAK??

prekursor walki o prawa dziecka, lekarz z wykształcenia i zawodu, pisarz z talentu, wychowawca i pedagog z powołania i wyboru

A zaczęło się tak…. Urodził się 22 lipca 1878 albo 1879 roku -zaniedbanie przez ojca (adwokata!) formalności metrykalnych. .

"Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka".

W 1891-1898, uczył się w Praskim Gimnazjum, w którym panowała żelazna dyscyplina. 1898-1904 studiował na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego Latem 1899 roku pojechał do Szwajcarii, aby bliżej poznać działalność i twórczość pedagogiczną Pestalozziego. Zwiedzając kraj szczególnie interesował się szkołami, szpitalami dla dzieci, a także bezpłatnymi czytelniami pism dla dzieci i młodzieży

Podjął pracę lekarza w Szpitalu dla Dzieci im Podjął pracę lekarza w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów, gdzie na każde wezwanie udawał się do chorego. Współpracował z Samuelem Goldflamem, z którym podjął szeroką działalność społeczną. W 1907 pojechał na rok do Berlina, aby uzupełnić swe wiadomości medyczne. Słuchał wykładów (za które sam płacił) i odbywał praktykę w klinikach dziecięcych; zwiedzał też różne zakłady wychowawcze. Był współtwórcą (z Marią Falską ) i kierownikiem Domu Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie (1912-1942) , polskich (1919-1936), gdzie stosował nowatorskie metody pedagogiczne.

Janusz Korczak zginął wraz ze swymi wychowankami wywieziony z getta w 1942, dobrowolnie towarzysząc im w drodze na śmierć w komorze gazowej.

Przekazał apel do wychowawców, by zatroszczyli się o takie prawa dziecka, jak: prawo do szacunku (dla niewiedzy, łez i dla własnych słabości) prawo do miłości , prawo do tajemnicy ·prawo do samostanowienia (prawo antytezy, do wypowiadania własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością) prawo do własności prawo do własnego rozwoju i dojrzewania prawo do ruchu, d zabawy, do pracy i badania prawo do sprawiedliwości w życiu

Przeciwstawiał się rozpowszechnionemu w ówczesnej praktyce pedagogicznej „wpajaniu dyscypliny”, wykluczał kary cielesne, potępiał praktyki zawstydzania dzieci. ”Przymus zastąpić przez dobrowolne i świadome przystosowanie się jednostki do form życia zbiorowego”

Proces wychowania musi wychodzić od dziecka, od jego podstawowych potrzeb i powinien być dostosowany do jego naturalnych faz rozwoju. Korczak wymaga jednak aby dzieci wczuwały się też w sytuacje wychowawcy, pomagały mu, współdziałały z nim. Uważał, że to czy nauczyciel będzie zły czy dobry zależy również w niemałym stopniu od dzieci. Czyni dzieci współodpowiedzialnymi za rezultaty wychowania, tym samym stawia na równi z dorosłymi jako drugą, równoprawną stronę procesu wychowania.

Proponował system zachęt i trzy zasady pedagogiczne współgospodarzenie –Dzięki tzw. dyżurom Dom Sierot funkcjonował na zasadzie niemal całkowitej samoobsługi. współzarządzanie –Rada Samorządowa, Sąd Koleżeński i Sejm Domu Sierot. Korczak dał dzieciom prawo w porozumieniu z dorosłymi do ustalania zasad normujących podstawowe dziedziny życia „zakładu”. oddziaływanie opinii społecznej –wyroki sądowe dzieci, plebiscyty.

W swojej pracy ” Dziecko w rodzinie”, uczy rodziców patrzeć i widzieć, śledzić i rozumieć najdrobniejsze nawet odruchy i reakcje dzieci, odczytywać ich sens. Analizuje typowe błędy wychowania domowego. (niezrozumienie dziecka, niedostrzeganie jego przeżyć i nieliczenie się z tymi przeżyciami= byle jakie załatwianie, a nie rozwiązywanie problemów wychowawczych.)

Według Korczaka dobry wychowawca- opiekun musi spełnić przede wszystkim podstawowy wymóg, jakim jest poznanie samego siebie. Bądź sobą - szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków. Ze wszystkich sam jesteś dzieckiem, które musisz poznać, wychować i wykształcić przede wszystkim.

Jednym z podstawowych zadań opiekuna – wychowawcy jest wspieranie rozwoju wychowanka: „Mogę stworzyć tradycje prawdy, ładu, pracowitości, uczciwości, szczerości, ale nie przerobię żadnego z dzieci na inne, niż jest. Brzoza pozostanie brzozą, dąb dębem, łopuch łopuchem. Mogę budzić to, co drzemie w duszy, nie mogę nic stworzyć.”

Na dorobek pisarski Korczaka (literacki, publicystyczny i naukowy); składa się z ponad 20 książek, ponad 1400 tekstów drukowanych w około 100 pismach, cenne inedita (ok. 200, m.in. pisany w getcie pamiętnik) Prace z dziedziny pedagogiki, np.: Momenty wychowawcze, Jak kochać dzieci, Prawo dziecka do szacunku, Wybór pism pedagogicznych, Wybór pism, Pisma wybrane Najbardziej znane i popularne: Król Maciuś Pierwszy i Król Maciuś na wyspie bezludnej, Kajtuś czarodziej, Mośki, Joski i Srule

Twórcę poznaje się po jego dziele… „Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie – naucz..  Jeśli nie wie – wytłumacz.. Jeśli nie może – pomóż”

Widzimy dzieci w burzliwych przejawach radości i smutku, gdy się różnią od nas. Nie dostrzegamy pogodnych nastrojów, cichych zdumień, głębokich wzruszeń, bolesnych zdziwień, jątrzących podejrzeń i upokarzających wątpliwości, w których są do nas podobne. "Prawdziwym" jest nie tylko dziecko skaczące na jednej nodze, ale i roztrząsające tajemnice prawdziwej bajki życia.

20 reguł wychowania dzieci- Janusz Korczak 1. Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba z mojej strony. 2. Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję - poczucia bezpieczeństwa. 3. Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz mi pomóc zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe. 4. Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą. 5. Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy. 6. Nie chroń mnie przed konsekwencjami. czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.

7. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem 7. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości. 8. Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. To nie Ty jesteś moim wrogiem, lecz Twoja miażdżąca przewaga! 9. Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć Twoją uwagę. 10. Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i robię się głuchy. 11. Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic, z tego wszystkiego nie wychodzi. 12. Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dla tego nie zawsze się rozumiemy. 13. Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.

16. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są. 14. Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w Ciebie 15. Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Cię o wyjaśnienie, poszukam ich gdzie indziej. 16. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są. 17. Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na Twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia. Nie wyobrażaj sobie, iż przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło. 18. Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy. 19. Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem, jak trudno dotrzymać mi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało. 20. Nie bój się miłości. Nigdy.