MAŁOPOLSKA AKADEMIA AKTYWNEGO SENIORA 2009 IKAR ZNAD DUNAJCA czyli NIE MA GENIUSZU BEZ ZIARNA SZALEŃSTWA Arystoteles MAŁOPOLSKA AKADEMIA AKTYWNEGO SENIORA 2009

„Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego” wyraźnie pokazują nam, jakże prawdziwe w naszej ojczyźnie jest przysłowie „Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie co posiadacie”

Jesteśmy tutaj w Odporyszowie

ODPORYSZÓW Początki wsi sięgają średniowiecza, a parafia z drewnianym kościołem i otaczanym czcią obrazem Matki Boskiej Odporyszowskiej wymieniana jest w dokumentach z XV wieku. Słynący łaskami obraz przeniesiono do nowej zbudowanej na przełomie XVII i XVIII wieku i istniejącej do dnia dzisiejszego świątyni. Odporyszów stał się celem pielgrzymek i miejscem uroczystych odpustów.

Dojeżdżając do Odporyszowa z daleka widoczna jest piękna sylwetka kościoła pw. Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny

Świątynia góruje nad wioską Neobarokowa wieżyczka na sygnaturkę Barokowa dzwonnica Dwuspadowy dach

Dzwonnica Hełm z latarnią Brama wejściowa

Malowidła znajdujące się w bramie prowadzącej na dziedziniec kościoła

Wnętrze jednonawowej barokowej świątyni Piękne sklepienie kolebkowe z lunetami

Ołtarz główny z łaskami słynącym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz świętymi Wojciechem i Stanisławem

Rokokowe ołtarze boczne

Chrzcielnica i ambona

Organy

Polichromia ornamentalno-figuralna

Właśnie do przyozdobienia tej świątyni w Odporyszowie zatrudniono wspaniałego cieślę, samouka artystę rzeźbiarza, wynalazcę, ale przede wszystkim ogromnego entuzjastę latania - nazywanego czasem „Polskim Ikarem” JANA WNĘKA

W 1991 roku przy kościele utworzono Muzeum Jana Wnęka

O szczególnym muzeum informują już nas z daleka rozwieszone kolorowe samoloty

Jan Wnęk – rzeźbiarz stworzył kilkaset płaskorzeźb i rzeźb w drewnie lipowym, zachwycających detalami, szczegółami anatomii i bezbłędnie uchwyconymi emocjami. Do dzisiejszego dnia zachowało się zaledwie 100, część z nich umieszczono w utworzonym Parafialnym Muzeum Jana Wnęka

Zbiory Muzeum

Ostatnia Wieczerza

Boże Narodzenie

Święta Rodzina

Anioł

Inne eksponaty

Pieta- znajdująca się w zespole kapliczek Siedmiu Boleści Maryi

Jan Wnęk - wynalazca Projektował różne sprzęty, m.in. „automobil” – pojazd napędzany siłą ludzkich mięśni (pedały), lub siłą wiatru (żagiel) Machinę do podniesienia hełmu, kuli i krzyża na dzwonnicę kościoła w Odporyszowie

Jan Wnęk - lotniarz Największym marzeniem, które towarzyszyło mu od dzieciństwa było latanie Już jako młody chłopak podpatrywał zachowania ptaków w powietrzu. Na wzór ptasich skrzydeł skonstruował własne Konstrukcję swoich skrzydeł („lotów” jak je nazywał) wykonał z drzewa jesionowego Konstrukcję tą obciągnął cienkim płótnem i całość zaimpregnował olejem lnianym, a łączenia, linki i dźwignie z włókien lnianych zaimpregnowane zostały pokostem.

Rekonstrukcja lotni Jana Wnęka znajdująca się w Muzeum Etnograficznym w Krakowie

Realizacja marzeń Pierwszy lot Jana Wnęka jest dobrze udokumentowany – był to 1866 rok, odpust Zesłania Ducha Świętego. Jan Wnęk pokonywał "lotami" kilkumetrowe trasy wielokrotnie na wzgórzach w Odporyszowie, później za zgodą proboszcza z wieży kościelnej Ostatni lot miał miejsce 10 czerwca 1869 roku. Jan Wnęk spadł w odległości 1350 m od kościoła (inni podają odległość 500 m) i na skutek odniesionych obrażeń zmarł po 2 miesiącach

Jan Wnęk zrealizował swoje marzenia Zapomniany pionier „Wynaleźć samolot – nic takiego. Wybudować go – to już coś. Lecz latać – znaczy wszystko” Otto Lilienthal 25 lat przed Niemcem - autorem tych słów uznanym za pierwszego lotnika w historii Jan Wnęk zrealizował swoje marzenia i latał, ale do dzisiejszego dnia nie potrafimy pokazać i udokumentować światu jego osiągnięć.

Nie można znaleźć wzmianki o Janie Wnęku w Encyklopedii Powszechnej, ani nie widać starań o znalezienie dokumentów potwierdzających jego dokonania w dziedzinie lotnictwa a…….

…. cytując fragment opracowania Małgorzaty Skowrońskiej pt …..cytując fragment opracowania Małgorzaty Skowrońskiej pt. „Lotny bohater zapatrzony w gotyk” (Gazeta. pl Kraków) współcześni mieszkańcy Odporyszowa …. „O Wnęku mówią jednak nie jak o prawdziwym bohaterze, ale jak o Twardowskim na Księżycu. Widać to w języku. "Ponoć latał" - mówią. "Podobno frukał z wieży" - dodają. Mają go za wariata? Być może ("Obyś na Wnęka się nie podał" - mówią tutejsze matki do ogarniętych ciekawością świata dzieci, "Loty się zaczęły" - komentują kobiety problemy alkoholowe mężczyzn z Odporyszowa). Nie wierzą, że mógł z 45-metrowej kościelnej wieży polecieć? Raczej nie dowierzają”.….

Dobrze, że przynajmniej jest pomnik W 1995 roku - na placu przed kościołem w Odporyszowie stanął piękny pomnik Jana Wnęka przedstawiający stojącą na kamiennym cokole uskrzydloną postać, zrywającą się do lotu

Pomnik Jana Wnęka w Odporyszowie wykonany przez Mariana Pajora z Łososiny.

Opracowano na podstawie; Zdjęć i notatek wykonanych przez autora niniejszej prezentacji podczas zorganizowanej wycieczki w dniu 16.05.2009 w ramach projektu „Aktywny senior znawcą kultury i dziedzictwa Małopolski” Materiałów informacyjnych wydanych przez Małopolski Instytut Kultury Opracowania Małgorzaty Skowrońskiej pt. „Lotny bohater zapatrzony w gotyk” umieszczonego na portalu gazeta. pl Kraków Publikacji Andrzeja Rataja pt. „Prawda czy legenda?” Muzeum Etnograficzne w Krakowie Publikacji Piotra Kulawika pt. „Jan   Wnęk   -   Podniebny   Bohater „ Wydawnictwo „Ikar znad Dunajca” Aleksander Minorski - Nasza Księgarnia; Warszawa 1970 Albumu "O Janie Wnęku, który ptakom pozazdrościł". wydanym przez Fundację Rozwoju Społecznego DEMOS 2008 Godło „Sebastian”