WYZWANIA STOJĄCE PRZED SYSTEMEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Zakład Ubezpieczeń Społecznych II cykl seminariów WYZWANIA STOJĄCE PRZED SYSTEMEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 1

Symulacje wpływu podwyższenia wieku emerytalnego na sytuację finansową Zakład Ubezpieczeń Społecznych Symulacje wpływu podwyższenia wieku emerytalnego na sytuację finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na wysokość przyszłych emerytur Paweł Nasiński Warszawa, 11 maja 2011 r. 2

Symulacje wpływu podwyższenia wieku emerytalnego na sytuację finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Cztery warianty podwyższenia wieku emerytalnego. Założenia makroekonomiczne z uzasadnienia do ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych. Szacunki przeprowadzono w warunkach obowiązywania ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 75 poz. 398): w warunkach obecnych przepisów dotyczących ustalania wysokości rent z tytułu niezdolności do pracy oraz wymiaru rent rodzinnych, oraz w warunkach obowiązywania nowej formuły obliczania rent z tytułu niezdolności do pracy oraz wyższego wymiaru nowoprzyznawanych rent rodzinnych – zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 września 2010 r.), ale przy założeniu wejścia w życie przepisów tego ostatniego projektu od 1 stycznia 2012 r. Wpływ na wysokość przyszłych emerytur. 3

Średnie dalsze trwanie życia zerolatków w latach 1950-2009 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 4

Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku emerytalnym Źródło: Główny Urząd Statystyczny 5

Prognozowane średnie dalsze trwanie życia zerolatków Źródło: Prognoza demograficzna GUS na lata 2008-2035 przedłużona w ZUS do 2060 r. 6

Prognozowane średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku emerytalnym (mężczyźni 65 lat, kobiety 60 lat) Źródło: Prognoza demograficzna GUS na lata 2008-2035 przedłużona w ZUS do 2060 r. 7

Średni wiek osób przechodzących na emeryturę wypłacaną przez ZUS 8

Przekształcony model prognostyczny FUS09 Możliwość waloryzacji składek zewidencjonowanych na subkoncie innym wskaźnikiem niż waloryzowane są składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego. Emerytura ze środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS wyliczana i waloryzowana jest w modelu na takich samych zasadach jak emerytura z I filara (kwoty zewidencjonowane na koncie w I filarze i na subkoncie są w modelu sumowane). Możliwość uwzględnienia dziedziczenia środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Możliwość uwzględniania nowej formuły rent z tytułu niezdolności do pracy. Możliwość uwzględniania innego wymiaru nowoprzyznawanych rent rodzinnych. 9

Przekształcony model prognostyczny FUS09 Przekształcony model uwzględnia możliwość podwyższenia wieku emerytalnego (w oryginalnym modelu FUS09 wiek emerytalny wynosił 65\60 lat): wiek emerytalny jest liczbą naturalną, najmniejszy wiek emerytalny wynosi 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet (nie ma możliwości uwzględnienia obniżenia wieku emerytalnego), ewentualne podwyższenie wieku emerytalnego dotyczy wyłącznie osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. wiek emerytalny jest wektorem zależnym od roku (dwa wektory: dla mężczyzn i kobiet). Założenie – podwyższenie wieku emerytalnego nie wpłynie na wzrost stopy bezrobocia. 10

Cztery warianty podwyższenia wieku emerytalnego mężczyźni 11

Cztery warianty podwyższenia wieku emerytalnego kobiety 12

Prognozowany wpływ zmian przepisów przy obecnym wieku emerytalnym – FUS 13

Przeciętna miesięczna wysokość emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy z FUS przy obecnym wieku emerytalnym 14

Saldo roczne FUS – obecne przepisy dotyczące rent 15

Saldo roczne funduszu emerytalnego – obecne przepisy dotyczące rent 16

Saldo roczne funduszu rentowego – obecne przepisy dotyczące rent 17

Saldo roczne FUS – nowa formuła rent 18

Różnice salda rocznego FUS w porównaniu do przepisów, w których wiek emerytalny wynosi 60/65 lat – obecne przepisy dotyczące rent i nowa formuła rent 19

Różnice salda rocznego funduszu emerytalnego w porównaniu do przepisów, w których wiek emerytalny wynosi 60/65 lat – obecne przepisy dotyczące rent i nowa formuła rent 20

Różnice salda rocznego funduszu rentowego w porównaniu do przepisów, w których wiek emerytalny wynosi 60/65 lat – obecne przepisy dotyczące rent i nowa formuła rent 21

Suma sald rocznych FUS w latach 2011-2060 i różnice w porównaniu do przepisów, w których wiek emerytalny wynosi 60/65 lat 22

Przeciętny wiek osób przechodzących na emeryturę z FUS mężczyźni 23

Przeciętny wiek osób przechodzących na emeryturę z FUS kobiety 24

Średnie dalsze trwanie życia osób w wieku emerytalnym mężczyźni Źródło: Prognoza demograficzna GUS na lata 2008-2035 przedłużona w ZUS do 2060 r. 25

Średnie dalsze trwanie życia osób w wieku emerytalnym kobiety Źródło: Prognoza demograficzna GUS na lata 2008-2035 przedłużona w ZUS do 2060 r. 26

Przeciętna miesięczna wysokość emerytury wypłacanej z FUS 27

Przeciętna miesięczna wysokość nowoprzyznanej emerytury z FUS 28

Podsumowanie wyników symulacji Podwyższenie wieku emerytalnego powoduje w początkowym okresie wzrost – w porównaniu do warunków, w których wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn – salda rocznego FUS, z czasem następuje jednak zmniejszenie salda rocznego FUS. Przy podwyższeniu wieku emerytalnego fundusz emerytalny i fundusz rentowy zachowują się odmiennie: fundusz emerytalny – na ogół poprawa sytuacji, fundusz rentowy – pogorszenie sytuacji i wzrost deficytu. Podwyższenie wieku emerytalnego oznacza większe emerytury. Przedstawione w prezentacji wyniki zależą od przyjętych założeń (w tym od założeń makroekonomicznych i od parametrów demograficznych) i przy innych założeniach byłyby inne. 29

www.zus.pl/seminariaprognozy login: seminariaprognozy hasło: seminaria_FUS10 seminariaprognozy@zus.pl 30