POSZANOWANIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO W DZIAŁALNOŚCI PODMIOTÓW BRANŻY TURYSTYCZNEJ

Zagadnienia: Wprowadzenie; Czynnik ekologiczny w sektorze usług turystycznych; Współczesny produkt turystyczny, a jakość środowiska przyrodniczego; Możliwości techniczne proekologicznych działań w branży turystycznej; Znaczenie edukacji środowiskowej w kształtowaniu świadomości ekologicznej organizatorów turystyki, mieszkańców oraz turystów; Działania proekologiczne w hotelarstwie i gastronomii; Bariery w podejmowaniu działań proekologicznych; Podsumowanie.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie CEL I ZAKRES Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie problematyki działań pro-ekologicznych w branży turystycznej, w aspekcie ochrony środowiska przyrodniczego, jak również przedstawienie nowoczesnych rozwiązań technicznych możliwych do zastosowania w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania. Ponadto przedstawienie znaczenia edukacji ekologicznej wśród usługodawców, turystów i społeczności lokalnej.

Turystyka zmienia oblicze świata, ale przede wszystkim zmienia człowieka, jego świadomość, mentalność, potrzeby i zainteresowania Zmiany te dotyczą zarówno organizatorów turystyki, usługodawców, turystów, jak również społeczności lokalnej

GOSPODARCZE ZNACZENIE TURYSTYKI w dochodach wielu krajów Baza noclegowa, usługi gastronomiczne oraz transportowe zapewniają duży udział w dochodach wielu krajów Turystyki nie można traktować wyłącznie jako zjawiska ekonomicznego, czyli jako źródła zasilania budżetu państwa, regionu, gminy…

GOSPODARCZE ZNACZENIE TURYSTYKI Polska osiąga wpływy z turystyki w wysokości 10,6 mln dolarów, zajmując 22. miejsce na światowej liście państw odnotowujących największe wpływy z turystyki międzynarodowej. Wpływy z turystyki stanowią w Polsce około 2 proc. PKB

GOSPODARCZE ZNACZENIE TURYSTYKI W 2010 r. w podróż wyruszyła rekordowa liczba turystów – ok. 950 milionów. Te tłumy turystów w połączeniu z czynnikami, jak: zmiany klimatu, konflikty zbrojne, zanieczyszczenia przemysłowe – stanowią zagrożenie dla miejsc najcenniejszych (dziedzictwa kulturowego) oraz obszarów chronionych (cennych pod względem przyrodniczym).

Paradoksalnie największym zagrożeniem dla skarbów dziedzictwa, do których „pielgrzymują” tłumy turystów, są sami turyści Ochrona skarbów dziedzictwa kulturowego jest poważnym wyzwaniem

Ochrona dziedzictwa przyrodniczego jest największym wyzwaniem

„Zobaczyć Neapol i umrzeć” Stare motto brzmi: „Zobaczyć Neapol i umrzeć” Nowe motto turystów powinno brzmieć: „Zobaczyć Neapol, zanim umrze”

Żadna forma turystyki nie odbywa się bez ingerowania w otoczenie i środowisko naturalne. Rozwój turystyki niszczy turystykę. Przemysł turystyczny „zjada własny ogon”

GOSPODARKA - TURYSTYKA - ŚRODOWISKO Współczesną turystykę należy ujmować w sposób holistyczny oraz interdyscyplinarny, dążąc do jej zrównoważonego rozwoju, czyli EKOTURYSTYKI ( turystyka ekologiczna, odpowiedzialna, zrównoważona )

GOSPODARKA - TURYSTYKA - ŚRODOWISKO Zamożny turysta najczęściej jest turystą wrażliwym na ekologię, a przejście do „zamożnego rynku” jest przejściem w kierunku turystyki zrównoważonej ekologicznie.

Ekorozwój ECO-DEVELOPMENT Sfera społeczna Sfera środowiskowa Social sphere Sfera środowiskowa Environment sphere Sfera gospodarcza Economic sphere Ekorozwój ECO-DEVELOPMENT

Sfera społeczna 3. Sfera środowiskowa Sfera gospodarcza 4. Ekorozwój

Funkcjonowanie organizacji turystycznej zgodnie z zasadami ekorozwoju zapewnia, m.in.: poszerzenie kręgu klientów i zdobycie ich lojalności, dobre stosunki z lokalnymi społecznościami, zdobycie lub poprawa „zielonego wizerunku” na tle konkurencji, zgodność działań z obowiązującym ustawodawstwem dotyczącym ochrony środowiska, realizowanie zasady ciągłego doskonalenia zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju).

