RESUSCYTACJA Resuscytacja krążeniowo-oddechowa jest w ratownictwie niezwykle istotnym zespołem czynności. Polega na przywróceniu podstawowych czynności życiowych poszkodowanego, u którego nastąpiło zatrzymanie krążenia. Jednak tylko w niewielu przypadkach poprzez masaż serca sprawimy, że zacznie ono powtórnie samodzielnie pracować oraz zostanie przywrócony oddech. Poprzez uciskanie klatki piersiowej, a precyzyjniej serca, zastępujemy pracę tego ważnego narządu poprzez pompowanie krwi do komórek ciała. Dzięki oddechowi zastępczemu zaopatrujemy krew w tlen, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania tkanek.

UWAGA Statystyczne "4 minuty" (w różnych przypadkach czas ten może być nieco dłuższy lub krótszy) decydują o zdrowiu większości poszkodowanych, u których nastąpiło zatrzymanie krążenia. Jest to przeciętny czas, po którym obumierają pozbawione tlenu komórki mózgu. Dlatego tak ważne jest wczesne podjęcie RKO, które o kilkadziesiąt procent zwiększa szanse poszkodowanego na przeżycie.

ABC Najprostszy schemat "ABC" pochodzi od pierwszych liter najważniejszych etapów RKO: Airway - udrożnienie dróg oddechowych, Breathing - oddech, Circulation - krążenie krwi.

ALGORYTM POSTĘPOWANIA Zadbaj o bezpieczeństwo własne i poszkodowanego. Ta fundamentalna dla powodzenia całej akcji zasada dotyczy zarówno miejsca zdarzenia, jak i ochrony osobistej ratującego. Jeżeli jest bezpiecznie, podejdź do poszkodowanego. Następnie potrząsając za ramiona stanowczo i głośno pytanie: "Co się stało? Czy Pan/Pani mnie słyszy?". Udrożnienie górnych dróg oddechowych. Otworzenie jamy ustnej, w celu upewnienia się czy nie ma wewnątrz ciał obcych. Następnie ułóż jedną dłoń na czole, a drugą na kości żuchwy, po czym odchyl głowę poszkodowanego do tyłu. Nieudrożnienie dróg oddechowych drastycznie zmniejsza prawdopodobieństwo poszkodowanego na przeżycie! Ocena oddechu poszkodowanego. Po udrożnieniu GDO należy ocenić występowanie oddechu u poszkodowanego. W tym celu nad twarzą poszkodowanego pochylamy naszą głowę w taki sposób, aby obserwować jego klatkę piersiową. Staramy się wyczuć oddech poszkodowanego na naszym policzku, patrzeć czy klatka piersiowa porusza się oraz słuchać czy poszkodowany oddycha. Wezwanie pomocy. Opiekując się poszkodowanym, prosimy inną osobę o wezwanie pomocy, przekazując podstawowe informacje: "Zadzwoń na nr 999 i powiedz, że przy skrzyżowaniu ulic Łódzkiej i Opoczyńskiej leży nieprzytomny mężczyzna w wieku około 60 lat - nie oddycha".

Oddech wyczuwalny. W zależności od sytuacji, nieprzytomnego poszkodowanego układamy na plecach lub w pozycji bezpiecznej. W sytuacji stwierdzenia braku oddechu u poszkodowanego niezbędne jest rozpoczęcie resuscytacji. 30 uciśnięć klatki piersiowej. U osoby dorosłej miejsce ucisku znajduje się w centralnej części mostka. Klękamy wzdłuż ciała poszkodowanego w lekkim rozkroku na wysokości klatki piersiowej. Układamy na niej nasadę dłoni, a na niej opieramy drugą dłoń. Możemy zapleść palce, lecz pamiętajmy o odciągnięciu ich do góry, aby jedynym miejscem kontaktu z klatką piersiową była nasada dłoni. Następnie prostujemy ręce w łokciach i pochylamy się nad poszkodowanym. Uciśnięcia wykonujemy z częstotliwością 100 na minutę, na głębokość 4-5 cm, nie odrywając nasady dłoni od mostka. 2 oddechy. Następnie przystępujemy do wykonania oddechów zastępczych. Stosujemy maseczkę do sztucznego oddychania oraz pamiętamy o udrożnionych górnych drogach oddechowych. Następnie jedną dłoń opieramy na czole poszkodowanego, jednocześnie ściskając koniec nosa, w celu uniemożliwienia wydostawania się powietrza z jamy ustnej. Drugą dłonią odchylamy żuchwę i naszymi ustami obejmujemy usta poszkodowanego. Po podaniu powietrza odwracamy naszą twarz w kierunku klatki, aby nabrać świeżego powietrza. Częstotliwość podawanego powietrza: 12-60 na minutę.