Certyfikaty Modne stają się certyfikaty przyznawane obiektom turystycznym, które stanowią wiarygodne potwierdzenie pro-ekologicznych inicjatyw podejmowanych przez dany hotel, pensjonat, czy gospodarstwo agroturystyczne. Dużo zależy jednak od tego, czy certyfikat dotyczy dużego hotelu w mieście, czy gospodarstwa agroturystycznego na łonie przyrody, bo troska o środowisko tych dwóch grup obiektów ma nieco inny charakter i wymiar.

Często właściciel gospodarstwa agroturystycznego mniej dba o środowisko niż hotel międzynarodowej sieci http://www.powiat.elk.pl/2012/04/baza-noclegowa-agroturystyka/ http://www.sukcesmagazyn.pl/artykul/827715.html

Certyfikaty to także rodzaj ram, które pomagają nadać kierunek i skoordynować planowane działania http://www.ekoton.pl/ http://ecoportal.com.pl/eko-gospodarka http://www.greenways.pl/pl/metodologia-greenways http://gotocarpathia.pl/node/183 http://www.fpds.pl/pl/oferta

„Wzorcowa sieć ekoturystyczna między Bugiem a Narwią” to pierwsza kwalifikowana, certyfikowana sieć ekoturystyczna powstała w 2010 r. na Mazowszu, skupiająca 28 obiektów agroturystycznych z 5 powiatów i 13 gmin (projekt polsko-norweski). Oferta oparta jest na: edukacji, naturze i kulturze, ochronie środowiska, lokalnej przedsiębiorczości, serwowaniu gościom tradycyjnych i regionalnych potraw itp.. http://www.siesie.vot.pl/zriso-mban.html

Turyści, zwłaszcza w wieku 50 lat i więcej, zwracają coraz częściej uwagę na certyfikat ekologiczny obiektu zakwaterowania. Certyfikaty odpowiedzialności społecznej i ekologicznej nie są już nowością, ale w polskich przedsiębiorstwach i obiektach turystycznych średniej i małej skali wciąż nie są doceniane. Zwrócenie uwagi na certyfikaty może być opłacalne nie tylko pod względem ekologicznym, ale i ekonomicznym http://www.elektroonline.pl http://www.elektroonline.pl

Przez wdrożenie oszczędnych i przyjaznych środowisku rozwiązań właściciele obiektów: obniżają koszty eksploatacji, podnoszą jakość oferowanych usług oraz zwiększają swoją konkurencyjność. Korzyści certyfikacji: wiarygodne potwierdzenie spełniania parametrów ważnych ekologicznie; obniżenie kosztów działalności, dzięki racjonalnej gospodarce surowcami, energią, wodą i odpadami;

wzrost konkurencyjności dzięki wdrożeniom technicznym i technologicznym, pozwalającym na sprawniejsze zarządzanie organizacją, środowiskiem i pracownikami, wizerunek organizacji przyjaznej dla środowiska, udział w inicjatywach wymiany doświadczeń, wykorzystania potencjału współpracy i wzajemnej promocji (marketing ekologiczny), wzrost świadomości ekologicznej pracowników, klientów organizacji, obsługi ruchu turystycznego i społeczności lokalnej; dbałość o zachowanie lokalnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

Działania proekologiczne możliwe do zastosowania w branży turystycznej, to m.in.: zastosowanie ekologicznych kryteriów przy projektowaniu obiektów, dobór materiałów budowlanych przyjaznych środowisku i zdrowiu człowieka, racjonalne gospodarowanie energią oraz wodą, właściwy system zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności i żywienia, serwowanie potraw regionalnych i ekologicznych,

ochrona krajobrazu przyrodniczego i kulturowego, nowoczesny i sprawny transport (pojazdy elektryczne i gazowe), ograniczenie posługiwania się własnym transportem, minimalizacja wytwarzania odpadów i ich zagospodarowanie u źródła, próba budowy elektrowni wodnych czy wiatrowych, wykorzystywanie kolektorów słonecznych, paneli fotowoltaicznych i pomp ciepła, organizacja szkoleń w zakresie działań pro-środowiskowych dla personelu obiektu, dostawców, współpracowników (np. animatorów ruchu turystycznego, przewodników, instruktorów), klientów oraz społeczności lokalnej.