Niemowlęta. Miejscem oceny tętna jest tętnica ramieniowa oraz tętnica udowa. Masaż serca wykonujemy złączonymi dwoma palcami na głębokość 1/3 grubości klatki piersiowej. Prawidłowe miejsce ucisku klatki piersiowej niemowlęcia to dolna, 1/3 część mostka. Sztuczne oddychanie wykonujemy technika usta-usta + nos. Naszymi ustami obejmujemy usta i nos niemowlęcia, a następnie przy normalnym położeniu głowy (z uniesioną nieco bródką) podajemy tyle powietrza, ile mieści nam się w jamie ustnej. Częstotliwość podawanego powietrza: 30-40 na minutę. Dzieci powyżej 1 roku życia. Tętno mierzymy na tętnicy szyjnej lub udowej. Masaż serca wykonujemy jedną ręką, chyba, że budowa ciała dziecka pozwala na uciśnięcia za pomocą dwóch rąk. Podobnie jak powyżej, miejscem ułożenia nasady ręki jest to również dolna, 1/3 część mostka. Sztuczne oddychanie wykonujemy wg schematy dla osoby dorosłej, lecz należny pamiętać o odpowiednim do ciała dziecka doborze objętości wtłaczanego powietrza. Częstotliwość podawanego powietrza: 20-30 na minutę.

POZYCJA BOCZNA

Poszkodowany leży na plecach, natomiast ratujący klęka na wysokości jego klatki piersiowej. Rękę poszkodowanego znajdującą się przy swoich kolanach układamy w taki sposób, jakby poszkodowany miał "pomachać" - jest to zasada 90°. Ramię poszkodowanego przesuwamy, aby przy spojrzeniu od góry tworzyło kąt prosty z klatką piersiową, a z kolei przedramię również 90° względem ramienia. W palce dłoni przeciwległej ręki zaplątujemy palce naszej lewej dłoni. Następnie przesuwamy rękę poszkodowanego w taki sposób, aby przedramię leżało ukośnie na klatce piersiowej, natomiast splecione dłonie znajdowały się w okolicy przeciwległych do ręki obojczyka i policzka poszkodowanego. Naszą drugą, "wolną" rękę kładziemy na kolanie nogi znajdującej się dalej od nas i unosimy kolano do góry, lecz stopa, która przesunęła się w kierunku pośladków opiera się na podłożu. Następnie opierając prawą rękę na kolanie oraz lewą trzymając dłoń poszkodowanego, delikatnym lecz pewnym ruchem przyciągamy kolano w naszą stronę. Dzięki temu bez większego wysiłku ciało poszkodowanego obróci się w naszą stronę. Końcowym etapem jest udrożnienie GDO, ewentualne skorygowanie ułożenia ciała poszkodowanego. Chodzi tutaj głównie o głowę, ramiona oraz nogę za którą "przekręcaliśmy" poszkodowanego. Możemy zastosować również zasadę 90° dla tej nogi - kąt prosty pomiędzy nią, a nieporuszoną nogą oraz 90° pomiędzy podudziem, a udem.

AED Na lotniskach, stadionach, stacjach benzynowych coraz częściej można dostrzec niewielkie urządzenie w barwnej obudowie, wiszące na ścianie. Jest to AED. AED to skrót angielskojęzycznej nazwy urządzenia stosowanego w resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Wytwarza ono impulsy elektryczne, które przez specjalne samoprzylepne elektrody są przewodzone do klatki piersiowej osoby ratowanej. Taki impuls może spowodować powrót rytmu serca do normy. AED po włączeniu podaje kolejne czynności z algorytmu i sugeruje, czy osobie ratowanej należy dostarczyć impuls elektryczny, i kiedy to zrobić. AED umieszcza się w miejscach, w których gromadzą się ludzie. Stanowi bardzo ważne ogniwo łańcucha przeżycia. Pozwala na skuteczniejszą pomoc przed przybyciem pogotowia ratunkowego.

Agnieszka Kwiatkowska Wykonała : Agnieszka Kwiatkowska