Schemat instalacji w energooszczędnym domu Dom niskoenergetyczny (energooszczędny)  to obiekt, który cechuje niższe, niż w przypadku tradycyjnego budownictwa zapotrzebowanie na ciepło Schemat instalacji w energooszczędnym domu http://ekoponidzie.files.wordpress.com/2012/07/dom-energooszczedny.jpg

Dom pasywny to taki obiekt, którego zapotrzebowanie na ciepło nie jest większe niż 15 kWh/m2/rok. Do ogrzania takiego budynku potrzeba dziesięć razy mniej energii, niż w przypadku domu tradycyjnego Dom pasywny http://budujekologicznie.pl/domy_pasywne.html

Dom autonomiczny  to obiekt zaprojektowany tak, by mógł funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury, to jest bez dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej, wody oraz bez odbierania ścieków i kanalizacji burzowej http://regiodom.pl/portal/wiadomosci/inwestycje/zdjecie-projekt-domu-0

Widok od strony północnej - dach pokrywa mech http://www.facebook.com/pages/ADD-Autonomiczny-Dom-Dost%C4%99pny

Mała elektrownia wiatrowa Zastosowanie małych elektrowni wiatrowych opiera się głównie na turbinach o poziomej osi obrotu i wirnikach trójskrzydłowych. Rzadziej spotyka się modele o pionowej osi obrotu. Turbiny montowane są najczęściej na dachach budynków Mała elektrownia wiatrowa Źródło: http://rysiny.ovh.org/

Płaskie kolektory słoneczne Coraz większą popularność w celach grzewczych zyskuje zastosowanie kolektorów słonecznych Płaskie kolektory słoneczne Źródło: http://www.zestawy-solarne.com/

Ruchoma farma fotowoltaiczna Panele fotowoltaiczne - urządzeniami do bezpośredniej konwersji energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną Ruchoma farma fotowoltaiczna Źródło: http://gramwzielone.pl/

Źródło: http://www.arcontg.pl/ Pompy ciepła to urządzenia umożliwiające odbiór energii cieplnej z naturalnych źródeł (grunt, woda lub powietrze) i wykorzystanie jej na potrzeby ogrzewania budynków i ciepłej wody Źródło: http://www.arcontg.pl/

Elektrociepłownia geotermalna na Islandii Dużym zainteresowaniem przy zagospodarowaniu odnawialnych zasobów energii cieszy się energia geotermiczna, a w szczególności energia geotermalna Elektrociepłownia geotermalna na Islandii Źródło: http://pl.wikipedia.org

Energia geotermalna - podobnie jak pozostałe odnawialne źródła energii jest nieszkodliwa dla środowiska, nie powoduje bowiem żadnych zanieczyszczeń. Jej pokłady są zasobami lokalnymi, tak więc mogą być pozyskiwane w pobliżu miejsca użytkowania.   http://infobasen.pl/basen/malopolskie/Bukowina_Tatrza%C5%84ska/Termy_Bukowina_Tatrza%C5%84ska.html www.termy-mszczonow.eu

Termy Uniejów  www.termyuniejow.pl

Ciekawym rozwiązaniem i sposobem na tanie ogrzewanie jest np Ciekawym rozwiązaniem i sposobem na tanie ogrzewanie jest np. kominek z płaszczem wodnym Źródło: http://www.domimedia.pl/1187,r-jot_ryszard_jakowczuk,kominki_z_plaszczem_wodnym.html

Od niedawna na rynku funkcjonują także bio-kominki, w których ogień powstaje na skutek spalania nieszkodliwego dla zdrowia człowieka bioetanolu Źródło: http://prportal.pl/2010/10/06/kominek-bez-dymu-popiolu-bez-komina-to-mozliwe/

Produkcja biomasy nad Biebrzą Źródło: gramwzielone.pl Dużym zainteresowaniem w Polsce cieszy się obecnie produkcja biomasy z przeznaczeniem do bezpośredniego spalania (lub uprzedniego brykietowania lub granulowania) Produkcja biomasy nad Biebrzą Źródło: gramwzielone.pl

Statystyczny Polak myśli przede wszystkim o bieżących kosztach ogrzewania, stąd też do popularnych kotłów węglowych często wrzuca nie tylko węgiel, ale po prostu wszystkie odpady gospodarcze, co powoduje emisję bardzo trujących związków chemicznych. Są one wdychane nie tylko przez użytkowników takiego kotła, ale ich sąsiadów i każdego z nas

Edukacja oraz wsparcie ze strony rządowej może uzdrowić tę sytuację, przy czym nowy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) dotyczy praktycznie wytwarzania samej energii elektrycznej. Z kolei 80% energii zużywanej w gospodarstwach domowych to ciepło, a nie energia elektryczna. Nie docenia się zatem tego udziału i nie wykorzystuje pewnego potencjału, który zawarty jest w gospodarstwach domowych.

Bardzo istotnymi zagadnieniami związanymi z funkcjonowaniem obiektów infrastruktury turystycznej, w aspekcie ochrony środowiska są działania związane z gospodarką wodą i ściekami oraz odpadami http://www.ekologia24.biz/

Instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków Do oczyszczania powstających ścieków bytowo-gospodarczych wykorzystuje się coraz częściej przydomową oczyszczalnię ścieków, czyli instalację zarówno do domów jednorodzinnych, jak i dla małych i średnich firm Instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków http://www.ekologia24.biz/oczyszczalnie

Istotnym działaniem o charakterze proekologicznym w branży turystycznej są różnego rodzaju programy edukacyjne oraz rekreacyjne przybliżające tematykę ochrony środowiska (walorów przyrodniczych i kulturowych), w celu praktykowania zachowań prośrodowiskowych. Edukacja powinna objąć organizatorów turystyki, turystów oraz mieszkańców regionów turystycznych

Duże znaczenie może też mieć kształcenie miejscowych interpretatorów przyrody i eko-przewodników. Działania te dotyczą również przygotowania materiałów informacyjnych (broszur, folderów) opisujących walory turystyczne danego terenu, jego osobliwości przyrodnicze, formy ochrony przyrody itp., skierowanych zarówno do turystów, jak też do lokalnej społeczności.

Kulinaria stają się często czynnikiem motywującym Duże znaczenie w zachowaniu dziedzictwa kulturowego regionu i ochrony środowiska mają działania związane z promocją tradycyjnej i regionalnej kuchni oraz serwowanie potraw z produktów ekologicznych Kulinaria stają się często czynnikiem motywującym do podróżowania w wybrane miejsce

Źródło: Koncepcja szlaku wg projektu J. Czachary

dostrzeganie niepowodzeń we wdrażaniu i realizacji Barierami w podejmowaniu działań pro-ekologicznych w usługach turystycznych są najczęściej: dostrzeganie niepowodzeń we wdrażaniu i realizacji polityki proekologicznej na rynku (niski efekt konkurencyjności), niedostateczna wiedza w zakresie działań proekologicznych, priorytety ekonomiczne nad ekologicznymi (brak zaufania i sprzeczność celów),

wyższe koszty działań bieżących oraz inwestycji, wyższa cena usług, a tym samym ograniczenie popytu, usprawnienia i korzyści w oczach jednej grupy mogą być postrzegane przez innych jako utrudnienia, brak funduszy kapitałowych.

Podsumowanie Wszystkie podejmowane w obiekcie turystycznym proekologiczne działania wymagają wielowymiarowego podejścia. Nawet najnowsze rozwiązania techniczne pozwalające na oszczędność energii i wody, czy właściwie przygotowany system gromadzenia surowców wtórnych, nie przyniosą efektów, jeśli działań takich nie połączy się: z edukacją ekologiczną, przede wszystkim pracowników, organizatorów turystyki, a następnie klientów i społeczności lokalnej.

Można stwierdzić optymistycznie, iż świadomość proekologiczna touroperatorów, hotelarzy i uczestników ruchu turystycznego, jak również liczba podejmowanych przedsięwzięć na rzecz ochrony środowiska stale wzrasta

Wiele stosowanych aktualnie przedsięwzięć mających na celu ograniczenie zużycia energii, czy też poboru wody, stosuje się głównie ze względów oszczędnościowych, a nie ze względów pro-ekologicznych

Tworzenie samej polityki rozwoju zrównoważonego w turystyce nie oznacza, że cokolwiek zostało osiągnięte Należy jeszcze wyłożyć środki finansowe na realizację tej polityki i podjąć konkretne działania

„Turystyka odpowiedzialna” korzystna dla wszystkich, ale z „głową” DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